Có những mùa thu trong nỗi nhớ

Tuy nhiên, điều ngạc nhiên là dù cảnh đẹp trước mắt khá dịu dàng nhưng lòng tôi vẫn nao nao nhớ về mùa thu Hà Nội. Hơn bất kỳ ai, tôi hiểu rằng có những mùa thu mãi trong kí ức của chính mình, dù có đi bao xa vẫn chẳng thể lãng quên. Mùa thu Hà Nội chính là thứ kí ức kỳ lạ đó.

Lại nhớ lần quay trở lại Hà Nội vài năm trước, tôi được anh trai đưa về nhà trên chiếc xe cũ có phần cọc cạch của anh. Khi lặng lẽ ngồi trên xe, nhìn ngắm đoạn đường từ sân bay Nội Bài về phố cổ dẫu khá xa nhưng thơ mộng vô kể, lòng tôi chợt mềm lại trong vài khoảnh khắc. Dọc hai bên đường, những hàng cây cơm nguội đứng an tĩnh trong gió heo may, mang theo hương hoa phảng phất khắp phố phường. Tiếng dương cầm thánh thót, du dương vẳng đưa qua ô cửa sổ nhà ai đó khiến chiều thu Hà Nội càng trở nên lãng mạn hơn. Hương sắc của mùa thu dường như đã nồng nàn khắp đất trời Hà Nội.

Những ngày trời bảng lảng sương mờ của chuyến đi mùa thu, tôi thường thức giấc giữa lưng chừng giấc mơ, vui mừng thấy bản thân đang ở trong căn nhà tuổi thơ, ngập tràn biết bao kỉ niệm. Cây hoàng lan trước hiên vẫn dịu dàng tỏa hương như trước đây, khiến lòng tôi nao nao nhung nhớ khoảng thời gian đã qua của thời niên thiếu.

Chợt nhớ những ban mai đầu thu, đứa trẻ con là tôi hay lon ton theo chân mẹ ra chợ tìm mua ít quà vặt. Khu chợ dân sinh nhỏ, nằm nép ở một góc đường nhưng lúc nào cũng đông đúc, náo nhiệt đến lạ thường. Thi thoảng, khi thời tiết trở nên tốt hơn, tôi hay khẽ ngước nhìn khoảng trời xanh vời vợi, thích thú vì những làn gió heo may dịu dàng vuốt ve mái tóc, khiến đôi má mình ửng hồng trong vài phút giây. Mẹ tôi hay dừng chân tại gánh cốm nhỏ của bà Thìn, một bà lão có gương mặt hiền lành đến kỳ lạ, để tìm mua ít cốm cho tôi. Bà lão thường cười đon đả khi cân cốm rồi gói lại nhẹ nhàng vào những lá sen xanh mướt trước khi bỏ vào chiếc làn mây hay dùng để đi chợ của mẹ tôi. Thi thoảng, bà còn hào phóng biếu thêm cho mẹ con tôi ít quả chuối trứng cuốc hoặc vài quả hồng chín mọng ngọt sắc để dành ăn cùng cốm. Dù mẹ tôi hay ra sức từ chối nhưng bà vẫn nhẹ nhàng bảo: “Cô cứ mang về cho cháu nó ăn. Chỉ là vài quả chuối, quả hồng thì có đáng là bao”.

Chắc cũng vì tấm lòng thơm thảo của bà mà đứa trẻ háu ăn là tôi say mê món cốm đến kỳ lạ. Còn gì tuyệt vời hơn cảm giác được an tĩnh ngồi trong hiên nhà, nhấm nháp chút mùi cốm dẻo tươi thơm hương lúa mới hòa cùng mùi chuối trứng cuốc đượm nắng, quện gió ngọt ngào hoặc những quả hồng đỏ mọng tròn căng gối đầu lên nhau nũng nịu. Tất cả những hương vị mùa thu đó, luôn được gói ghém trong chiếc làn mây, nhẹ nhàng theo chân mẹ con tôi về nhà.

Tôi cũng thích cả những buổi chiều hoàng hôn, ngồi tựa mình trong quán lạ mà quen, hòa mình vào dòng người hối hả ngược xuôi, thong dong đi dạo quanh góc phố ngập tràn bóng cây. Thấp thoáng vài chị gánh hàng hoa như chở cả mùa thu theo từng nhịp bước. Nhìn hình ảnh ấy càng khiến tôi nao nao nhớ những bước chân lặng lẽ, mỏi mòn của mẹ cùng gánh hàng hoa mỗi chiều thu rong ruổi phố. Tấm lưng ong thắt đáy trong tà áo bà ba màu mỡ gà cùng gánh hàng hoa đã trở nên thân thuộc với bà con hàng phố.

