Cổng làng Sái (huyện Thanh Oai)
Cổng làng Sái thuộc địa phận xã Mỹ Hưng, huyện Thanh Oai, Hà Nội.
Làng Sái xưa có tên là làng Quảng Lại. Tương truyền, tên này do Tả Ao - ông tổ địa lý của Việt Nam đặt cho. Truyện kể rằng: có một lần, Tả Ao đi dọc trấn Sơn Nam Thượng tìm huyệt đắc địa của nước Nam, ông có qua địa danh này. Khi đến địa phận làng Sái (nay gọi là làng Quảng Minh) thì trời vừa tối ông liền gọi đò để sang sông. Nhưng khi đò vừa tới bờ bên kia thì gió thổi ngược lại. Ông liền viết bốn chữ “Quảng đại quang minh” dán lên cổng làng thì việc giang thuận lợi. Chỗ Tả Ao dán bốn chữ ấy chính là vị trí toạ lạc của cổng làng Sái.
Cổng làng Sái nằm ngay bờ sông Nhuệ, phía bên kia là xã Tả Thanh Oai của huyện Thanh Trì, cách Hà Đông khoảng 10km. Cổng làng Sái là một trong những chiếc cổng còn lại trong vùng được hưng công vào thế kỷ XX. Cổng kết cấu theo kiểu “hai tầng tám mái”. Tầng trên gồm bốn mái đao cong cách điệu theo lối biến cách của rồng, bên trên bờ nóc trang trí long chầu nguyệt. Mặt trước và mặt sau của tầng trên là hai hình tròn để trống đối diện nhau, tạo sự thông thoáng cho cổng làng. Tầng dưới có chức năng vào ra của người dân trong làng. Hai mặt tầng dưới đắp hai đôi câu đối chữ Hán (mặt trước và mặt sau giống nhau), kể lại sự tích của người hưng công chiếc cổng này.
Vào thời hội nhập và giao thoa văn hóa Đông - Tây, một số người làm ăn phát đạt của làng ra Hà Nội làm ăn và phất lên nên đã về công đức tiền của xây dựng, sửa sang xóm làng vì thế người làng cũng phát tâm noi theo.
Nguyên âm :
Cao đại năng dung tử mã môn
Phong lưu lạc biến ô y hạng
Dịch nghĩa:
Bốn cỗ xe ngựa to lớn có thể đi qua cổng làng
Những người phong lưu về sửa sang xóm làng./.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01