Có một mùa lá rụng trong ký ức ở Hà Nội

Khi nhắc đến mùa thu Hà Nội, người ta thường nhắc nhiều đến kí ức về hoa sữa, mùa cốm làng Vòng, những cơn gió heo may hơn là nhắc đến một mùa vàng lá. Nhưng bản thân tôi lại đặc biệt thích không gian đầy những sắc màu phôi pha ấy của lá. Mà có lẽ chính vẻ đẹp sắc màu đặc biệt của lá vàng, lá đỏ ấy lại khiến cho mùa thu Hà Nội thêm phần lãng mạn và dịu dàng hơn.

Mùa thu Hà Nội vốn dĩ có hẳn hai mùa cây chuyển sắc lá. Thế nhưng mùa vàng lá của những ngày cuối xuân đầu hạ thường được mọi người quan tâm nhiều hơn mùa vàng lá của những tháng cuối thu. Có lẽ bởi những cây bàng thay lá chậm hơn và thời gian lá chuyển màu kéo dài từ cuối thu đến tận mùa đông mới bắt đầu rụng nên ít nhận được sự quan tâm ngắm nhìn của mọi người. Tuy nhiên, mùa lá rụng vào thời điểm cuối thu đầu đông, trong kí ức của bản thân tôi, mới là khoảnh khắc đẹp và trọn vẹn nhất về mùa thu Hà Nội.

Chợt nhớ lần đầu tiên tôi ra Hà Nội là vào năm 18 tuổi, khi vừa tốt nghiệp trung học phổ thông. Thời điểm ấy, nghe theo lời cô bạn quen biết qua thư từ đã nhiều năm, tôi quyết định thực hiện chuyến đi đầu tiên của thời thanh xuân, vượt nghìn dặm đường từ miền Nam xa xôi ra phương Bắc, cốt chỉ để ngắm khoảnh khắc mùa lá rụng giữa trời thu Hà Nội.

Những ngày đầu khi vừa ra Hà Nội, tôi ở nhờ căn nhà trọ sinh viên của đứa em gái họ trên đường Nguyễn Khánh Toàn. Khu trọ của người ngoại tỉnh với những căn phòng nhỏ quanh co giữa phố cổ chật hẹp nhưng vẫn khiến cô bé miền Nam lần đầu ra Hà Nội cảm thấy nao nao. Tôi được cô bạn thân chở đi vòng vèo qua những con đường đẹp nhất để được nhìn thấy rõ sắc thu. Lần đầu tiên tôi được đi trên con đường Phan Đình Phùng, vốn được mệnh danh là cung đường lãng mạn nhất Hà Nội với những hàng sấu già cao vút tán xoè rộng thẳng tắp hai bên đường. Trời Hà Nội chuyển sắc sang thu trong veo, lá sấu rụng rợp một sắc vàng dưới chân, vẳng nghe từ xa tiếng chuông nhà thờ đổ nhịp từng hồi, khiến không gian đơn thuần ấy phút chốc lãng mạn đến dịu dàng.

Thi thoảng, có những ban mai thức giấc giữa lưng chừng giấc mơ, tôi thơ thần đi dạo quanh Hồ Gươm, ngắm những hàng liễu xanh nghiêng mình soi bóng xuống mặt hồ sâu thẳm. Thoáng trong gió, những tán lá bàng, lộc vừng chuyển sắc vàng, đỏ chao nghiêng rồi thong thả rơi xuống hè phố, khiến không gian an tĩnh trước mắt chợt dịu dàng đến kỳ lạ. Chỉ cần đi dọc đoạn đường quanh hồ Hoàn Kiếm, ta sẽ dễ dàng nhìn thấy rõ sắc lá đổi thay theo mùa. Giữa tiếng ồn ã của xe cộ của cuộc sống tấp nập chung quanh, chỉ cần một phút dừng chân, chầm chậm ngắm nhìn những tán lá vàng dưới nền trời xanh xám, cảm nhận sắc thu xiên qua từng kẽ lá, cũng đủ khiến lòng ta tĩnh tại đi đôi phần. Thích nhất vẫn là cảm giác được bước chân trên thảm lá xào xạc ngay nhìn chiếc lá chao lượn rồi từ từ rụng xuống trên vai, trên tóc khiến bất cứ ai cũng thấy nao lòng rồi ngẩn ngơ ngắm phố.

Đôi lần, mải mê ngắm những chiếc lá chao nghiêng trong gió, tôi cứ thế thơ thẩn đi dạo từ chiều đến đêm. Hà Nội về đêm dưới tán lá vàng, bình dị đến không ngờ. Thành phố dường như đã buông xuống hết mọi nhọc nhằn mệt mỏi của mưu sinh, những hào nhoáng khách sáo của phồn hoa đô thị để trở về là chính mình. Chẳng còn tiếng còi xe cùng khói bụi và những tranh cãi hơn thua, nói cười rổn rảng, chỉ còn thành phố bình yên dưới những tán cây đang mùa chuyển sắc. Thoáng trong gió, một chiếc lá vàng xoay vòng hòa lẫn cùng vài tiếng rao của người bán món ăn đêm đi rong: “Xôi lạc… bánh khúc đơi…” loang dài trên phố.

Người ta thường bảo mùa thu đẹp nhất nhưng cũng là mùa buồn nhất ở Thủ đô. Buồn có lẽ vì thời tiết âm u hoặc sắc lá rơi rụng, tạo cảm giác ảm đạm xác xơ. Nhưng với riêng tôi, đó lại là thời điểm đặc biệt đáng để khắc ghi. Chắc cũng vì ấn tượng đặc biệt của tuổi niên thiếu mà mỗi khi có dịp quay lại Hà Nội, tôi thường chọn thời điểm cuối mùa thu.

Đôi khi, chỉ để đi bộ quẩn quanh những con đường có lá vàng rơi hoặc thơ thẩn ghé vào một quán cà phê cổ kính nào đó ngồi ngắm Hà Nội vào thu. Tôi hay loáng thoáng nhớ về khoảng đời niên thiếu đã qua, nhớ những góc phố hay cùng lang thang với cô bạn thân mỗi độ thu về. Nhớ chiều Hồ Tây lộng gió, nhớ quán cà phê nhỏ bên góc nhà thờ cổ, nhớ cả buổi đạp xe ngang qua phố Nguyễn Du nghe thơm lừng mùi hoa sữa. Có một khoảng đời thật đẹp của tôi đã gắn liền với những ký ức về mùa lá rụng ở Hà Nội.

Lại nhớ về một buổi chiều mùa thu, đi lang thang trên con đường đang mùa lá vàng rơi, chợt nhớ câu hát quen thuộc mà mình vẫn nghe của nhạc sĩ Quốc Trụ:

"Chiều thu trôi xác xơ lá rụng

Từng chiếc lá từng điều day dứt

Cảm xúc tràn dâng lối cũ ta về"

(Hà Nội mùa lá rụng)

Trí Ninh