Thưởng thức thứ quà đặc biệt của Hà Nội

Đối với tầng lớp sinh viên như chúng tôi thì phở là món ăn tuyệt vời vào hàng xa xỉ vì nó đắt so với túi tiền sinh viên. Tuy nhiên thỉnh thoảng chúng tôi vẫn thưởng thức để cho thỏa cơn thèm. Thời đó chúng tôi không vào những quán phở nổi tiếng có thương hiệu mà chỉ ăn ở những quán vỉa hè. Do là phở vỉa hè nên họ chỉ bán hết nồi nước dùng một lần thôi, 5h sáng bán chỉ đến 9h sáng là hết hàng. Hàng ngày, bên những quán ven đường, người bán hàng bỏ vài cái ghế nhựa, dăm cái bàn con kê sát bên cạnh con ngõ nhỏ. Khi khách vào ngồi trên một cái ghế nhựa (loại siêu bé) và lấy thêm một cái nữa để nước hoặc bát phở nếu quá nóng không cầm nổi ở tay. Sau đó khách một tay bưng bát, một tay dùng đũa và khi muốn uống nước thì dùng miệng húp sột soạt trông thật ngon lành.

Mặc dù phải ngồi chen chúc, song cái được của quán là mức giá bình dân, phù hợp với người lao động nghèo, học sinh, sinh viên. Phở Hà Nội có hương vị rất đặc trưng. Nước phở trong, ngọt và có hương vị đậm đà, càng về cuối nước phở càng đậm đà hơn. Thịt bò thái mỏng, mềm mịn và dậy mùi thơm nêm chút hành ngò, tương ớt, chanh đã tạo nên tô phở hấp dẫn không chỉ với người Hà Nội mà còn với thực khách gần xa tìm đến. Vị phở ngon ngọt, thơm nức mê mẩn khách ngay từ lần ăn đầu làm chúng tôi không thể nào quên món phở Hà Nội và được lan truyền xa vì nó ngon, nó thấm thía, ăn như thể "ngậm mà nghe".

Quán phở ấy chẳng có tên, cũng chẳng do một nghệ nhân ẩm thực nào chế biến, chủ hàng chỉ là một phụ nữ vì mưu sinh mà bán. Ấy thế mà, sáng sáng vẫn có rất đông người đến ngồi xì xụp một bát phở bò tái chín lót dạ trước khi vội vàng đến công sở hay đi học. Ngồi bên quán phở vỉa hè ấy đã đem đến cho tôi một sự đồng cảm sâu sắc về thân phận những con người lầm lũi trong cuộc sống mưu sinh. Người bán phở vất vả cả ngày để kiếm được trăm nghìn đồng lãi mà họ phải nhọc nhằn thức khuya dậy sớm. Nhưng bàn tay tài hoa người phụ nữ Hà Nội đã chịu khó từ bao đời nay nên họ chiều chuộng khách để kiếm sống và để bảo tồn một món ăn đặc sản của đất kinh kỳ.

Ngày xưa, khi biết chúng tôi là sinh viên, cô bán phở rất thương thường múc nhiều hơn so với người khác. Rồi tất cả lần lượt trôi về miền quá khứ. Cô bán phở vỉa hè xa xưa đó tôi chẳng còn nhớ tên, cô có còn không hay đã thuộc về dĩ vãng? Một ngày bước chân trên đường phố Hà Nội, dáng ai bán phở vỉa hè giữa mùa đông Hà Nội làm tôi chạnh lòng nhớ về quán phở vỉa hè năm nào và thúc giục tôi tìm lại hương vị món ăn tinh túy này.

Còn gì thú vị hơn là ngồi cùng người thân thưởng thức một bát phở nóng hổi giữa thành phố sôi động như Hà Nội, cảm nhận từng thìa nước dùng ngọt thanh chạm vào đầu lưỡi rồi trôi xuống cổ, mang cả những tinh túy ngàn năm được rút đúc trong nồi nước xương hầm. Vừa nhâm nhi, vừa tâm tình thân mật, cùng nhau thưởng thức trọn vẹn sự ấm áp của tình thân.

Ăn phở vỉa hè đã trở thành một điều quen thuộc với người Hà Nội bao đời nay. Nó trở thành một nét văn hóa đặc sắc của đất Hà thành. Và cũng không thể phủ nhận, những quán không tên cũng góp phần làm cho phở trở nên gần gũi và có sức trường tồn trong lòng những người dân Hà Nội. Món phở Hà Nội là vậy đó, hương vị trứ danh của nó đã đi vào lịch sử của bao lớp người thưởng thức như tôi cùng bè bạn.

Trong sự giản dị từ những nguyên liệu bình dân, dễ kiếm trộn lẫn những tinh tế và tỉ mỉ khéo léo của cách chế biến, đã hình thành một món ăn chứa đựng những nét tinh túy của ẩm thực Hà Nội đủ sức chinh phục bất cứ thực khách nào. Vẹn nguyên nét ẩm thực tinh tế đó còn là ẩn chứa chiều sâu văn hóa lịch sử của người dân đất Thăng Long hào hoa, thanh lịch xưa. Phở đã trở thành một phần cốt cách con người Hà Nội, tâm hồn Hà Nội, dù họ có đi đâu và sống nơi nào thì khi nhớ tới Hà Nội điều đầu tiên người ta nhớ tới phở. Vì phở là một trong những món ăn ngon và là niềm tự hào của người Hà Nội xưa và nay. Phở như một thứ đại diện mang tính bản sắc, đặc thù của món ăn Hà Nội. Vì vậy nhà văn Thạch Lam đã viết trong cuốn “Hà Nội băm sáu phố phường” (1943), tập tùy bút về những cái đặc sắc của đất kinh kỳ thanh lịch, trong đó có món phở, rằng: "Phở là một thứ quà đặc biệt của Hà Nội, không phải chỉ riêng Hà Nội mới có, nhưng chính là vì chỉ ở Hà Nội mới ngon".

Ngày nay, phở không chỉ là ẩm thực đặc sắc của Hà Nội nữa mà là món “quốc hồn quốc túy” của dân tộc Việt Nam, trở thành một đại diện xứng đáng của nền ẩm thực đa dạng Việt Nam vươn tầm thế giới. Vì thế Nhà văn Nguyễn Tuân đã viết trong những ngày tác giả tham dự Đại hội Hòa bình thế giới ở Phần Lan, nói về những đức tính của phở dân tộc: “Trong muôn vàn thực tế phong phú của nhân dân Việt Nam, có một cái thực tế mà hằng ngày ít ai nỡ tách rời nó, tức là cái thực tế phở. Cái thực tế phở ấy lồng vào trong những cái thực tế vĩ đại của dân tộc.” (Trích: Phở - Nguyễn Tuân).

Vì thế Việt Nam có Ngày của phở là 12/12. Hằng năm, Ngày của phở tại Hà Nội và nhiều thành phố lớn tổ chức các hoạt động ý nghĩa nhằm vinh danh phở - văn hóa ẩm thực Việt, góp phần lan tỏa giá trị truyền thống của dân tộc. Đặc biệt, Ngày của phở đóng vai trò quan trọng trong phát triển du lịch Hà Nội, quảng bá thương hiệu món ăn truyền thống của Việt Nam đến với bạn bè, du khách quốc tế, góp phần thu hút khách du lịch đến với Việt Nam. Ăn phở cũng là cách đưa hình ảnh Việt Nam đến với du khách quốc tế nhanh nhất và trực quan nhất./.

Lê Thị Thu Thanh