Vai trò của nhà văn trẻ trong thời đại của trí tuệ nhân tạo AI
Sáng 19/12, tại Hà Nội, Ban Nhà văn trẻ, Hội Nhà văn Hà Nội đã tổ chức buổi tọa đàm “Vai trò của nhà văn trẻ trong thời đại của trí tuệ nhân tạo AI” với sự tham gia chia sẻ của đông đảo các cây viết trẻ thuộc thế hệ Gen Z. Tới dự có đại diện Ban Chấp hành Hội cùng đông đảo các hội viên, cây viết trẻ.
Sự ra đời của trí tuệ nhân tạo (AI) đã tác động mạnh mẽ tới các lĩnh vực sáng tạo nghệ thuật, trong đó có văn chương. Đã có nhiều cuộc tranh luận trong giới văn chương về một tương lai do AI viết văn đi cùng nhiều ý kiến trái chiều. Có người lo ngại AI sẽ chiếm lĩnh vị trí và thay thế con người. Nhưng cũng không ít ý kiến cho rằng, AI chỉ là một bước tiến của khoa học công nghệ, tức là không khác gì một công cụ, một phương tiện hỗ trợ cho con người trong quá trình sáng tạo.
Buổi tọa đàm thu hút nhiều tham luận chia sẻ của các cây viết trẻ thuộc thế hệ 9x và Gen Z, đến từ Hà Nội và các địa phương ngoài Thủ đô cũng như các tác giả ở nhiều lĩnh vực chuyên môn khác nhau. Đó là các tham luận Nhuận bút của AI - một tiếp cận triết học về lao động của nhà văn Đức Anh (sinh năm 1993, Hà Nội); Một hiện tại AI viết văn (?!) của cây bút phê bình - ThS Vũ Kiều Chinh (sinh năm 1997, ĐH Sư phạm Hà Nội); Tiềm năng của trí tuệ nhân tạo trong sáng tác văn học nghệ thuật của tác giả Trần Nguyễn Phước Thông (sinh năm 1997, ThS. Luật Kinh tế, TP. Hồ Chí Minh); Đừng để AI làm văn chương trở nên vô cảm của tác giả Nguyễn Thị Huyền (sinh năm 2000, Kỹ sư kiểm thử phần mềm, Hà Nội); Đây là một bài viết “không hoàn hảo” của tác giả Phạm Linh Nhi (sinh năm 2005, khoa Tâm Lý học, trường ĐH KHXH & NV - ĐH Quốc gia Hà Nội); Văn học nghệ thuật và AI, giây phút cùng nhìn nhận của nhà thơ trẻ Trung Hiếu (sinh năm 2005, An Giang).
Theo kinh nghiệm của nhà văn Đức Anh, anh đã từng thử thực hành viết văn bằng AI, đó là anh yêu cầu AI lên 10 ý tưởng tiểu thuyết nhưng cuối cùng anh đã không thể duyệt được ý tưởng nào trong số đó. Sau đó, khi anh thêm các gợi ý thì AI mới bắt đầu triển khai thêm. “Như vậy, suy cho cùng thì AI cũng chỉ là công cụ. Bởi việc tư duy sáng tạo vẫn là của riêng nhà văn”, nhà văn trẻ Đức Anh khẳng định.
Cây bút trẻ Trần Nguyễn Phước Thông cho rằng, khi AI phát triển, mối đe dọa tiềm tàng về quyền tự chủ và kỹ năng của con người cũng nảy sinh theo. Và anh cũng đề cập tới một khả năng trong tương lai, đó là “AI sẽ nhanh chóng có được sự tự nhận thức và cảm xúc của con người trong việc sáng tạo tác phẩm bởi sự thay đổi của thời đại công nghệ.”
Còn trong góc nhìn của ThS. Vũ Kiều Chinh, nếu AI viết văn, con người có thể tham khảo thêm một hệ quy chiếu, hay một góc nhìn hoàn toàn mới dựa trên đặc tính của AI. Đó chính là: AI không phải là con người, vì thế “nó” phi giới tính. Lúc này, quan điểm của một “tác giả” là AI sẽ như thế nào? Thực sự rất mới mẻ so với những cách tư duy truyền thống của tác giả là con người, đặt ở góc nhìn có giới tính rõ rệt. Điều này thực sự đáng suy ngẫm.
Bày tỏ nhiều hứng thú trước những chia sẻ của các cây viết trẻ, nhà thơ Hoàng Cát nhấn mạnh rằng với ông, AI không thể thay thế con người. “Bản chất của AI là đạo văn. Mỗi thế hệ cần sống và có trách nhiệm với thế hệ của mình. Và dù thế hệ nào, hãy cứ sống và làm, trọn vẹn với lương tâm của mình, không cần sợ hãi kể cả khi robot thông minh đến đâu đi nữa xuất hiện…”, nhà thơ Hoàng Cát nói.
Nhà thơ Đặng Thiên Sơn, Phó Ban nhà văn trẻ bày tỏ niềm vui trước những chia sẻ và sự quan tâm tới chủ đề này của các thế hệ nhà văn. Từ các văn nghệ sĩ gạo cội đến các cây viết trẻ thuộc các thế hệ kế cận đều đã có những góc nhìn cá nhân thú vị.
“Chúng ta là những nhà văn viết bằng chính cảm xúc, trải nghiệm sống động của bản thân. Tương lai của công nghệ còn nhiều bước tiến vượt bậc và câu chuyện về AI viết văn còn rất nhiều vấn đề để bàn… Chúng tôi rất vui vì các nhà văn các thế hệ đã cùng nhau ngồi đến tận cuối buổi để nói về vấn đề đầy tính thời đại này”, nhà thơ Đặng Thiên Sơn tổng kết./.