Xây dựng hệ giá trị gia đình Thủ đô và chuẩn mực người Hà Nội thanh lịch, văn minh

Tham dự Hội nghị có các đồng chí: Đỗ Đình Hồng - Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Đào Xuân Dũng - Phó Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, đại biểu các sở, ngành, cục, vụ của Trung ương và Hà Nội; đại biểu lãnh đạo các quận, huyện, thị xã; phường, xã, thị trấn trên địa bàn Thủ đô.

Tham vấn và chia sẻ tại Hội nghị là các nhà nghiên cứu, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý văn hóa nhằm trao đổi, nghiên cứu, hướng đến xác định hệ giá trị văn hóa Thủ đô, hệ giá trị gia đình Thủ đô và chuẩn mực người Hà Nội thanh lịch, văn minh; xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam nói chung, người Hà Nội nói riêng đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước như: TS. Nguyễn Viết Chức, PCN Hội đồng tư vấn Văn hoá - Xã hội (Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam); PGS.TS Nguyễn Chí Mỳ, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội; Nhà báo Hồ Quang Lợi, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam; PGS.TSKH Lương Đình Hải, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Con người, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam...

Phát huy vai trò, trách nhiệm đi đầu của Hà Nội
Thực hiện Chương trình số 06-CTr/TU ngày 17/3/2021 của Thành ủy về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025”, Ban Tuyên giáo Thành uỷ phối hợp với Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội tổ chức Hội nghị Toạ đàm “Xây dựng hệ giá trị gia đình Thủ đô và chuẩn mực người Hà Nội thanh lịch, văn minh – Thực trạng và giải pháp”.

Phát biểu đề dẫn Hội nghị, đồng chí Đỗ Đình Hồng, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cho biết, Hà Nội là Thủ đô ngàn năm văn hiến, “chốn kinh sư muôn đời”, nơi lắng hồn núi sông ngàn năm, luôn luôn là nơi cả nước hướng về với niềm tin và hy vọng. Điều đó hình thành như một lẽ tự nhiên trong lịch sử dựng nước và giữ nước của Việt Nam. “Từ thuở mang gươm đi mở nước/ Ngàn năm thương nhớ đất Thăng Long”; để rồi “Dù có đi bốn phương trời, lòng vẫn hướng về Hà Nội”. Sự tin yêu đặc biệt đó mang đến cho người Hà Nội niềm tự hào, đồng thời cũng đặt ra trách nhiệm lớn lao với người Hà Nội hôm nay.

Theo Nhà báo Hồ Quang Lợi công cuộc xây dựng văn hoá con người Việt Nam nói chung và người Hà Nội thanh lịch, văn minh nói riêng là một sự nghiệp lâu dài, bền bỉ, không ít khó khăn nhưng cũng đầy vinh quang của Đảng bộ, chính quyền và mọi tầng lớp nhân dân Thủ đô. Hà Nội phải có trách nhiệm luôn đi đầu và làm gương như mong muốn của Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời, rằng: "Cả nước nhìn về Thủ đô ta. Thế giới trông vào Thủ đô ta". Nhà báo Hồ Quang Lợi đặc biệt nhấn mạnh đến tầm quan trọng của công tác tuyên truyền cần phải thấm sâu đến từng người dân; biểu dương các "nếp nhà đẹp", gia đình văn hoá trên địa bàn Thủ đô có tính chuyên đề; phát hiện những vấn đề còn tồn tại để có quyết sách phù hợp với thực tế; đấu tranh mạnh mẽ với các hành vi vi phạm đạo đức, truyền thống dân tộc.

Nhiều thách thức trong xây dựng hệ giá trị gia đình hiện nay

Sự phát triển với tốc độ cao của Hà Nội, đặc biệt đô thị hóa đang diễn ra theo chiều hướng “văn hóa khó bắt kịp” đã gây ra nhiều hệ lụy, trong đó vấn đề gia đình và con người Hà Nội đang nổi lên nhiều bất cập với những ý kiến khác nhau, thậm chí trái chiều trong lý luận cũng như trong thực tiễn cuộc sống hàng ngày. Nhiều người nghi ngờ rằng, thanh lịch liệu có còn phù hợp với lối sống hiện đại ngày nay không. Vấn đề gia đình cũng đang đứng trước nhiều thách thức trước những thay đổi về cách thức tổ chức đời sống cá nhân và đời sống cộng đồng trong điều kiện mới. Mô hình gia đình truyền thống như: tam đại đồng đường, tứ đại đồng đường có còn được đề cao trong xã hội hiện đại không? Ngay cả đối với gia đình hạt nhân hiện đại, khi khó có thể tổ chức thường xuyên bữa ăn gia đình thì sự gắn kết gia đình có bị ảnh hưởng? Tình cảm vợ chồng, cha con, mẹ con thể hiện như thế nào để tổ ấm bền chặt và hạnh phúc. Tình trạng ly hôn, ly thân ngày càng gia tăng kéo theo những hệ lụy không nhỏ đối với từng gia đình và toàn xã hội: trẻ em hư hỏng, tiếp thu văn hóa phẩm tiêu cực, vi phạm pháp luật…

Bên cạnh những thành tựu, đây là một trong những vấn đề quan trọng được nhiều đại biểu tham luận sôi nổi, nhìn nhận thẳng thắn để từ đó có những giải pháp đề xuất khắc phục hiệu quả những tồn tại trong thời gian tới.

