Đến Mộc Châu nhất định bạn phải thử những món ăn từ hoa ban

Hoa ban thường kết hợp với măng đắng, rau cải hoặc các loại xương, thịt được pha trộn thêm gia vị đặc trưng như mắc khén, tỏi, ớt, sả và các loại rau thơm. Việc pha trộn gia vị trong từng món cũng khác nhau nhằm tạo nên hương vị đặc trưng riêng. Để có những bông hoa ban tươi, ngon làm nguyên liệu chế biến các món ăn hàng ngày, người phụ nữ dân tộc Thái phải thức dậy từ sớm, lên rừng hái những bông hoa còn đọng sương. Mỗi bông hoa ban đều được lựa chọn kỹ càng, mang về rửa sạch và chế biến thành từ 3 đến 5 món ăn chính và vài món phụ trong mâm cơm của người dân tộc Thái.

Các món ăn chế biến từ hoa ban được bà con đồng bào Thái rất ưa chuộng và truyền từ đời này qua đời khác. Bây giờ, các món ăn từ hoa ban còn được đưa vào thực đơn các nhà hàng phục vụ du khách. Các món ăn chế biến từ hoa ban chính là đặc sản ẩm thực Tây Bắc mà không có nơi nào có.

Xôi hoa ban

Nếu muốn có một trải nghiệm thú vị về hoa ban thì món xôi ban là một trải nghiệm cực kỳ hấp dẫn vì đây cũng là món ăn đặc sản Tây Bắc. Những bông hoa tươi sau khi được hái rửa với nước sạch và cho vào chung với những hạt nếp đã chín rồi đồ tiếp. Lá và hoa ban có vị bùi, ngọt, thoang thoảng mùi thơm dịu, hòa quyện vào mùi nếp thơm. Hương vị khó có thể cưỡng lại, thơm ngon hấp dẫn, khi ăn bạn sẽ không có cảm giác bị ngấy bởi xôi. Khi ăn chấm với “chẩm chéo” (món chấm truyền thống của người Thái với các gia vị muối, ớt, tỏi, mắc khén…), cả lá và hoa đều có vị bùi, ngọt, thoảng hương thơm dịu, thanh mát như mùi hương của núi rừng.

Hoa ban xào măng đắng

Hoa ban rửa sạch, đem luộc lửa vừa, mở nắp vung để hoa không bị vàng; luộc chín tới vớt ra để nguội. Để không có vị chát, hoa ban thường được làm nộm với măng đắng, rau thối, trộn đều với các gia vị gừng, tỏi, ớt, muối và mắc khén. Khi thưởng thức, nộm hoa ban có vị ngọt của ban, cay của ớt, mùi thơm đậm của gia vị, đắng của măng rừng và vị giòn của các loại rau nộm. Mùi thơm hấp dẫn của món nộm kích thích vị giác, khiến thực khách phải xuýt xoa, gật gù trước sự khéo léo, sáng tạo trong chế biến món ăn của đồng bào dân tộc Thái. 

Nộm hoa ban

Đầu tiên, người dân đi thu hái hoa ban về, ngắt lá ôm nụ của hoa và để lại 1 đoạn ngắn phần quậng để có cả vị hơi chát và vị ngọt. Tùy theo từng nơi, từng người có khẩu vị khác nhau, nhưng gia vị chính để làm nên món nộm hoa ban là: gừng, giềng, thêm rau mùi để có vị thơm, tỏi non, mắc khén là gia vị đặc trưng của người dân tộc Thái, thêm một chút ớt để tạo nên vị cay thì món ăn sẽ ngon hơn.

Tiếp theo là công đoạn nấu hoa ban, khi nấu phải để lửa to, mở vung và đảo liên tục để hoa ban được chín đều, không nên để chín quá vì như vậy hoa ban sẽ bị nát và mềm nhũn. Sau đó vớt ra và trộn đều với gia vị, món nộm sẽ ngon hơn khi ăn lúc nóng hổi. 

Nộm hoa ban là món ăn có sự hòa quyện của nhiều vị chua, cay, đắng, ngọt, bùi… kích thích vị giác của người thưởng thức.

Kim Thoa