Có cảm tưởng trong đôi thúng nhỏ xinh của mẹ, mười hai mùa hoa Hà Nội được thu gọn rực rỡ, lung linh sắc màu. Tuy nhiên, ấn tượng lớn nhất trong kí ức của tôi là những chùm hoa cúng xinh xinh được bó lại gọn gàng bởi đôi bàn tay khéo léo của mẹ. Chỉ cần vài đóa hoa mộc mạc như hoa cau, hoa ngâu, hoa nhài, hoa bưởi... cũng đủ để tạo thành một đĩa hoa bình dị mà tao nhã. Người Hà Nội xưa thường có truyển thống cúng hoa đĩa nên gánh hàng hoa của mẹ vì những đĩa hoa mộc mạc này mà trở nên đắt hàng hơn.

Dẫu thế nhưng tuần rằm cũng như ngày thường, mẹ chẳng bao giờ tăng giá hoặc ép giá bất kỳ ai. Cung cách bán hàng cũng như đối đãi của mẹ tôi với người chung quanh luôn đúng chuẩn của người Tràng An: thanh lịch, tao nhã mà cũng rất ấm áp, chân tình. Cuối phố nhà tôi có bà lão sống đơn côi, cứ đến tuần rằm, mẹ hay bảo chúng tôi mang hoa đến để bà cúng tổ tiên. Thương chàng sinh viên nghèo không đủ tiền mua hoa tặng mẹ, mẹ tôi cũng không lấy tiền. Mấy bạn học trò mua hoa tặng cô giáo, mẹ vừa bán lại vừa cho. Có lần, tôi thắc mắc: “Mẹ bán thế này sao đủ vốn?”. Mẹ cười hiền như hoa cỏ mà rằng: “Cha cô, có đức thả sức mà ăn. Mình thương người, trời thương mình con ạ!”.

Cũng chỉ với gánh hàng hoa bình dị ấy, mẹ tôi đã nuôi chị em tôi khôn lớn thành người. Đôi khi, tôi thầm nghĩ mẹ tôi bán hoa không chỉ đơn thuần vì mục đích mưu sinh mà còn là lẽ sống, mang đến niềm vui bình dị cho biết bao người chung quanh. Trao những bó hoa tươi thắm cho mọi người, mẹ cũng đồng thời trao đi cái tâm của người bán hàng chân chính, lương thiện, mang đến niềm hạnh phúc kỳ diệu cho mọi người. Với riêng tôi, hình ảnh đôi bàn tay thon, gầy của mẹ nhẹ nhàng, nâng niu từng bông hoa nhỏ giữa những cơn gió hanh hao là kí ức khó quên nhất về mùa thu. Có cảm tưởng mẹ tôi là bóng hình của mùa thu Hà Nội: đẹp dịu dàng, tao nhã, phảng phất chút u buồn, kiêu sa.

Thoắt cái, tôi đã xa quê bao mùa vàng trút lá. Ngày tôi quyết chí ra đi lập nghiệp nơi xứ người trùng hợp, cũng là một ngày thu không nắng, mưa rả rích giọt buồn. Lặng lẽ bọc cốm Vòng vào tay tôi, mẹ gạt nước mắt dặn dò đủ điều. Cha tôi, lặng lẽ bên ấm trà sen với ánh mắt khắc khoải, xa xôi. Cha không nói gì nhưng từ ánh mắt của ông, tôi thấy đau đáu biết bao nỗi ưu tư.

Sang Hàn Quốc, tôi sống nương nhờ một người bà con họ xa. Quãng đời lăn lộn mưu sinh, nếm trải bao cơ cực, khiến tôi trở nên trầm tính hơn. Những đêm cô đơn một mình, nghe tiếng thu rơi xào xạc ngoài ô cửa sổ, tôi thường đau đáu nhớ một chiều thu Hà Nội; bên ô cửa sổ có chùm dây leo mềm mại, lắng lòng nghe từng giọt thu tí tách rơi ngoài hiên. Nhà ai đó vẳng đưa tiếng dương cầm dìu dặt. Trong cơn mưa, có bóng mẹ hanh hao với gánh hàng hoa xuống phố, nơi con đường rợp lá vàng rơi...

Lê Thiên Hảo