Hoàng tử & Công chúa Ngủ

Từ thuở nảo thuở nào nàng chìm trong giấc ngủ, những người tí hon tốt bụng đứng thành vòng tròn vây quanh nàng, chặn lối vào của lũ cướp và thú dữ. Họ biết rằng, chỉ có Hoàng tử Lãng du mới được quyền đến bên nàng. Có điều không dám chắc, liệu Hoàng tử có đến hay không. Nhưng rồi những người tí hon trung thành mừng rỡ, khi vào một sáng tháng năm, họ nhìn thấy Hoàng tử đang du ngoạn tại vùng này. “Hoàng tử ơi, ở đây, ở đây!” - họ gọi to và lao vào mở nắp pha lê.

Hoàng tử tiến lại gần. Chàng ngắm nhìn và - ôi, nàng Công chúa Ngủ này mới xinh đẹp làm sao. Do phản xạ mạnh, chàng khom người và hôn lên đôi môi hồng nhạt của nàng. Đúng như Công chúa từ từ mở mắt, nàng tỉnh dậy và nhìn thấy Hoàng tử đang cúi xuống sát mặt mình. Nàng ôm chầm lấy cổ chàng, còn những người tí hon thì vây quanh nhảy múa hân hoan. Họ rất mừng còn là vì, từ nay không còn phải túc trực bên Công chúa nữa và giờ đây họ có thể đi lo việc riêng của mình.
Khi những người tí hon nhảy đi xa dần, Hoàng tử vẫn ôm Công chúa, còn Công chúa vẫn ôm Hoàng tử. Tới khi lưng chàng mỏi dừ, Hoàng tử đành ngồi ghé vào thành giường pha lê, nhưng người vẫn cúi khom xuống mặt Công chúa, còn Công chúa vẫn tiếp tục ôm ghì lấy chàng - Hoàng tử không thể thay đổi tư thế lúc này của mình được. Vì vậy sau một hồi lâu chàng hỏi nàng:

- Bây giờ sẽ là cái gì đây?
- Bây giờ thì ta cứ giữ nguyên như thế này mãi mãi. - Công chúa đáp.
- Mãi mãi? - Hoàng tử ngạc nhiên.
- Tất nhiên. Chẳng phải vì thế mà chàng đã đánh thức em dậy và hôn vào đôi môi hồng nhạt của em đấy ư?

- Thế nhưng, nàng Công chúa của anh ơi, làm vậy mãi liệu chúng mình có chán hay không?

- Em chẳng hiểu chàng nói gì. Đó chính là hạnh phúc chứ còn gì.
Hoàng tử lúng túng và không tranh luận tiếp nữa, bởi chàng không nỡ làm vậy. Mãi một hồi lâu chàng mới lại nói, nhưng lần này Hoàng tử cố gắng trình bày cái nhìn chủ quan của mình có vẻ như là khách quan.
- Nàng thấy không, hỡi Công chúa quý mến của anh, về mặt chủ quan thì anh hoàn toàn nhất trí với nàng, nhưng về mặt khách quan thì sự việc được diễn giải như thế này: Anh là Hoàng tử Lãng du đã được chương trình hóa, có nghĩa anh sinh ra là để lãng du khắp thế gian đặng tìm các nàng Công chúa Ngủ. Hễ tìm thấy được một Công chúa Ngủ nào, anh liền tiến lại bên nàng, hôn lên đôi môi hồng nhạt của nàng. Lúc đó nàng tỉnh dậy, nhưng nàng sau đó thế nào thì không còn là việc của anh nữa. Và thế là anh lại tiếp tục lên đường.

- Các Công chúa Ngủ nào cơ?... Em đây chính là Công chúa Ngủ chứ còn ai.
- Đúng thế! Dĩ nhiên. Có nghĩa là, nàng là Công chúa thì hai năm rõ mười rồi, có điều không còn là Ngủ nữa. Nàng không còn ngủ nữa, trong khi đó những nàng Công chúa tội nghiệp khác vẫn tiếp tục ngủ li bì và đợi ngày được đánh thức.

