Đình, quán Thụy Ứng (huyện Đan Phượng)
Đình, quán Thụy Ứng thuộc địa phận Thị trấn Phùng, huyện Đan Phượng, Hà Nội.
Đình, quán làng Thụy ứng thuộc Thị trấn Phùng, là nơi thờ vị thần thời Hùng Vương thứ 18 là Tích Lịch Hoả Quang và tướng quân Lữ Gia thời nhà Triệu. Vào khoảng thượng tuần tháng giêng năm Canh Thân, địa hạt Đan Phượng bị thiên tai, dịch bệnh tràn lan. Được tin, nhà vua sai quân sĩ thiết lập một đàn tràng làm lễ cáo tế trời đất. Bỗng mưa kéo đến ầm ầm, trời đất tối tăm. Nhưng chỉ trong chớp mắt mưa tạnh trời sáng. Một cụ già râu tóc bạc phơ đi ngay vào trong làng để chữa bệnh cho nhân dân. Chỉ trong 5 ngày nhiều người bệnh tình đang nguy kịch đã sống lại, người mới mắc bệnh liền khỏi ngay.
Tướng quân Lữ Gia người xã Thiên Phúc, huyện Ninh Sơn, làm quan triều Triệu Văn Đế. Khi Minh Vương lên ngôi, ông được ban chức Thái phó. Lúc này Lữ Gia tuổi đã cao, làm Thừa tướng trải qua 3 triều nhà Triệu. Thủa ấy vùng đất Thụy Ứng đầy hoang sơ vắng vẻ, hay bị giặc giã đến cướp bóc. Vua Triệu đã phái Lữ Gia về vùng đất này chiêu mộ quân sĩ dẹp loạn, biến nơi đây từ một vùng đất hoang sơ thành một vùng đất trù phú. Năm 113 TCN, ở Kinh thành loạn lạc, nội tình nhà Triệu rối ren, Lữ Gia, nhiều lần đã can ngăn thái tử không nên quy phục nhà Hán, vì thế đã gây hiềm khích giữa nhà Hán với ngài. Nhiều lần hoàng hậu Cù Thị đã sai ám sát ngài nhưng không thành. Dựa vào thời cơ đó Hán Vũ Đế cử Hàn Thiên Thu và em trai Hoàng hậu Cù Thị là Cù Lạc sang đất Việt. Sau đó, Hàn Thiên Thu đem quân xâm lược nước Nam, Lữ Gia liền mở đường và cấp lương thực cho binh sĩ, xây đồn luỹ đến tận Phiên Ngung và đem quân chống lại quân Hán, giết chết Hàn Thiên Thu. Hán Vũ Đế sai Phục Ba tướng quân cầm quân chặn giữ các nơi hiểm yếu và sai Lộ Bác Đức, Dương Bộc đem 5 đạo quân đến công phá thành luỹ, đánh bại quân Nam Việt. Lữ Gia chống cự đến cùng và đã hy sinh.
Đình, quán Thụy Ứng nằm sát nhau ven bờ sông Đáy. Theo văn bia hiện còn ở chùa Thụy Ứng, thì xưa kia đình Thụy Ứng ở giáp chân đê đầu làng, được xây dựng vào thời hậu Lê với 5 gian 2 dĩ 4 mái đạo công trên mặt bằng 4 hàng chân cột. Đình được xây dựng theo kiểu chữ “tam” gồm Đại bái, Trung cung, Hậu cung, 2 bên là Tả hữu mạc. Hiện tại, đình, quán đều có bố cục kiểu chữ “đinh”, nhìn theo hướng đông nam. Ngoài ra quần thể di tích còn có giếng, Nghi môn, Đại bái, Hậu cung, dãy nhà khách, sân lát gạch và vườn trồng cây ăn quả, tường bao quanh.
Quán nhìn theo hướng đông nam, kiến trúc theo kiểu chữ “đỉnh”. Đại bái được làm 3 gian 2 chái với 4 mái đao cong lợp ngói ri. Hậu cung làm kiểu nhà dọc 2 gian, tường xây hồi bít đốc, kiểu “thượng chồng rường, hạ ván bưng”, các bộ vì còn lại được làm theo kiểu “thượng giá chiêng chống rường, hạ kẻ chuyền xà nách”.
Đình, quán Thụy Ứng đã được UBND tỉnh Hà Tây xếp hạng di tích lịch sử - văn hoá năm 2004./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 02