Những cống hiến văn chương của nhà thơ Bế Kiến Quốc và nhà văn Trần Thị Trường

Tới dự cuộc trò chuyện là những gương mặt quen thuộc, nổi bật trên văn đàn đương thời như các nhà văn, nhà thơ: Thùy Dương, Y Ban, Phan Thị Thanh Nhàn, Nguyễn Văn Thọ, Nguyễn Việt Chiến, Nguyễn Linh Khiếu, Lê Phương Liên, Lê Thành Nghị, Võ Hồng Thu, Trần Vũ Long… và đặc biệt là nhà thơ Đỗ Bạch Mai – vợ của cố nhà thơ Bế Kiến Quốc cùng với người thân gia đình.

Bên cạnh những tình cảm, ký ức mà bạn văn dành cho cố nhà thơ Bế Kiến Quốc, buổi tọa đàm còn giới thiệu tới bạn đọc những đóng góp và sự nghiệp văn chương nổi bật của nhà văn Trần Thị Trường, cùng với đó giới thiệu cuốn sách mới của bà là Những người muôn năm chưa cũ.

Cố nhà thơ Bế Kiến Quốc – hãy nhìn anh như nhìn một dòng sông

Cố nhà thơ Bế Kiến Quốc (1949 - 2002), là một trong những tài năng của thế hệ những nhà thơ trưởng thành từ thời kỳ chống Mỹ, và sớm có ý thức đổi mới thi ca sau chiến tranh. Ông tốt nghiệp khoa Ngữ văn - Đại học Tổng hợp Hà Nội và sáng tác thơ khi còn rất trẻ với dấu ấn đoạt giải Nhì cuộc thi thơ tuần báo Văn nghệ năm 20 tuổi. Ông từng là Tổng Biên tập Báo Người Hà Nội (nay là Tạp chí Người Hà Nội) những năm 2000 – 2002.

Theo chia sẻ của nhà thơ Nguyễn Việt Chiến, lúc sinh thời, nhà thơ Bế Kiến Quốc và ông từng là bạn văn chương thân thiết, nhất là trong thời gian hai người cùng công tác tại Báo Văn nghệ. Dù đã 21 năm trôi qua từ ngày cố nhà thơ Bế Kiến Quốc qua đời nhưng nhà thơ Nguyễn Việt Chiến vẫn không sao quên được ấn tượng về một người thơ tài hoa, kiến văn rộng rãi, dù đã thành công với thơ từ rất sớm và nhiều năm sau đó với các giải thưởng văn chương khác... hay cả khi ông trở thành Tổng biên tập Báo Người Hà Nội thì con người ấy vẫn rất mực khiêm nhường, không ồn ào và ít khi lên tiếng xuất hiện trên các mặt báo. Ông đặc biệt nhấn mạnh khi nhắc lại quan điểm của cố nhà thơ về văn chương: “Thơ có giá trị là những tác phẩm có thể nâng cao tâm hồn con người. Những nhà thơ thành công là người nói được tiếng nói của thời đại, đất nước chứ không chỉ chăm chút đến việc nâng cao kỹ thuật thơ…”

Từng gắn bó với Báo Người Hà Nội trong thời gian cố nhà thơ Bế Kiến Quốc làm Tổng Biên tập, nhà thơ Trần Vũ Long cảm thấy may mắn khi anh vừa ra trường đã được làm việc với một thủ trưởng cho anh nhiều học hỏi không chỉ về chuyên môn mà còn từ cách sống đến cách suy nghĩ về con người và cuộc đời. “Đó là một người thơ thuần khiết nhất, trong trẻo nhất và đáng yêu vô cùng. Ông có một tình yêu, niềm tin với cuộc đời, con người đến lạ lùng. Hẳn là không chỉ riêng tôi mà nhiều bạn văn cũng như người thân của ông đều băn khoăn rằng: Tại sao ông ấy lại tin yêu con người nhiều đến vậy và lạ lùng đến thế dù đã có biết bao nhiêu lần tan vỡ, đau đớn vì những tin yêu đó; thậm chí là sau mỗi lần tan vỡ niềm tin, ông lại vẫn tiếp tục tin yêu con người nhiều hơn trước đó… Tôi vẫn thường xuyên nghĩ về ông, một con người tuyệt vời như thế, để nhắc mình sống tốt hơn, sống tử tế hơn với cuộc đời.

Một kỷ niệm khiến tôi không thể nào quên đó là buổi sáng mùng 1 Tết năm 2002, khi ông vừa lên tòa soạn Báo Người Hà Nội xong thì liền gọi điện cho tôi và đọc cho tôi nghe một bài thơ mà ông vừa khai bút đêm hôm trước, đó là bài “Bên sông”. Bài thơ rất ám ảnh và như một tiên đoán về sự ra đi của ông, bởi chưa đến nửa năm sau thì ông qua đời…” – nhà thơ Trần Vũ Long nhớ lại.

