Di tích đền Cố Lê (Hà Nội) cần sớm được trùng tu, tôn tạo

Đền Cố Lê còn có tên gọi "Cố Lê tiết nghĩa từ" là ngôi đền cổ được vua Tự Đức cho khởi công xây dựng từ năm Đinh Tỵ (1857) và hoàn thành vào năm Canh Thân (1860). “Cố Lê tiết nghĩa từ” là nơi thờ tự 33 vị trung quân ái quốc, trong đó có 23 vị “Trung thần tiết nghĩa” được thờ chính và 10 vị tòng tự được phụ thờ. Tư liệu lịch sử để lại, trong số những vị được thờ tại đây có 12 vị họ Nguyễn, 8 vị họ Lê, 8 vị họ Trần và một số họ khác.

Đền Cố Lê có diện tích khoảng hơn 230m2, được xây theo lối kiến trúc chữ Nhị. Trong đền có 5 gian, bố cục theo kiểu "Trùng thiềm điệp ốc", đây là một trong những kiến trúc nhà truyền thống của Việt Nam với cấu tạo nhà kép hai mái trên một nền.

Theo ghi nhận của phóng viên, mặc dù ngôi đền nằm trong ngõ nhỏ nhưng đóng vai trò rất quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân sinh sống ở đây. Vào các ngày mùng 1 và ngày Rằm hằng tháng, người dân lại tập trung trước đền để cùng nhau quét dọn, thắp hương, những ngày lễ lớn còn cùng nhau nấu cỗ dâng đền vô cùng nhộn nhịp. Đối với người dân ở đây ngôi đền là một tài sản chung, họ cùng nhau gìn giữ bảo vệ và tỏ lòng thành kính tuyệt đối.

Người dân ở đây cho biết, trước kia đã có khoảng thời gian rất dài đền Cố Lê bị chiếm dụng trái phép. Trải qua quá trình đấu tranh quyết liệt kéo dài hơn chục năm, với sự vào cuộc của chính quyền địa phương đến năm 2018 đền Cố Lê mới được chính thức trả lại cho người dân quản lý và hương khói.

Năm 2019, đền Cố Lê được công nhận là di tích lịch sử cấp Thành phố và đến năm 2021 đã được đề nghị trùng tu, tôn tạo. Chính quyền phường, tổ dân phố cũng đã vận động những gia đình sinh sống lân cận tạo điều kiện để hoạt động cải tạo được diễn ra suôn sẻ, người dân đồng thuận ủng hộ, chỉ còn một vài vướng mắc nhỏ chờ cơ quan chức năng thẩm định trong việc định giá đền bù cho diện tích cần giải phóng phục vụ công tác tu bổ, tôn tạo ngôi đền đúng với phương án được thông qua, nhưng đúng thời điểm đó do dịch Covid-19 bùng phát nên hoạt động này phải hoãn lại.

Sang năm 2022, dự án tu bổ, tôn tạo đền Cố Lê đã được tái khởi động. Trong Thông báo số 137/TB-UBND ngày 4/10/2022 của UBND phường Thụy Khê về việc tạm dừng hoạt động đón tiếp khách đến tham quan, lễ tại đền Cố Lê do bà Nguyễn Thị Việt Hà, Phó Chủ tịch UBND Phường ký cũng đã nêu rõ: “Trước thực trạng xuống cấp của Di tích, UBND Quận đã chấp thuận chủ trương đầu tư, tu bổ, tôn tạo bằng nguồn vốn đầu tư công và giao Ban quản lý dự án (QLDA) Quận làm chủ đầu tư. Hiện dự án đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư để sớm triển khai thi công trong năm 2023…”.

Tuy nhiên, đến thời điểm này là trung tuần tháng 9/2023 dự án tu bổ, tôn tạo đền Cố Lê vẫn “án binh bất động”. Rất nhiều người dân sinh sống tại đây đã bày tỏ sự lo ngại với thực trạng xuống cấp của ngôi đền đã vượt ngưỡng báo động, mọi hạng mục kiến trúc đều có nguy cơ đứt gãy và đổ sập bất cứ lúc nào.

Từ những phản ánh của người dân, chúng tôi đã đến trực tiếp di tích lịch sử đền Cố Lê. Thực trạng cho thấy, so với thời điểm cách đây một năm trước di tích xuống cấp trầm trọng hơn rất nhiều. Toàn bộ phần mái ngói đã hư hỏng, kết cấu của ngôi đền phải chống đỡ bằng cách hàn các khung sắt. Hệ thống kèo, đòn tay, rui mè do ngấm nước mưa lâu ngày đã mục ruỗng và gãy lìa, các bức tường nứt vỡ loang lổ, các chân cột mục ruỗng không còn khả năng chống đỡ,… Theo những người dân cho biết, sự xuống cấp của đền Cố Lê một phần lớn là do hậu quả để lại từ khoảng thời gian dài tranh chấp. Tuy biết là không an toàn nhưng bà con ở đây không muốn để các ban thờ hương tàn khói lạnh nên vào các dịp ngày Rằm, mùng một, mọi người vẫn đến quét dọn, bày lễ, dâng hương, hoa. Từng ngày trôi qua, người dân ở đây càng mong mỏi ngôi đền sớm được tu bổ và tôn tạo lại.

Để giải đáp những băn khoăn của người dân, phóng viên Tạp chí Người Hà Nội đã có buổi gặp và trao đổi với lãnh đạo UBND phường Thụy Khuê. Nói về kế hoạch tu bổ, tôn tạo đền Cố Lê, ông Lê Văn Thủy, Chủ tịch UBND Phường cho biết: “Đền Cố Lê là di tích lịch sử cấp Thành phố, đối với những công trình đã được xếp hạng thì khi cần tu bổ, tôn tạo phải được sự thông qua của các cơ quan quản lý và phải hoàn thành rất nhiều thủ tục. Đến tháng 12/2022 thì dự án tu bổ, tôn tạo đền Cố Lê cũng đã được UBND quận Tây Hồ phê duyệt. Ban QLDA Quận cũng đã lên phương án thiết kế, ra bản vẽ thi công để trình cơ quan chuyên môn thẩm định. Các bước cơ bản đã hoàn thành, hiện chỉ còn công tác lựa chọn nhà thầu. Dự kiến công trình sẽ được khởi công trong tháng 10 hoặc chậm là tháng 11 năm 2023”.

Ông Thủy cũng chia sẻ thêm, đền Cố Lê từ lâu đã là không gian sinh hoạt văn hóa tâm linh quan trọng đối với người dân sinh sống ở đây. Nguyện vọng của bà con rất chính đáng, UBND quận Tây Hồ và phường Thụy Khuê cũng coi đây là dự án ưu tiên để tu bổ, tôn tạo.

Như vậy là đền Cố Lê sẽ được tu bổ và tôn tạo lại theo đúng ý nguyện của người dân, thời gian thực hiện dự án cũng đã được ấn định. Tuy nhiên, do toàn bộ kết cấu của ngôi đền đã xuống cấp nghiêm trọng, thời gian này lại đang trong mùa mưa bão, tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ rủi ro, để đảm bảo an toàn thì bà con nhân dân hãy tạm dừng các hoạt động tham quan, quét dọn hoặc cúng bái cho đến khi ngôi đền được hạ giải và tu bổ, tôn tạo lại./.

Một số hình ảnh về thực trạng xuống cấp nghiêm trọng của di tích lịch sử đền Cố Lê:

Hoa Quỳnh - Hải Truyền