“Than đỏ dưới tro tàn”: Sự ấm áp từ những điều bình dị

Là tập tản văn thứ 5 và là cuốn sách thứ 23 của nhà văn Đỗ Bích Thúy, Than đỏ dưới tro tàn được xem như phần tiếp theo/ nối dài của cuốn Tôi đã trở về trên núi cao, xuất bản năm 2018. Cả hai tập tản văn này của chị đều được họa sĩ Lê Thiết Cương vẽ minh họa và do Liên Việt Books phát hành.

Là người đọc rất kỹ Than đỏ dưới tro tàn để chuẩn bị cho vai trò người điều phối buổi giao lưu này, nhà thơ Hữu Việt chia sẻ: Đây là cuốn sách có thể đọc bất cứ lúc nào, bắt đầu với bất cứ trang nào bạn muốn mà không cần một sự chuẩn bị nào cả. Từ những câu chuyện đơn giản, gần gũi thường ngày nhưng lại gây xúc động mạnh cho người đọc.

Nói về nhan đề sách, nhà văn Đỗ Bích Thúy chia sẻ: “Thầy tôi, nhà văn – nhà phê bình văn học Văn Giá gọi tôi là “Viên than đỏ dưới lớp tro tàn”. [...] Khi có người hỏi thích gì nhất, tôi luôn nói tôi thích sống. Tôi thích sống cái cuộc sống mà tôi đang có, chính là nó, không phải một cuộc sống nào khác hay một mẫu mực nào khác. Một cuộc sống đầy những hồi ức mà rồi tôi sẽ ghi ra ở đây, trong cuốn sách này. Hồi ức giống như kim cương, chỉ có thể được tìm thấy bởi núi lửa phun trào. Sáng lấp lánh và không thể đập vỡ. Và tôi thích, mình là viên than đỏ vùi sâu dưới lớp tro tàn, khi cần sẽ nhóm lên một ngọn lửa. Đó là lý do tôi đặt tên cuốn sách là Than đỏ dưới tro tàn”.

Trong bài viết Trong bếp tro tàn còn hòn than đỏ về văn chương Đỗ Bích Thúy, nhà phê bình Văn Giá từng viết với đại ý rằng: “Cả trong thế giới nhân vật của Thúy và bản thân tác giả là Thúy luôn mang trong tâm hồn ngọn lửa yêu sống và khát sống một cách kiêu hãnh, không gì có thể làm họ gục ngã...” Và ông cũng nhận định: “Cho dù ở thể loại nào, cây bút này luôn có một thái độ lao động chữ nghĩa kỹ lưỡng. Cùng với tài năng vốn có, một tâm hồn mẫn cảm với cuộc đời, các tác phẩm của Thúy luôn chinh phục bạn đọc theo những cách nào đó”.

Là người vẽ minh họa cho Đỗ Bích Thúy từ tập tản văn Tôi đã trở về trên núi cao, họa sĩ Lê Thiết Cương cho biết: Khi nhận được lời mời minh họa cho Than đỏ dưới tro tàn, ông đã thấy có chút áp lực. Vì trước đó, ông đã dành hết sự tập trung để đọc kỹ Tôi đã trở về trên núi cao để cho ra những minh họa ưng ý nhất, với minh họa đen trắng. Thế nên, nếu minh họa Than đỏ dưới tro tàn mà vẫn giữ concept cũ thì rất khó để vượt qua được tác phẩm trước. Cộng với việc ông tìm ra những điểm giao của các từ khóa như “sự vô lý”, “phi lý”, “siêu hình” trong Than đỏ dưới tro tàn, ông đã chọn phương án minh họa màu cho ấn bản này.

Nói về Than đỏ dưới tro tàn, nhà thơ Đỗ Anh Vũ chia sẻ: Mỗi tản văn của nhà văn Đỗ Bích Thúy là một câu chuyện ấm áp, xúc động. Nếu trong truyện ngắn, Đỗ Bích Thúy viết nhiều về tình yêu thì trong tản văn, chị để lại những ám ảnh xung quanh câu chuyện về quê hương, gia đình, bạn bè. Nhan đề Than đỏ dưới tro tàn là một nhan đề gợi lên sức sống mãnh liệt và cả sự hồi sinh./.

Yến Ly