Tham luận của quận Thanh Xuân cho biết, việc xây dựng hệ giá trị gia đình Thủ đô và chuẩn mực Người Hà Nội thanh lịch, văn minh trên địa bàn quận Thanh Xuân còn một số tồn tại hạn chế. Năm 2022, qua khảo sát trên địa bàn quận, tổng số hộ gia đình đạt 73.292 hộ, trong đó tổng số hộ có bạo lực gia đình là 06 hộ (chiếm 0,0001%).

Còn theo chia sẻ của đại biểu Thị xã Sơn Tây, một số gia đình chưa quan tâm giáo dục đạo đức, tổ chức cuộc sống gia đình nên sự gắn kết trong gia đình và giữa gia đình với cộng đồng lỏng lẻo, làm xói mòn các giá trị văn hóa gia đình. Định kiến giới còn tồn tại nặng nề ở một số gia đình dẫn tới các vấn nạn xã hội như mất cân bằng giới tính khi sinh, tình trạng bạo lực gia đình đối với phụ nữ và trẻ em gái, phụ nữ ít được tham gia quyết định các vấn đề lớn trong gia đình... Tình trạng ly hôn nhất là độ tuổi ly hôn ngày càng trẻ hóa thực sự là vấn đề lớn, phát sinh nhiều hệ lụy phức tạp cho xã hội.

Nhiều giải pháp thiết thực

Hầu hết các đại biểu tại Hội nghị đều nhất trí đưa ra giải pháp để xây dựng hiệu quả hệ giá trị gia đình Thủ đô và chuẩn mực người Hà Nội thanh lịch, văn mìinh là cần tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, sự chỉ đạo quản lý của các cấp chính quyền đối với công tác gia đình. Tăng cường công tác truyền thông nhằm nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, gia đình và cộng đồng về vị trí, vai trò của gia đình. Phát huy vai trò của gia đình, cộng đồng, xã hội trong việc xây dựng môi trường văn hóa, con người Thủ đô. Triển khai công tác gia đình lồng ghép với đẩy mạnh thực hiện các phong trào xây dựng “Người Hà Nội thanh lịch, văn minh”; “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”. Nâng cao năng lực quản lý Nhà nước về công tác xây dựng gia đình...

Trong quá trình xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh cần phát huy nét bản sắc văn hoá truyền thống của từng địa phương. Khuyến khích, động viên, khơi dậy tinh thần đoàn kết, khát vọng xây dựng, phát triển quê hương.

Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Thị Tám chia sẻ tại Hội nghị, huyện Đông Anh - nơi còn lưu giữ những giá trị văn hoá tốt đẹp của gia đình truyền thống trong đời sống gia đình và xã hội. Những giá trị này đang từng ngày được bảo tồn và phát huy cùng với các giá trị văn hoá gia đình hiện đại. Việc bảo tồn nề nếp, gia phong trong gia đình tại huyện Đông Anh trên nền tảng của văn hóa Việt Nam lấy những giá trị chuẩn mực như: lễ giáo, hiếu học, trọng tình nghĩa, sống nhân ái, tinh thần tự tôn, tự lực... làm cái gốc để hình thành và phát triển gia đình hiện đại. Với vị thế là đô thị trung tâm của Thủ đô Hà Nội, việc xây dựng hệ giá trị gia đình nhằm góp phần xây dưng chuẩn mực Người Hà Nội thanh lịch, văn minh trong bối cảnh đô thị hóa, tiến tới mục tiêu xây dựng Đông Anh thành quận giàu đẹp, văn minh và hiện đại là nhiệm vụ quan trọng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Đông Anh trong giai đoạn tới.

Đồng chí Đỗ Đình Hồng, Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội khẳng định, việc nghiên cứu hệ giá trị gia đình và chuẩn mực người Hà Nội thanh lịch văn minh là yêu cầu hiện thực khách quan có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cao. Yêu cầu của thời kỳ phát triển mới của Hà Nội, Thành phố sáng tạo cũng đặt ra yêu cầu phát triển con người ở một tầm vóc mới. Việc giữ gìn và phát huy hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người thủ đô lại càng là yêu cầu có tính cấp thiết. Hàng loạt vấn đề cũ có, mới có nhưng đều đặt ra cho văn hóa Hà Nội những nhiệm vụ mới trong điều kiện mới. Để hoàn thành những nhiệm vụ đó, Hà Nội cần triển khai một kế hoạch có tầm chiến lược, đồng bộ và có tính khả thi.

Ly Ly