Tọa đàm “Hoạt động giáo dục bảo tàng - kết nối cộng đồng”

Năm 2024, Hiệp hội Bảo tàng Quốc tế (ICOM) khuyến khích các bảo tàng trên toàn thế giới xây dựng các hoạt động với chủ đề “Bảo tàng vì giáo dục và nghiên cứu” để nhấn mạnh vai trò then chốt của các thiết chế văn hóa, cung cấp hoạt động trải nghiệm giáo dục toàn diện. Trong đó, bảo tàng có vai trò như là nguồn sử liệu gốc, là trung tâm khuyến khích học tập, thúc đẩy sự tìm tòi, sáng tạo và xây dựng tư duy độc lập của khách tham quan.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Đặng Minh Vệ - Phó Giám đốc Bảo tàng Hà Nội cho biết: Bảo tàng Hà Nội luôn chú trọng xây dựng nội dung chương trình giáo dục phù hợp cho các đối tượng khác nhau, đặc biệt là các bạn học sinh, sinh viên khi đến tham quan bảo tàng. Trong năm 2023 và tính đến tháng 4/ 2024, Bảo tàng Hà Nội đã tổ chức cho khoảng 17.000 khách tham gia các hoạt động giáo dục, trải nghiệm như Rước trăng chơi phố dịp Trung thu; trình diễn các nghề thủ công truyền thống: làm Tò he, nón chuông, cốm Mễ Trì, làng gốm Bát Tràng; các chương trình biểu diễn nghệ thuật như: múa rối nước Đào Thục, ca trù, hát xẩm,...

“Đồng thời, hưởng ứng tinh thần cùng cộng đồng chia sẻ khó khăn đối với người khuyết tật, trong những năm qua, Bảo tàng Hà Nội đã dành nhiều chương trình giáo dục có sự tham gia trực tiếp của những người khuyết tật với vai trò người hướng dẫn giáo dục trải nghiệm hoặc người hưởng thụ các hoạt động giáo dục của bảo tàng. Từ đó giúp đỡ tạo thêm việc làm cho người khuyết tật, giúp họ tự tin hòa nhập một cách bình đẳng với cộng đồng”, ông Đặng Minh Vệ chia sẻ thêm.

Tọa đàm “Hoạt động giáo dục bảo tàng - kết nối cộng đồng” diễn ra trong hai phiên:

Phiên 1: Các tổ chức, diễn giả đã từng phối hợp tổ chức hoạt động giáo dục tại Bảo tàng Hà Nội chia sẻ câu chuyện: ý tưởng, hành trình khi xây dựng chương trình giáo dục; các hoạt động giáo dục đã thực hiện; năng lực và mong muốn khi hợp tác với Bảo tàng Hà Nội tổ chức hoạt động giáo dục.

Phiên 2: Các tổ chức, cá nhân, nhà khoa học đã/ đang là nhà tổ chức hoạt động giáo dục, nghiên cứu về giáo dục tại bảo tàng chia sẻ kinh nghiệm về việc tổ chức các hoạt động giáo dục và gợi ý cho các hoạt động giáo dục trong tương lai của Bảo tàng Hà Nội.

Chia sẻ tại tọa đàm, Đạo diễn, Nhà sản xuất, MC truyền hình Ninh Quang Trường nhấn mạnh để bảo tàng trở thành điểm đến thu hút gắn liền với các hoạt động giáo dục, trải nghiệm cần hiểu được “cốt lõi” nhu cầu của người đến thưởng thức, từ đó thiết kế những sản phẩm phù hợp, cung cấp lượng thông tin thích hợp và chọn cách kể chuyện sao cho cuốn hút. Tuy nhiên, sau khi đã hiểu rõ những điều đó, một câu hỏi quan trọng lại được đặt ra: “Hiện nay các bảo tàng đã thực sự sẵn sàng tham gia vào quá trình giáo dục hay chưa?” Đây là một vấn đề đáng suy ngẫm để các bảo tàng có thể phát huy “trọn vẹn” vai trò của mình trong việc tổ chức những hoạt động trải nghiệm giáo dục toàn diện.

“Bảo tàng và cộng đồng có mối quan hệ tương hỗ sâu sắc. Bảo tàng ra đời để phục vụ cộng đồng, mang lại cho công chúng những giá trị và trải nghiệm quý giá. Tuy nhiên, giá trị đó không chỉ nằm ở những hiện vật trưng bày trong tủ kính, mà còn thể hiện ở trách nhiệm của những người làm bảo tàng và giáo dục. Đó là làm sao để công chúng có thể cảm nhận, hiểu và lưu giữ ấn tượng tốt về di sản. Để đạt được điều này, cần phải nhìn từ góc độ của công chúng, từ đó đa dạng hóa các hoạt động giáo dục và trải nghiệm. Đồng thời, cần kết nối với các đơn vị, tổ chức, và doanh nghiệp có liên quan để đưa vai trò của bảo tàng đến gần hơn với công chúng,” bà Lê Thị Liên, cán bộ Giáo dục bảo tàng của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia khẳng định.

Bên lề tọa đàm là các hoạt động trải nghiệm như chơi cờ Mặt trời và giao lưu với tác giả bộ cờ - đạo diễn Ninh Quang Trường, ghép tranh từ vụn vải (Trải nghiệm do HTX Vụn Art sáng tạo), làm móc khóa hình thú nhồi bông (Trải nghiệm do Kym Việt sáng tạo), trải nghiệm đánh trống đồng (bản phục chế) trong trưng bày chuyên đề Tiếng Vọng./.

Tô Ngọc Oanh