Những phát hiện mới góp phần phục dựng Điện Kính Thiên
Lần đầu tiên sau hơn 10 năm khai quật nghiên cứu khảo cổ tại di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, có thể xác định khá chính xác cấu trúc nền và hình thái tổng thể của điện Kính Thiên - công trình quan trọng nhất, được ví như trái tim của Hoàng thành. Đây là kết quả nổi bật của đợt khai quật năm 2023 được công bố tại hội thảo sáng 21/12 do Trung tâm bảo tồn di sản Thăng Long tổ chức.
Ngày 21/12, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội tổ chức Hội thảo khoa học Báo cáo sơ bộ kết quả khai quật thăm dò khu vực chính điện Kính Thiên năm 2023 và Kết quả khai quật, nghiên cứu khảo cổ từ 2011 đến nay tại Hoàng thành Thăng Long.
Những cuộc khai quật đã thu được kết quả lớn trong việc tìm hiểu các giá trị của Di sản thế giới khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội, đồng thời thu thập nhiều tư liệu mới mang tính xác thực cao góp phần nghiên cứu và khôi phục chính điện Kính Thiên.
Để phát huy giá trị di tích, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội đã phối hợp với viện Khảo cổ học lựa chọn 2 hố khai quật tiêu biểu, phản ánh chân xác và sinh động dấu tích của tòa Chính điện Kính Thiên thời Lê để trưng bày tại chỗ. Diện tích khai quật năm nay là hơn 1.000 m2.
Các hố đào thăm dò được mở trực tiếp trên nền điện Kính Thiên. Cho đến hiện nay, tại vị trí các hố khai quật thăm dò đã xuất lộ dấu vết kiến trúc thời Nguyễn (thế kỷ 19-20), thời Lê Trung hưng (thế kỷ 17-18) và thời Lê sơ (thế kỷ 15-16). Kết quả khai quật năm 2023 cho thấy nhiều di tích mới, gợi những nhận thức mới góp phần thúc đẩy thêm một bước quan trọng trong việc tìm hiểu diện mạo khu trung tâm.
Hố phía Đông có kết cấu nổi bật với bốn móng cột thời Lê trung hưng. Theo nghiên cứu của PGS.TS Tống Trung Tín - Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam - dựa trên nền móng đã xuất lộ, có thể xác định kiến trúc giai đoạn này được xây dựng trực tiếp trên nền đất đã tôn đắp thời Lê sơ trước đó.
Lần đầu tiên sau hơn 10 năm khai quật nghiên cứu khảo cổ tại di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, có thể xác định khá chính xác cấu trúc nền và hình thái tổng thể của điện Kính Thiên - công trình quan trọng nhất, được ví như trái tim của Hoàng thành.
Hàng chục móng cột lớn chưa từng có cho phép các nhà khảo cổ tính toán ra hình ảnh tổng thể của điện Kính Thiên, đó là một tòa điện tráng lệ gồm 9 gian, gian giữa rộng nhất với kích thước 6,8 m. Tổng thể điện Kính Thiên diện tích gần 1.500 m2.
PGS-TS Tống Trung Tín đánh giá quá trình khảo cổ học tại khu vực nền điện Kính Thiên năm 2023 đã thu được những kết quả quan trọng, đó là địa tầng nền điện dày trên 3m với các lớp văn hóa liên tục từ thời Nguyễn đến thời Lê sơ. Trong tầng văn hóa có một phần dấu tích của điện Long Thiên thời Nguyễn và điện Kính Thiên thời Lê đã được xác định. Điều này cho thấy, các dấu tích chính điện còn được bảo lưu rất tốt dưới lòng đất. "Theo đánh giá chủ quan, chúng ta đã đi được 60-70% tiến trình phục dựng điện Kính Thiên", ông chia sẻ.
Với kết quả khảo cổ đột phá, Trung tâm bảo tồn di sản Thăng Long Hà Nội bắt đầu thực hiện trưng bày hiện vật, ảnh và tư liệu tái hiện lại toàn bộ quá trình nghiên cứu khảo cổ hơn 10 năm qua tại Hoàng thành, ngay tại hiện trường khai quật.
Thời gian tới, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội sẽ phối hợp với Viện Khảo cổ học xây dựng Chiến lược khảo cổ học tại khu vực Trục Trung tâm Hoàng thành Thăng Long trong đó trọng tâm là chính điện Kính Thiên và không gian chính điện Kính Thiên.
Ngoài ra, cần nghiên cứu khu vực Nội điện (phía sau điện Kính Thiên) nơi làm việc hằng ngày của nhà vua. Kết quả nghiên cứu khảo cổ học giai đoạn này có vai trò trọng yếu mang lại những căn cứ xác thực cho chiến lược diễn giải di sản, hướng tới phục dựng chính điện Kính Thiên và không gian chính điện Kính Thiên.
Tại hội nghị, các nhà khoa học đánh giá cao kết quả khai quật thăm dò năm 2023; đồng thời khẳng định đây là những yếu tố góp phần vào việc phục dựng điện Kính Thiên trong tương lai./.