Đài tưởng niệm Chiến thắng B52 ở Phù Lỗ (huyện Sóc Sơn)
Di tích Đài tưởng niệm Chiến thắng B52 hiện nay nằm trên cánh đồng Chuôm, xã Phủ Lỗ, huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội.
Vào lúc 20 giờ 15 phút ngày 18/12/1972, trên cánh đồng Chuôm của xã Phủ Lỗ, huyện Sóc Sơn, tiểu đoàn 59, trung đoàn 261, bộ đội tên lửa bảo vệ Thủ đô đã bắn rơi tại chỗ chiếc máy bay B52G của đế quốc Mỹ khi chúng vừa xâm phạm vùng trời Hà Nội. Bốn tên giặc lái bị tiêu diệt, hai tên bị dân quân địa phương bắt sống, chiến công xuất sắc này đã mở đầu cho chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” của quân và dân Thủ đô Hà Nội, đánh bại cuộc tập kích đường không bằng máy bay B52 của đế quốc Mỹ vào Hà Nội trong 12 ngày đêm cuối tháng 12/1972. Chiến thắng này được các đồng chí trong tiểu đoàn 59, Sư đoàn Phòng không Hà Nội, tham gia chiến đấu đêm 18/12/1972 kể như sau:
Tiểu đoàn 59 phát hiện mục tiêu và được lệnh phóng đạn, mọi người im lặng hồi hộp theo dõi. Tín hiệu đạn gặp mục tiêu, trên màn hình hiện sóng mục tiêu đã bị xoá. Tiếng reo hò vang lên át cả tiếng bom đạn và tiếng gầm rú của máy bay địch. Tiếng chiến sĩ quan trắc thông báo trên xe điều khiển “Cháy to, B52 bị cháy rồi!”. Kíp chiến đấu nhìn nhau niềm vui đầy ắp. Tin B52 bị bắn rơi làm nức lòng các cán bộ, chiến sĩ có mặt trong sở chỉ huy. Để xác định chính xác, đồng chí Võ Công Lạng - phó trung đoàn trưởng cùng hai trợ lý đi đến tận nơi máy bay rơi lần tìm và đã lượm được một mảnh xác máy bay còn nguyên hàng chữ “B52G”.
Qua đêm ngày 18/12/1972, quân và dân ta đã trừng trị bằng một đòn phủ đầu thích đáng bước leo thang tội ác lớn nhất của bè lũ Nichxơn. Ta đã bắn tan xác 3 pháo đài bay B52 và 4 chiếc phản lực khác mở đầu cho những chiến thắng tiếp theo. Mười một đêm liên tiếp, đêm nào quân và dân ta cũng bắn tan xác “thần không lực” B52 của đế quốc Mỹ.
Đài tưởng niệm Chiến thắng B52 nằm trên cánh đồng Chuôm, cách đường Quốc lộ 3 khoảng 15m, phía bên phải trục đường Hà Nội đi Thái Nguyên. Di tích được xây dựng trên một khu đất rộng khoảng 16m, bục được xây bằng gạch cao 90cm, xung quanh lát đá vân đen. Trên bục gạch có biểu tượng một chiếc máy bay B52 đang lao xuống, cao khoảng 8m, có 2 phần cánh trên và dưới rộng 4m, hai đầu nhọn và cong về phía sau... phần giữa hai cánh trên, dưới là một biển đá ghi nội dung của sự kiện lịch sử diễn ra tại nơi này. Phần giữa của cánh trên được đắp nổi ngôi sao vàng năm cánh tạo vẻ tôn nghiêm cho di tích.
Việc xây dựng di tích lưu niệm Đài chiến thắng B52 ở Phủ Lỗ có ý nghĩa lịch sử quan trọng, ghi lại mốc son sáng ngời trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của quân dân miền Bắc nói chung và quân dân Thủ đô Hà Nội nói riêng. Di tích góp phần vào việc giáo dục truyền thống yêu nước cho thế thệ trẻ, là tấm gương sáng cho các thế hệ noi theo./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02