Mỹ thuật

Dạo qua vùng đất sơn mài

Thụy Phương 13:20 02/08/2023

30 tác phẩm sơn mài tiêu biểu của 10 họa sĩ – những cái tên không còn xa lạ với giới mỹ thuật Việt Nam: Lý Trực Sơn, Nguyễn Quang Trung, Phan Cẩm Thượng, Triệu Khắc Tiến, Vũ Văn Tịch, Nguyễn Thị Thúy Nguyệt, Nguyễn Xuân Lục, Nguyễn Thị Quế, Đỗ Thị Kim Đoan, Phạm Trà My sẽ được giới thiệu với công chúng trong triển lãm “Dạo qua vùng đất sơn mài” diễn ra từ 2/8 đến 8/8 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Tranh sơn mài được tôn vinh là "đặc sản" của mỹ thuật Việt. Theo giám tuyển triển lãm Vân Vi: Sơn ta đã có từ rất lâu đời ở Việt Nam, nhưng chỉ kể từ khi có trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương vào năm 1925 các họa sỹ mới bắt đầu đưa chất liệu này từ mỹ nghệ vào sáng tác. Bước đầu các họa sỹ Đông Dương thử thách dùng sơn ta vẽ như sơn dầu, theo cách các thầy người Pháp sang đây dạy họ, nhưng không thành công; bởi vậy họ quyết định phải tìm ra một lối đi khác cho sơn mài. Và người được nhắc đến nhiều nhất trong thế hệ đầu tiên là Nguyễn Gia Trí.

1-quan-am-thi-kinh-phan-cam-thuong.jpg
Tác phẩm "Quan Âm Thị Kính" của họa sĩ Phan Cẩm Thượng.

Dưới sự ảnh hưởng của người hiệu trưởng thứ 2 của trường Cao đẳng mỹ thuật Đông Dương là ông Evariste Jonchère, các họa sỹ sơn mài thế hệ thứ 2 là Lê Quốc Lộc, Hoàng Tích Trù, Phạm Hậu… nghệ thuật của các ông thiên về lối trang trí, để tận dụng những thế mạnh của mỹ nghệ truyền thống Việt Nam. Thế hệ thứ 3 được cho rằng đã thay đổi quan niệm về sáng tác trên sơn mài là họa sỹ Nguyễn Sáng, và họa sỹ Nguyễn Tư Nghiêm.
Vậy thế hệ thứ 4 của sơn mài đang thực hiện những điều gì, đóng vai trò như thế nào trong dòng chảy của mỹ thuật đương đại? Lời đáp cho câu trả lời sẽ được tìm thầy qua triển lãm “Dạo qua vùng đất sơn mài” do The Muse Artspace tổ chức.

1-vuon-mong-mo-pham-thi-tra-my.jpg
Tác phẩm "Vườn mộng mơ" của họa sĩ Phạm Thị Trà My.

10 họa sỹ tham gia trong triển lãm này, hầu hết những cái tên không còn xa lạ với bạn yêu nghệ thuật như: Lý Trực Sơn, Nguyễn Quang Trung, Phan Cẩm Thượng, Triệu Khắc Tiến, Vũ Văn Tịch, Nguyễn Thị Thúy Nguyệt, Nguyễn Xuân Lục, Nguyễn Thị Quế, Đỗ Thị Kim Đoan, Phạm Trà My. “Những nghệ sỹ này đều đang khai phá sơn mài theo cách riêng của bản thân mình. Họ tiếp cận sơn mài theo những quan điểm nghệ thuật riêng, thậm chí hoàn toàn trái ngược, kế thừa cổ truyền hay bác bỏ, để chất liệu dẫn dắt, làm chủ hay hội thoại, phải quy chuẩn hóa về mặt kỹ thuật rồi mới khai phá, hay là cứ khai phá rồi sẽ tìm tiếp… và chúng tôi dành toàn bộ sự thưởng thức thành quả nghệ thuật của họ, cùng những sự thống nhất, cũng như khác biệt cho người xem đánh giá”, giám tuyển Vân Vi chia sẻ.

1-hoa-sen-nguyen-thi-que.jpg
Tác phẩm "Hoa sen" của họa sĩ Nguyễn Thị Quế.

Trong khuôn khổ của triển lãm, The Muse team còn tổ chức hoạt động tìm hiểu, chia sẻ về nghệ thuật sơn mài – đặc sản của mỹ thuật Việt qua các buổi art tour dưới sự dẫn dắt của nhà nghiên cứu nghệ thuật Trần Thu Huyền và giám tuyển Vân Vi – nhà đồng sáng lập của The Muse Artspace./.

Thụy Phương