Đình Linh Đàm (quận Hoàng Mai)

Linh Đàm là một làng quê cổ nằm về phía nam của thủ đô Hà Nội. Đây là vùng đất nằm trong địa bàn sinh tụ chính của cư dân Việt cổ. Trải qua các giai đoạn phát triển của lịch sử, vùng đất này ngày một trù phú, cư dân ngày càng đông đúc trở thành một cộng đồng làng xã truyền thống. Cũng từ đó các di tích tôn giáo của làng được ra đời và ngày càng hoàn chỉnh nhằm thoả mãn nhu cầu về tôn giáo tín ngưỡng của cộng đồng cư dân địa phương.

Đình Linh Đàm thờ vị thuỷ thần có công làm mưa cứu lúa cho dân là Bảo Ninh Vương. Theo truyền thuyết thì vị thuỷ thần này là học trò của Chu Văn An có tên là Bảo Ninh Vương mà trong sách “Lĩnh Nam Chích quái” gọi là “Thần Chằm Lâm Đàn”. Theo sự tích: Vào đời Đại Khánh, Chu Văn An dạy học ở xã Cung Hoàng, người đến học rất đông. Trong số đó có một thư sinh sớm sớm đến nghe giảng. Thầy rất khen tính cần mẫn nhưng không ai biết tung tích quê quán. Đồng học có kẻ để ý dò la, thấy người đó đến đám lau sậy bên bờ Lâm Đàm thì biến mất, sáng hôm sau lại từ đó xuất hiện, đem việc này trình lên thầy Chu, thầy bảo: “Việc dạy dỗ của Thánh nhân không phân biệt người đó thuộc loại nào, đừng nên đối xử khác với bạn”. Trong thâm tâm thầy biết đó là Thuỷ thần. Gặp lúc trời hạn hán, ruộng đồng cả khu khô nẻ, mạ lúa vàng úa. Trước cảnh đó, thầy họp mặt các học trò và nói: “Trời giáng đại hạn, không ai biết được là huyền vi của thiên cơ. Ruộng đất cả xã ấp cháy khô, trong đó có cả mấy thửa ruộng dành cho trường học, sao có thể không động lòng. Có ai vì dân và vì cả ta cứu sống cả một địa phương được không?”. Toàn trường im lặng chỉ có người học trò kỳ lạ sau giây phút khẳng khái đứng dậy thưa thầy: “Luật trời rất nghiêm, mệnh lệnh của thầy cũng rất trọng. Trái ý trời không thể tránh khỏi tội nhưng huỷ thân mình để hoàn thành điều nhân, lời dạy của Thánh nhân từ xưa không thể bỏ, nay sao dám từ chối. Song việc cuối cùng xảy ra có điều gì lạ, xin được đoái thương”. Nói xong người học trò ấy lấy nghiên bút, đổ nước mài mực, dùng bút thấm mực vẩy khắp bốn phương. Lập tức mây đen kéo tới bủa kín ngang trời, một trận mưa tầm tã, nước mưa đen như mực. Hàng ngàn mẫu ruộng của 5 xã 7 làng quanh vùng đầy nước, lúa mạ được cứu sống lại, nhân dân rất đỗi vui mừng, vỗ tay nhảy múa. Đột nhiên có tiếng sét long trời lở đất ở ngoài đồng, có tin đồn: có một thây rồng bị chém đứt rớt từ trên không xuống. Thầy nghe tin đó trong lòng xót thương vô hạn bèn chống gậy ra đồng, sai học trò hiệp sức cùng dân làng mai táng chu đáo rồi mới ra về.

Nhân dân các vùng lân cận lập đền thờ để tưởng nhớ công đức của thần. Về sau các triều sắc phong cho thần là “Thượng đẳng thần” và cho phép 7 làng quanh vùng lập miếu thờ.

Câu chuyện huyền sử trên cứ dài thêm mãi trong hoài niệm của dân gian và cố định bằng những địa danh lịch sử. Hiện nay mộ đức thánh Bảo Ninh Vương vẫn được bảo lưu tại khu đất Cầu Bươu, thuộc xã Thanh Liệt, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Mặc dù ngôi mộ nằm giữa dòng nước chảy quanh năm, qua bao đời vẫn còn nguyên vẹn. Năm 2007, ngôi mộ đức thánh Bảo Ninh Vương đã được chính quyền và nhân dân 7 xã quan tâm đầu tư tu bổ lại khang trang hơn.

Đình Linh Đàm đã được xây dựng từ lâu đời và trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa, trong đình còn lưu giữ các di vật có giá trị lịch sử và nghệ thuật. Trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đình Linh Đàm còn là nơi làm kho hậu cần (Cục Quân nhu, Tổng cục Hậu cần - Bộ Quốc phòng trong những năm 1969 - 1973) để tiếp viện cho chiến trường miền Nam, đồng thời là nơi đóng quân của bộ đội.

Với những giá trị đó, đình Linh Đàm đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật năm 1996./.

Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01

Sơn Dương (t/h)