- Những nàng công chúa khác là những nàng nào? - Công chúa vặn lại với giọng điệu khiến Hoàng tử không dám mở rộng đề tài.
- À, ở đâu đó í mà. Thôi, không nói chuyện này nữa.
Công chúa dừng lại ở câu trả lời chưa đầy đủ, bởi như người ta nói - nàng thông minh. Cho nên chỉ còn cách, bây giờ đến lượt Công chúa, cố gắng trình bày với Hoàng tử cái nhìn chủ quan của mình có vẻ như là khách quan:

- Chàng nói phải, em là Công chúa, thế nhưng không còn là Ngủ nữa. Có điều chính chàng đã đánh thức em dậy và bây giờ thì em không ngủ nữa. Vậy nếu bây giờ chàng ra đi và em sẽ không ôm chàng trong cánh tay em nữa thì em sẽ là ai bây giờ và biết làm gì bây giờ? - Công chúa nói, giọng đầy sức thuyết phục.

- Đúng vậy, đó là vấn đề và mỗi lúc anh càng cảm nhận, câu chuyện thần thoại này được viết theo lối định mệnh. Tác giả lập trình chúng ta theo cách, mọi chuyện chỉ ăn khớp với nhau đến một thời điểm nào đó, rồi sau đó bắt đầu sinh mâu thuẫn. Thôi thì bây giờ chúng ta hẵng cứ duy trì tư thế này, biết đâu tác giả sẽ suy ngẫm, xoá bớt đi cái gì đó, thêm vào cái gì đó, thay đổi cái gì đó... Và có thể chuyện sẽ được sáng tỏ.
Hoàng tử nói như vậy, dẫu rằng mỗi lúc lưng càng thêm mỏi, song chàng thấu hiểu tình cảnh của Công chúa và hết đỗi thương yêu nàng. Thế là họ cứ giữ nguyên xi tư thế đang có lúc này, có điều, ngay Công chúa cũng chẳng thấy hạnh phúc, bởi nàng không dám chắc, liệu họ có giữ y nguyên như vậy mãi suốt đời được hay không, còn Hoàng tử cũng vậy, vì chàng chưa dám tin, đây là chỉ tạm thời. Mãi một thời gian sau Hoàng tử mới nói thế này:

- Anh thèm hút thuốc lá quá đi mất, nhưng hết nhẵn diêm rồi. Nàng có cho phép anh chạy đi lấy diêm hay không?
- Nhưng mà chàng có quay lại không? - Công chúa hỏi vậy, vì nàng thông minh.
- Dĩ nhiên, anh sẽ quay lại. Anh chỉ đi kiếm diêm, rồi quay lại ngay. Anh thèm thuốc lá quá chừng.

Công chúa đăm chiêu. Một đằng sự thông minh bảo nàng phải hoài nghi, một đằng lòng tốt - nàng đã từng tốt bụng, thiên hạ nói vậy - bảo rằng, nàng xót khi nhìn thấy Hoàng tử khổ sở do bị đói nicotine. Sao lại nỡ làm khổ người yêu ở chốn này. Cho nên nàng buồn rầu nói, vì sự thông minh và lòng tốt không thuận chiều với nhau:
- Chàng đi đi.

Hoàng tử bước đi. Đúng là chàng thèm thuốc và đúng là chàng cần diêm - cho nên, về phương diện này thì chàng nói thật. Thế còn thứ khác... Chàng hy vọng, với sự trợ giúp của cái sự thực một phần này, chàng sẽ lấn át được sự ăn năn về chuyện toàn bộ. Bởi toàn bộ phần còn lại là giả dối. Cho nên Hoàng tử đã hy vọng, bằng cái sự thật một phần chàng sẽ chuộc lại được trong lương tâm mình cái giả dối hoàn toàn. Hy vọng sẽ bị tiêu tan, đó là cái chắc.

Khi hy vọng bị tiêu tan, thì chàng tin ngay. Bởi do bị trừng phạt chàng đã biến thành một con cóc, một con cóc đáng khinh. Và chàng có hình dạng của một con cóc cho tới khi - theo một chuyện thần thoại khác - gặp được một nàng Công chúa có lòng nhân hậu đến mức, không cần để ý đến tên đê tiện khả ố, nàng đưa đôi môi hồng nhạt của mình hôn lên cái mõm sần sùi của hắn. Lúc đó thì hắn mới hiện trở lại là một Hoàng tử.

(Lê Bá Thự dịch)

Truyện ngắn của Slawomir Mrozek (Ba Lan)