Độc đáo lễ hội Tấc Ka Coong - Cúng thần núi của đồng bào Cơ Tu

Trong khuôn khổ Ngày hội “Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc miền núi” tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ XV năm 2024, UBND huyện A Lưới (Thừa Thiên Huế) tổ chức tái hiện trích đoạn sân khấu hóa lễ hội Tấc Ka Coong của đồng bào Cơ Tu.

Lễ hội Tấc Ka Coong - Cúng thần núi của dân tộc Cơ Tu diễn ra tại không gian Quảng trường A Lưới vào ngày 16/5 bao gồm các bước như Choh cọ (chôn cây nêu), Tong Ti rị (lễ buộc trâu), Chươt Ti rị (đâm trâu) và cúng lễ hội Tấc Ka Coong (cúng thần núi) do các già làng, nghệ nhân xã Hồng Hạ, Lâm Đớt và đội nghệ thuật quần chúng huyện A Lưới trình diễn.

Trước khi diễn ra Lễ hội Tấc Ka Coong - Cúng thần núi, người dân làng phải trải qua 6 bước chuẩn bị gồm họp bàn lần thứ nhất, lễ tẩy rửa, lễ cúng sạch (già làng cùng trưởng các dòng họ dâng mâm cỗ sạch cho thần linh thưởng thức), họp bàn lần 2, làm cột nêu và lễ xin đất (xin thần làng cho phép sử dụng khoảng đất tại sân chung của làng để chôn cây nêu, chuẩn bị cho lễ hội). Mở đầu lễ hội là lễ chôn cây nêu, các vị già làng cùng các trưởng họ tộc cùng chôn cây nêu và cùng ước nguyện. Cây nêu là biểu tượng sức mạnh khối đại đoàn kết của người dân trong làng, là biểu tượng của lễ hội, cầu nối giữa làng bản và các vị thần linh.

Lễ chôn cây nêu cũng là thông điệp cho khách qua đường đến với lễ hội và cầu mong cây nêu luôn vững chãi, không nghiêng ngả, gãy đổ cho lễ hội được thành công tốt đẹp.

Sau đó, nghi thức dâng mâm cỗ cúng cho các vị thần linh, các vị già làng tuyển chọn những cô gái, chàng trai Cơ Tu đẹp người, có tâm hồn thánh thiện, trong sáng để tiến hành nghi thức dâng mâm cỗ trong lễ hội Tấc Ka Coong với các món ăn được chế biến từ những phần ngon nhất của các vật tế, trâu, bò, dê, heo, gà... cùng các món bánh được làm từ những hạt nếp nương dẻo thơm. Sau khi mời thần, dân làng thực hiện nghi thức tạ ơn các vị thần đã ban cho làng bản người Cơ Tu cuộc sống bình yên, no đủ và cho con cháu trưởng thành nên người.

Xuyên suốt lễ hội từ đầu đến cuối là tiếng chiêng, nhịp trống rộn ràng, nhịp nhàng và uyển chuyển tạo nên không khí lễ hội sôi động.

Theo già làng Hồ Văn Sáp (87 tuổi, trú xã Lâm Đớt, huyện A Lưới, cho biết, lễ hội là dịp người dân Cơ Tu cúng tạ ơn thần núi, rừng, sông, suối trong phạm vi làng cai quản đã ban tặng cho con, cháu của làng bản người Cơ Tu có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, sung túc đủ đầy, mùa màng bội thu, sức khỏe bình an. Đồng thời, mong muốn con cháu thế hệ sau tiếp tục duy trì truyền thống mà ông, cha để lại.

Theo ban tổ chức, người dân Cơ Tu huyện A Lưới vẫn còn lưu truyền, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể của chính dân tộc mình. Lễ hội Tấc Ka Coong chính là tinh hoa văn hóa mang giá trị nhân văn sâu sắc giữa con người với ngọn núi, cánh rừng, con sông, dòng suối. Đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới sinh sống tập trung ở các xã Hồng Hạ, Hương Nguyên, Lâm Đớt và số ít ở xã Hồng Thượng, Phú Vinh. Dân tộc Cơ Tu ở huyện A Lưới có trên 10 lễ hội truyền thống và luôn được duy trì, phát huy./.

Hà Oai