Độc đáo kiến trúc cầu ngói “Thượng gia, hạ kiều”, điểm du lịch cộng đồng Cố đô Huế

Nét đẹp kiến trúc cổ cầu ngói Thanh Toàn

Cầu ngói Thanh Toàn được công nhận di tích cấp Quốc gia theo quyết định số 575/QĐ ngày 14/7/1990 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và được UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế công nhận là điểm du lịch vào tháng 1/2019. Cây cầu được xây dựng theo lối “Thượng gia, hạ kiều” (nghĩa là trên nhà - dưới cầu) vào năm 1776 do bà Trần Thị Đạo (cháu gái thuộc thế hệ thứ sáu của phu nhân một vị quan lớn dưới triều vua Lê Hiển Tông) bỏ tiền cá nhân ra xây dựng làm phúc và năm 1925 bà Trần Thị Đạo được vua Lê Hiển Tông ban sắc khen ngợi, ban sắc phong trần là “Dực Bảo Trung Hưng Linh Phù”.

Cách trung tâm TP Huế khoảng 8km về phía đông, Cầu ngói Thanh Toàn đã trải qua bao thăng trầm của lịch sử nhưng vẫn giữ được những nét đặc trưng vốn có và tạo nên giá trị to lớn... Cùng với thiên nhiên, không khí của một vùng quên yên bình và nhờ lưu giữ được giá trị nghệ thuật cao của nét đẹp kiến trúc cổ, hiện nay cầu ngói Thanh Toàn đã trở thành điểm tham quan du lịch…

Cầu ngói Thanh Toàn là chiếc cầu bằng gỗ có chiều dài 17m và rộng 4m với hai bên thân cầu có hai dãy bục gỗ và lan can để tựa lưng, trên cầu có mái che với lớp ngói ống tráng men chia làm 7 gian trong đó gian giữa được thiết kế rộng nhất và là nơi đặt bàn thờ à Trần Thị Đạo. Các bộ phận kiến trúc trong cầu được trang trí gồm hai loại tiết diện là tròn và vuông với trụ đỡ 6 hàng, mỗi hàng có ba trụ bằng đá.

Theo các vị cao niên ở xã Thủy Thanh (thị xã Hương Thủy) cho biết, trước đây người dân đi làm đồng từ bên này sang phía bên kia đều phải chèo thuyền qua sông khá vất vả, mất thời gian. Vì vậy, bà Trần Thị Đạo thương người dân nên tự bỏ tiền của mình ra xây dựng để người dân qua lại thuận tiện và nghỉ chân ngắm cảnh.

Điểm tham quan du lịch cộng đồng

Trải qua thời gian nên cầu ngói Thanh Toàn đã nhiều lần được tôn tạo trùng tu và lần gần nhất được hạ giải sửa chữa vào tháng 4/2020 với tổng kinh phí hơn 13 tỷ đồng. Hiện nay, cầu ngói Thanh Toàn được nhiều người dân và du khách đến tham quan, chụp ảnh… và tại các kỳ Festival Huế cầu ngói Thanh Toàn luôn được chọn là địa điểm tổ chức sự kiện “Chợ quê ngày hội”, là nguồn cảm hứng của các họa sĩ, nhiếp ảnh gia…

Trong lúc đang tiếp đoàn khách nước ngoài để bán các đồ lưu niệm, bà Phạm Thị Tâm (trú xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy) vừa quảng cáo bán sản phẩm vừa giới thiệu cho khách về lịch sử của cầu ngói Thanh Toàn bằng vốn tiếng anh tự học với đôi lúc còn ừ ừ à đứt quãng hồi lâu mới dịch ra. Sau đó, bà Phạm Thị Tâm cho PV Tạp chí Người Hà Nội biết, trung bình mỗi ngày có hơn trăm lượt khách đến cầu ngói Thanh Toàn tham quan và trong đó có cả khách nước ngoài, còn những dịp có tổ chức các lễ hội tại đây thì du khách thập phương đến rất đông và tạo ra một không khí nhộn nhịp cho vùng quê yên bình Thủy Thanh.

Cuối năm 2023, để tạo điểm nhấn thu hút hơn nữa khách du lịch đến vui chơi tham quan… UBND xã Thủy Thanh (thị xã Hương Thủy) đã triển khai đặt thêm 5 địa điểm check-in gần cầu ngói Thanh Toàn. Tuy nhiên, sau khi trang Facebook “Cầu ngói Thanh Toàn” đăng tải các hình ảnh về 5 địa điểm check-in mới lắp đặt xong thì bên cạnh những ý kiến bày tỏ khen ngợi sự sáng tạo, có điểm nhấn thêm cho di tích cầu ngói Thanh Toàn vẫn có nhiều bình luận không đồng tình cho rằng các điểm check-in đã làm phá hỏng không gian của cầu ngói Thanh Toàn.

Theo ông Trần Duy Việt - Chủ tịch UBND xã Thủy Thanh (thị xã Hương Thủy) thông tin, xã Thủy Thanh triển khai đặt thêm 5 địa điểm để người dân và du khách có thêm điểm check-in khi đến với di tích cầu ngói Thanh Toàn. Các địa điểm sẽ tạo điểm nhấn, thêm sản phẩm mới cho du khách thay vì đơn điệu chỉ có cầu ngói Thanh Toàn và lan tỏa hình ảnh di tích cầu ngói Thanh Toàn. Các địa điểm check-in được làm bằng sắt sơn giả gỗ, trang trí hệ thống đèn và đều nằm vòng ngoài của di tích cầu ngói Thanh Toàn nên không phá vỡ không gian cảnh quan.

Cũng theo lãnh đạo thị xã Hương Thủy (Thừa Thiên – Huế), điểm du lịch cộng đồng cầu ngói Thanh Toàn đang thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm. Đây là một trong những địa điểm du lịch tiềm năng nên đã và đang có những kế hoạch, giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả khai thác, trong đó người dân là chủ thể trong quá trình triển khai các mô hình du lịch cộng đồng.

Hà Oai