Di tích chiến thắng cụm cứ điểm 600 Ba Vì (huyện Ba Vì)
Cụm cứ điểm 600 Ba Vì nằm trong vườn Quốc gia Ba Vì, trên lưng chừng núi Tản Viên thuộc địa phận huyện Ba Vì, ngoại thành Hà Nội - do thực dân Pháp xây dựng năm 1951, trên cơ sở khu biệt thự cũ của viên quan Sáu người Pháp Moóc Đăng.
Nơi đây, địa hình rừng núi hiểm trở, đường đi độc đạo, núi non hùng vĩ, thung khe chập chùng. Do vậy, cụm cứ điểm 600 Ba Vì có một vị trí rất lợi hại, nối liền với các cứ điểm Mỹ Khê, Ba Trại, Đá Chông (đường 87), Thủ Pháp, Chẹ (đường 89). Đứng vững ở cốt 600 địch sẽ bảo vệ, che chắn vững chắc cho thị xã Sơn Tây - cửa ngõ phía tây về Hà Nội và bao quát cả một vùng rộng lớn gồm hai bên tả ngạn sông Đà, nên chúng đã điều một tiểu đoàn lính Lê Dương; một Đại đội Commăngđô biệt kích áo đen khét tiếng tàn ác; chúng còn đặt đài quan sát và có lúc đưa cả pháo 105mm lên chiếm giữ cứ điểm.
Ngày 24/11/1951, Ban chấp hành Trung ương Đảng ra chỉ thị phá cuộc tấn công của địch ra Hoà Bình. Chỉ thị nêu rõ “Đây là cơ hội để ta đánh địch trên mặt trận Hoà Bình, trên các mặt trận khác và sau lưng địch”.
Chiến dịch Hoà Bình diễn ra từ ngày 10 đến 31/12/1951, địch bị ta đánh thiệt hại nặng trên sông Đà, trung du và đồng bằng Bắc Bộ với những chiến công được ghi vào lịch sử Quân đội nhân dân Việt Nam như trận Ninh Mít, Tu Vũ, Ba Trại... Để cứu vãn tình thế, thực dân Pháp điều một binh đoàn cơ động số 1 và số 4 từ Bắc Giang, Bắc Ninh lên tăng cường cho thị xã Sơn Tây tiến vào Mỹ Khê, Ba Trại, cụm cứ điểm Ba Vì trở thành khu vực tác chiến chủ yếu của chiến dịch. Với phương châm: Đánh điểm, diệt viện, trung đoàn 141 có nhiệm vụ tiêu diệt cụm cứ điểm 600 Ba Vì.
Theo kế hoạch đã định, đúng 17h30’ ngày 30/12/1951, các đại đội tập kết lực lượng tại sườn núi Ba Vì và nhận lệnh xuất kích bí mật tiếp cận địch, với quyết tâm và niềm tin vào trận đánh thắng lợi. Sau hơn 5 tiếng đồng hồ chiến đấu, quân ta đã làm chủ hoàn toàn trận địa. Tiêu diệt 120 tên, làm bị thương 32 tên, bắt sống 130 tên và thu nhiều vũ khí, quân trang quân dụng. Trận thắng lợi ở Ba Vì đã góp phần đưa chiến dịch phát triển sang giai đoạn mới. Bộ Tổng Tư lệnh quyết định trao tặng cho Trung đoàn 141 là Trung đoàn Ba Vì và Huân chương Quân công hạng Ba.
Hiện nay, di tích chiến thắng cụm cứ điểm 600 Ba Vì còn lưu giữ được một số dấu tích lịch sử ghi dấu chiến công của các chiến sĩ Trung đoàn 141 như con đường, chiếc cổng, tường bao, hầm ngầm, đường ngầm và những mảnh vỡ gạch đá trong khuôn viên di tích cùng những lời khen ngợi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp! “Các đồng chí đã chiến đấu dũng cảm, chiến thắng oanh liệt, lập công xuất sắc”...
Di tích chiến thắng cụm cứ điểm 600 Ba Vì đã được Bộ Văn hóa và Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử cách mạng - địa điểm chiến trường ngày 3/8/2007./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02