Ký ức mùa quả chín
Mấy bữa nữa là giỗ bà ngoại rồi. Mẹ đã vội vàng từ Hà Nội về quê. Sáng, mẹ gọi điện báo: “Con à, xoài và vải đã chín cả rồi, mai Hoàn nghỉ về quê hái xoài và vải cho mẹ nhé!”... Vậy là một mùa quả chín lại về.
Trong ký ức của tôi hiện lên khu vườn yên tĩnh có những hàng xoài lúc lỉu quả vàng thơm và những cây vải chi chít quả đỏ chín trên cành. Mùa hạ được gọi về từ những hương quả chín dần lên trong vườn như thế. Mùa nối mùa,...
Thường là vào dịp ra xuân, cây cối trong vườn đua nhau nảy lộc và những chùm hoa vải, hoa xoài trắng xanh bé xinh xuất hiện trong từng vòm lá. Gió xuân hây hẩy gieo niềm rạo rực của đất trời vào từng nụ hoa để đến một ngày hoa bung nở từng chuỗi như những chùm pháo hoa trắng xanh vừa dịu dàng, bình dị vừa đầy quyến rũ, say mê. Lũ ong mê mẩn bay xung quanh giống như những anh chàng đa tình đang ngẩn ngơ, quyến luyến trước sắc hương được phát tiết một cách tự nhiên của người phụ nữ mình yêu. Khu vườn trở nên rộn ràng hơn với những chuyến ong bay đến bay đi. Thế mới thấy đời sống của tự nhiên cũng thật rộn ràng theo thời gian. Thiên nhiên biến đổi không ngừng theo dòng chảy của đất trời để cùng hòa nhịp vào sự sống.
Trong ấn tượng của tôi, đường gân của hoa xoài màu tía đầy nồng nàn và sự rắn rỏi như chàng trai mới lớn sung sức để nâng từng chùm quả đang lớn dần. Đường gân của hoa vải màu xanh gợi sự thanh bình, nhẹ nhàng, mến thương của một cô gái thôn quê chỉn chu, đảm đang mà dịu hiền.
Cùng với nắng, gió đất trời, sự gieo duyên của những chú ong, sự cần mẫn của đất mẹ, sự chăm bón của bàn tay người gieo trồng, những chùm quả xoài, quả vải lúc lỉu đã hiển lộ trên các cành cây. Hương quả ngọt ngào líu ríu bước chân mẹ và đánh thức các loài côn trùng ưa mật ngọt của trái cây. Những quả xoài và vải chuyển sang màu phớt hồng hây hây như má người con gái đến độ xuân thì.
Mỗi lần ra vườn, tôi thích nhất là nhón từng quả vải đưa vào miệng, cảm nhận được vị ngọt lịm tan dần trên đầu lưỡi. Tôi có thói quen, hái xoài xuống là lột luôn lớp vỏ ngoài để lộ phần thịt vàng ươm, ngọt ngào, mềm mại ấy để cắn từng miếng đến khi chỉ còn trơ lại hạt xoài trắng lép phía trong. Mỗi thứ quả có một hương vị riêng nhưng đều thật ngọt ngào, thương mến đối với tôi. Thứ quả đó là mùi vị quê hương, là tình mẹ yêu thương đi suốt cuộc đời tôi!
Đầu mùa thu hoạch mẹ luôn chọn những quả to nhất, đẹp nhất để đặt lên bàn thờ thắp hương cho bà ngoại. Tôi nhớ ngày xưa, mỗi lần xoài rụng lộp bộp trước cổng nhà, mỗi lần có cơn gió mạnh thổi là bà ngoại thường cắp rổ ra nhặt. Dáng bà lom khom vừa nhặt vừa chép miệng: “Thương quá, chưa chín mà đã rụng!”. Nhặt xong bà rửa sạch, lấy dao gọt những chỗ nứt, cắt ra những đĩa quả thật ngon lành cho chúng tôi ăn. Tiếp đó là lựa quả ngon ngọt, cho vào túi để đi biếu anh em, hàng xóm xung quanh. Thế mới thấy hết bao nghĩa tình trong những thứ quả quê thơm lừng đó.
Những mùa quả, mẹ thu hoạch với sự tất bật trong niềm vui của người gieo trồng. Mẹ thuê người hái xoài, hái vải. Mỗi mùa như vậy, mồ hôi mẹ rịn cả chiếc áo khoác nắng, lấm tấm trên trán, cổ và nhỏ giọt xuống dưới cằm. Hai cô cháu gái con cậu em và hai cậu con trai nhà tôi tụ tập về nhà mẹ. Đứa nhặt xoài vào rổ, đứa lau xoài, đứa cân xoài và vải cho bà. Các cháu được học bài về việc bảo quản quả sạch, chọn quả cho khách theo nhu cầu và sắp xếp xoài, vải vào thùng cho khách. Chị em tôi bất kể làm nghề gì cũng phụ mẹ cân đếm để bán để biếu thêm cho những khách hàng quen thuộc. Cả nhà rộn ràng với bạt ngàn xoài và vải được xếp đầy góc nhà.
Nhìn màu vỏ, nếm vị ngọt ngon của xoài, của vải là một niềm yêu thích của biết bao người thưởng thức nhưng lắng lại để ngửi mùi thơm của xoài và vải đang dâng lên khi đã đến độ chín căng tròn thì đó là nhã thú của người biết sống sâu và chậm để nhận ra đầy đủ, vẹn tròn hương vị cuộc sống. Đó cũng chính là cách sống riêng của mỗi người. Cách đón nhận các thức quả cũng thể hiện nét văn hóa, tầm ứng xử của người nhận quả.
Mỗi người đều có một ký ức tuổi thơ đặc biệt. Với tôi đó là ký ức về khu vườn của mẹ đầy những hoa thơm, trái ngọt, mỗi loại cây đều cho mình những bài học quý giá về cách sống, về cách ứng xử trong cuộc đời. Nếu chỉ nhìn thiên nhiên như một thế giới bên ngoài, ta sẽ không hiểu hết đời sống bí ẩn và vẻ đẹp của mỗi loài cây trái quanh ta cùng những chiêm nghiệm sâu sắc về cuộc đời. Hãy sống đến tận cùng từng hơi thở, chúng ta sẽ cảm nhận được sự kỳ diệu đầy bí ẩn, mê hoặc của thiên nhiên!