Vẽ tiếp bức tranh về “Văn minh trà Việt”

Chia sẻ về cuốn sách này, tác giả Trịnh Quang Dũng cho hay năm 2012 cuốn sách “Văn minh trà Việt” đã ra mắt bạn đọc. Sau 10 năm sưu tầm, tích lũy thêm nhiều tư liệu quý giá và đón nhận những phản hồi tích cực từ cộng đồng yêu trà Việt, tác giả càng đủ cơ sở để minh xác, khẳng định thêm về lịch sử văn hóa trà Bách Việt, cội nguồn căn bản của trà Việt trải suốt 5000 năm lịch sử. Cũng bởi thế ông đã quyết định chỉnh lí, bổ sung để tái bản sách ngõ hầu đáp ứng sự kì vọng và tri ân tấm thịnh tình của độc giả bốn phương.

Cuốn sách dày 844 trang, chia làm 4 phần viết về cuộc hành trình văn hóa uống trà trải dọc bề dày suốt hơn 5.000 năm của người Việt.

Phần I “Minh triết cội nguồn trà Việt”, lần đầu tiên biên niên sử trà Việt được dựng nên từ những cứ liệu quý giá, chắt lọc, truy xét kỹ lưỡng, khai thác qua nhiều nguồn thông tin: dữ liệu lịch sử, tư liệu khảo cổ, tác phẩm văn học, các truyền thuyết, phả lục và trên hết từ những nhân chứng, vật chứng sống còn đang hiển hiện quanh ta.

Theo dòng lịch sử, người đọc sẽ được trở về với cội nguồn cây trà Việt, rõ hơn về nơi hội tụ và bảo tồn tinh hoa trà Bách Việt, cũng như triết lý - thuộc tính của trà cung đình Việt, trà dân gian.

Phần II của cuốn sách đề cập tới “Nghệ thuật thưởng thức trà Việt” với nhiều phong thái: uống chè dân gian giải khát (chè tươi, chè nụ, chè vối, chè vằng, trà đá, trà chanh...); trà dược – trà thảo mộc Việt; và nghệ thuật thưởng trà bác học - cung đình kiêu sa và tinh tế.

Phần III đề cập tới “Hành trình trà cụ Việt xuyên thế kỷ”, từ trà cụ thời cổ sử đến trà cụ thời Việt tự chủ, trà cụ kí kiểu Việt và cả dòng trà cụ xuất nhập khẩu. Nếu như trà cụ dân gian không chỉ gắn liền với hơi thở làng quê mà ăn sâu bén rễ vào tất cả mọi tầng lớp: từ cộng đồng cư dân nghèo khó đến tầng lớp trên giàu sang quyền quý, thậm chí cả ở giới tinh hoa thì trà cung đình lại mang hơi hướng khác biệt hẳn. Loại trà cụ cung đình chẳng những thể hiện sự tinh tế, độc đáo, chuyên biệt hóa cao, mà còn luôn ẩn chứa nét sáng tạo, sang trọng, kiêu sa của giới quý tộc Việt.

Một bề dày về nghề khai thác, canh tác trà trải hơn 5000 năm của tộc Việt vượt qua bao bão tố của lịch sử cũng đã được tìm tòi, tái hiện thông qua những vùng trà huyền thoại, những đặc sản trà tinh khiết, cao sang chinh phục lòng người, khắc dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn bè toàn cầu. Nội dung này đã được tác giả phản ánh rõ nét trong Phần IV “Nghiệp chè Việt” của cuốn sách.

Điểm đặc biệt của lần tái bản này là tác giả đã bổ sung thêm nhiều nguồn tư liệu và cứ liệu quan trọng để minh xác, khẳng định thêm về lịch sử văn hóa trà Bách Việt, cội nguồn căn bản của trà Việt trải suốt 5000 năm lịch sử.

Qua cuốn sách, chân dung trà Việt hội tụ từ văn hóa trà Bách Việt dần được sáng tỏ hơn bao giờ hết. Kho báu vô giá trà Shan Tuyết cổ thụ Việt đã xuất lộ suốt một dải vùng Tây Bắc sang Đông Bắc Việt Nam, kéo tới Tây Nguyên, thậm chí hiện diện ngay tại khu vực châu thổ sông Hồng đã minh chứng hùng hồn: “Việt Nam” là một trong những “cái nôi” phát tích hiếm hoi của cây trà trên thế giới! Chứng cứ phi Hán và minh định cư dân Bách Việt mới là chủ nhân thực sự tạo dựng lên con đường Trà mã cổ đạo kì bí từ 1500 năm trước. Nhiều tư liệu mới về nguồn gốc trà Đâm dân gian có từ thế kỉ III (TCN). Hàng loạt chứng cứ văn hóa trà Bách Việt hội tụ về trà Việt qua tập tục trà của người: Mông, Thái, Dao, Mường, Cao Lan, Hà Nhì, Sán Dìu… đã được sưu tầm. Chứng cứ khẳng định về trà Mạn Hảo Việt danh bất hư truyền càng thuyết phục hơn về nền một văn hóa trà Việt đậm đặc bản sắc.

Và nữa, rất nhiều câu chuyện thú vị mới về trăm năm trà sen Trưởng An, về giống trà chờ Lồng Việt chiếm vị trí giống chủ đạo của vương quốc trà Ceylon (Sri Lanka) và “chân dung” chân thực về những vùng trà đầy quyến rũ đã được tác giả đề cập tới. Nào Tây Côn Lĩnh (Hà Giang), Linh Sơn (Lào Cai), Mộc Châu (Sơn La), Thanh Chương (Nghệ An), Long Cốc Phú (Phú Thọ)… cùng các dự án trà, những nhân vật trẻ tuổi nhưng dốc lòng, dốc sức với cây chè như: Đào Đức Hiếu, bỏ phố lên rừng, vượt cổng trời để bầu bạn với cây trà Shan Tuyết; ông Đặng Văn Minh, người trải qua bao đắng cay trong đời, nhưng chính cây chè Shan Tuyết đã cứu cuộc đời và đưa ông tới một cuộc sống mới.

Những câu chuyện đậm đặc chất văn hóa Việt vẽ tiếp bức tranh toàn cảnh hoành tráng hơn, sinh động và kì vĩ hơn về nền “Văn minh trà Việt”! Nói như nhà văn Hoàng Quốc Hải, nếu không có sự yêu mến say mê với trà và một trí tuệ minh mẫn thì tác giả khó có thể làm được một cuốn sách công phu như thế. Còn Đại tá, nhà báo Phạm Văn Tú – Phó Giám đốc Trung tâm Phát thanh – Truyền hình Quân đội nhân dân Việt Nam thì nhận định: “Cuốn sách thể hiện sự khoa học và lối viết hấp dẫn, đặc biệt có rất nhiều câu chuyện truyền cảm hứng. Ngoài các cứ liệu lịch sử thuyết phục, cuốn sách còn phản ảnh chân thực hơi thở cuộc sống”./.

Thụy Phương