Ký ức tháng Năm

Tuổi học trò của tôi đã xa lâu lắm khiến ký ức mơ hồ như sương mù buổi sớm, nhưng vẫn còn nguyên đó những tháng hè cất trong ngăn tủ hoài niệm. Chúng tôi xếp gọn sách vở, bỏ lại những sáng tinh mơ ngồi tụng bài. Khi đường phố Hà Nội mới lác đác người đi chợ, tiếng loa truyền thanh trên cột điện phát ra nhạc điệu thể dục buổi sáng, đâu đó trên vỉa hè từng tốp già có, trẻ có, mắt còn ngái ngủ khởi động theo tiếng nhạc phát ra từ loa thì cũng là lúc bọn trẻ chúng tôi guồng chân đạp xe trên con đường Nghi Tàm, Quảng Bá. Đường vắng không bóng người, chỉ thấy những rặng cây xanh rì và ổi găng chín vàng còn đọng sương sớm hai bên vạt đê. Hồ bơi Quảng Bá là điểm thú nhất để bọn tôi vùng vẫy những sáng hè oi nồng, rồi trên sân bóng đá mỗi chiều quên ăn, hay bao trưa hè ngồi lì bên hồ câu cá…

Nhưng ký ức đáng nhớ nhất là khi anh đội trưởng thiếu niên Tiền phong khu phố tổ chức cho đi tham quan khu Di tích Bác Hồ nhân ngày 19/5 sinh nhật Bác. Lúc đó tôi mới 11- 12 tuổi. Trước hôm đi, chúng tôi đã được phổ biến cặn kẽ điều lệ đội, tác phong, trang phục áo sơ mi trắng, quần âu xanh công nhân và tất cả đều phải đeo khăn quàng đỏ. Mẹ tôi đã chuẩn bị cho mọi thứ từ chiều hôm trước. Quần áo, khăn quàng đỏ được là phẳng phiu, thêm gói xôi đậu xanh và hai hào để tôi uống nước. Đúng 5 giờ sáng, chuyến tàu điện đầu tiên chạy qua nhà cũng là lúc tôi cùng nhóm bạn đến nơi tập trung. Anh phụ trách yêu cầu chúng tôi xếp hàng đôi đi bộ về hướng Quảng trường Ba Đình. Đã rất đông các bạn thiếu niên đứng theo hàng thẳng tắp với trang phục đồng đều, rực một màu khăn quàng đỏ tiến về lăng Bác Hồ. Cảm giác hồi hộp của tuổi thơ dâng trào trong lần đầu được vào viếng Bác. Dù Bác đã đi xa nhưng qua từng câu chuyện của gia đình, qua từng trang sách, qua từng bài giảng của cô giáo trên lớp về tấm lòng thương yêu các cháu nhi đồng và hơn hết là được tận mắt nhìn thấy Bác trong lăng, tôi đã xúc động vô ngần. Hình ảnh Bác Hồ với nụ cười hiền hậu không hề xa lạ với các em nhỏ mỗi khi Bác ghé thăm trường. Bác nằm đó như muốn nhắn nhủ các cháu thiếu niên, nhi đồng luôn nhớ và làm theo 5 điều Bác dạy: Chăm học, chăm làm, kính thầy, yêu bạn, yêu Tổ quốc để mai sau các cháu sẽ là chủ tương lai đất nước.

Ký ức tháng Năm với tôi là những kỷ niệm chậm rãi. Hình ảnh của tuổi cắp sách đến trường hối hả trong lớp học, nghịch ngợm trong giờ ra chơi, vui sướng khi tiếng kẻng tan học và chờ đón những ngày tháng Năm để được tung tăng ba tháng hè. Ở cái tuổi ăn no, ngủ kỹ và chơi đùa, nhưng khi ngồi trên lớp tôi luôn lắng nghe cô giáo giảng về đức dục, lễ giáo nhà trường, trong gia đình phải biết kính trên nhường dưới, vâng lời cha mẹ, giúp đỡ bạn trong hoạn nạn, ra đường thấy người già, người tàn tật phải nâng đỡ… Kỷ niệm với tôi là những ngày cắm trại do nhà trường tổ chức. Còn gì vui sướng khi cùng các bạn tự nấu ăn, thổi cơm, nhặt rau như người lớn. Trên bãi cỏ bằng phẳng, những túp lều xinh xinh được dựng lên. Ngày đó cuộc sống nghèo nàn, thiếu thốn đủ thứ, lều dựng bằng chăn dạ Nam Định và vỏ chăn hoa cũ bạc màu mà những người mẹ chiều con tháo ruột bông để con mang vỏ đi cắm trại. Trong lúc bọn con gái nhặt rau thổi cơm, cánh con trai chúng tôi hì hục đào hố chôn cọc làm thành hai chiếc lều cho tốp nam và nữ. Một nhóm đi kiếm lá cây, hoa dại về làm cổng chào. Lớp tôi chia thành 5 tổ để chấm điểm thi đua trại lều đẹp, nấu ăn giỏi, rồi điểm thi múa, hát, nhảy cao, kéo co…

Có một kỷ niệm mà mỗi lần nhớ lại luôn trào nước mắt. Để chuẩn bị cho chuyến trại hè, cô giáo thông báo cho học sinh trước để chuẩn bị. Học sinh nam mỗi bạn mang theo dụng cụ dựng lều như vỏ chăn, cọc tre, dây thừng, dao, cuốc xẻng. Học sinh nữ mang nồi xoong, bát đũa, rổ rá để nấu ăn. Ngoài ra mỗi học sinh phải mang theo gạo ăn hai ngày (loại gạo không có độn) và 2 đồng để mua thức ăn. Về nhà kể lại cho mẹ yêu cầu của cô giáo, mẹ không nói gì chỉ bỏ xuống bếp. Đêm đó mẹ nằm trằn trọc không ngủ được. Sáng hôm sau, ngoài dụng cụ cắm trại và quần áo, mẹ gói cho tôi túi gạo vào chiếc khăn vuông rồi nhét 2 đồng bạc vào túi áo ngực, không quên gài kim băng cho khỏi rơi tiền. Tôi chào mẹ trước khi đi, nhìn nét mặt mẹ tôi có vẻ không vui. Ít ngày sau tôi nghe hai đứa em kể lại “Hôm anh đi trại, mẹ vét hết gạo cho anh mang đi, ở nhà tụi em toàn ăn ngô bung và mỳ luộc”.

Trong những năm tháng chiến tranh Mỹ đánh phá miền Bắc bằng không quân rồi sơ tán, anh em tôi được gửi về quê ngoại, mình mẹ gồng mình nuôi ba anh em tôi ăn học bằng đồng lương công nhân xí nghiệp may ít ỏi, trong khi bố tôi ở chiến trường miền Nam không có tin tức gì. Thương mẹ, thương mấy đứa em, thương cho hoàn cảnh gia đình không có cha, tôi chăm chỉ học tập rồi du học nước ngoài. Giờ cuộc sống đã thay đổi nhiều, sự mất mát người cha nằm lại nơi chiến trường và tháng Năm vui buồn lại ùa về, để mỗi khi nhìn hàng phượng đỏ rực dưới nắng mà lòng lại xao xuyến, bồi hồi./.

Duy Ngọc