Nói về thơ ca Bế Kiến Quốc, nhà thơ Phạm Hồ Thu cho rằng: Đã có rất nhiều nhà thơ, nhạc sĩ viết rất hay, rất thành công về các dòng sông thông qua các kỷ niệm đẹp nhưng với Bế Kiến Quốc thì dòng sông như đã chảy trong tiềm thức và được ông khai thác ở nhiều góc độ khác nhau như khai thác sự phong phú tiềm ẩn của chính bản thân mình.

Xúc động trước những tình cảm bạn văn dành cho cố nhà thơ Bế Kiến Quốc, nhà thơ Đỗ Bạch Mai đọc thơ tặng các văn nghệ sĩ và tiết lộ rằng, gia đình đang tuyển chọn từ bản thảo của cố nhà thơ và chuẩn bị ra mắt bạn văn cùng độc giả một cuốn sách mới của ông.

Nhà văn Trần Thị Trường – gương mặt nữ văn xuôi đặc sắc

Gây chú ý ngay từ tiểu thuyết đầu tay (Lời cuối cho em, 1990), nhà văn Trần Thị Trường (1950) là một tên tuổi để lại nhiều dấu ấn không chỉ trong văn chương mà còn cả hội họa.

Theo chia sẻ của nhà văn Y Ban, khi bà đang học ở trường Viết văn Nguyễn Du thì nhà văn Trần Thị Trường đã rất nổi tiếng với tiểu thuyết Lời cuối cho em, tác phẩm đã được giới văn chương đánh giá rất cao. Dù trong lớp viết văn của bà, bản thân bà cũng như vài người khác từng đạt những thành tựu như giành giải ở các cuộc thi truyện ngắn ở báo trung ương, đã đọc các tác giả khác nhưng mọi người vẫn còn nhiều mơ hồ về con đường sẽ đi. Vì thế mà ai cũng xem tiểu thuyết ấy như một con đường để mình đi theo, hoặc là một cái gì đó để đạt tới trong văn chương.

“Văn chương Trần Thị Trường nhưng không “thị trường”. Khi đọc các câu chuyện về những ngày đã xa mà lại rất gần vừa buồn vừa vui, vừa hạnh phúc và như tâm sự của chính mình, thu hút những người đọc như tôi và những người xa xứ. Đặc tính văn chương của Trần Thị Trường là rất tinh tế và có nhịp điệu, điều đáng quý là không bị lạc điệu. Bởi có rất nhiều người viết không tránh khỏi việc tỏ vẻ làm khác làm mới mà làm mất đi sự tự nhiên của câu văn”, nhà văn Nguyễn Văn Thọ nhận định.

Là thế hệ cùng thời với nhau, nhà thơ Đỗ Bạch Mai bày tỏ sự khâm phục và ngưỡng mộ nhà văn Trần Thị Trường: “Chị là một người đàn bà tài năng và thành công với sức phấn đấu lớn. Chúng tôi khâm phục chị, trong văn chương, và trong nghị lực chiến thắng cơn bạo bệnh để hôm nay ngồi đây, đó là một sự phi thường”.

Nhà thơ Phạm Thu Yến bày tỏ sự ngưỡng mộ với nhà văn Trần Thị Trường, bởi “Trong Những người muôn năm chưa cũ, các nhân vật của chị rất đa dạng và không giới hạn ở một vị trí xã hội nào - đó là một cái tài của chị, dù cuộc sống còn nhiều nỗi vất vả nhưng chị vẫn có được thông tin đầy đủ để có những trang viết chân thực”. Bà cũng bày tỏ sự yêu thích và say mê với Phố Hoài, dù bận rộn với việc giảng dạy ở các trường học nhưng khi cầm Phố Hoài trên tay, tôi đã đọc một cách mê mải và đọc một mạch. Bởi tôi đã chứng kiến và biết đến những văn nghệ sĩ từng hiến dâng trong chiến tranh và cuộc sống sau này của họ, vì thế tôi yêu Phố Hoài. Chị Trường thực sự là một người tài hoa, tâm huyết và hạnh phúc. Tôi nghĩ rằng chị hạnh phúc vì chị đã mang đến những câu chuyện rất chi tiết, rất chân thực và giàu ý nghĩa.”

Sau cuốn sách Phố Hoài ra mắt độc giả năm 2020 và từng gây nhiều tranh cãi, Những người muôn năm chưa cũ của nhà văn Trần Thị Trường là cuốn sách viết về 60 văn nghệ sĩ Việt Nam một thời, vừa được ấn hành năm 2022. Cuốn sách là chân dung văn nghệ sĩ trên các lĩnh vực văn học, hội họa, âm nhạc, điện ảnh… bao gồm những người quá cố và cả những người còn sống như: Trịnh Công Sơn, Dương Thụ, Nguyễn Bảo Chân, Lê Thiếu Vân, Nguyễn Thị Hồng Ngát, Đào Tuấn Ảnh, Trần Mạnh Hùng, Phan Thị Vàng Anh, Thanh Lam, Bảo Ninh, Tạ Duy Anh, Dương Tường, Xuân Quỳnh… Cuốn sách vừa được ấn hành năm 2022./.

Yến Ly