Lớn lên giữa bốn mùa

“Chiếc bánh trăng” của tác giả Lâm Ngọc Quỳnh Anh là tập thơ dành cho thiếu nhi, được minh hoạ màu bằng những bức tranh tả thực sinh động của họa sĩ Miny Nguyễn – Hau Phan, do Nhà xuất bản Kim Đồng ấn hành và ra mắt độc giả vào cuối năm 2022.

Gần 40 bài thơ trong cuốn sách này là những sáng tác “lớn lên theo cùng năm tháng” với tác giả, được chị viết từ lúc 8 tuổi đến năm 15 tuổi. Đó là những rung cảm bắt đầu từ từng cảnh vật quen thuộc, gần gũi như: Cái giếng nhà em […]/ Bao nhiêu nước ngọt/ Từ sông chảy về/ Khi mà giếng cạn/ Chắc nước về quê (Cái giếng đầu nhà); Trời hoàng hôn đỏ rực/ Ông trời cũng nấu cơm/ Ông trời thổi tắt lửa/ Còn lại màu tro đen. (Chiều hoàng hôn); Ô cửa nhìn thấy/ Cả một bầu trời/ Việc gì bên ngoài/ Ô cửa cũng biết/ Gương tròn hay nhắc/ Sạch sẽ gọn gàng/ Ô cửa sổ vuông/ Nhắc em chăm học (Ô cửa sổ và chiếc gương tròn); Rằm Trung thu đến/ Phá cỗ cùng trăng/ Bưởi vui bưởi múa/ Quả chín thật nhanh (Quả bưởi Trung thu)…

Đó là sự nhạy cảm của cô bé với những thay đổi của tự nhiên, thời gian: Mùa xuân khẽ bước đến/ Nhẹ như chiếc lá rơi (Mùa xuân đến); Ánh nắng đi làm về/ Dẫn mặt trời xuống núi/ Ông trăng tròn hiện lên/ Tỏa rạng trong mây tối/ Sáng ra trong sương sớm/ Bình minh quét sương mù/ Cơn gió sớm mùa xuân/ Vi vu như tiếng sáo (Buổi sớm). Và có lẽ trong một chuyến tàu đêm, đã không ai biết rằng có một cô bé trên chuyến tàu ấy, đang quan sát mọi chuyển động của đoàn tàu và tương tác với thế giới bằng tất cả sự chú ý với những liên tưởng riêng của mình: Bên ngoài tàu gió thét/ Gầm gào rít thảm thiết/ Như những cơn sóng biển/ Ngoài khơi xa vọng về (Đi tàu đêm).

Cũng bằng những trực quan tinh nhạy đó, cô bé ấy đã gom vào ký ức tuổi thơ mình những hình ảnh thân thương của quê hương với những liên tưởng ngộ nghĩnh: Dòng Lam đang nhún nhảy/ Tuột trơn như chú lươn (Miền quê yêu dấu); Ơ cây đào, cây đào!/ Lá trụi, cây xơ xác/ Mấy hôm nay trời rét/ Chăn ấm đào để rơi/ Bé thương đào, đào ơi!/ Chắc là đào lạnh lắm? (Cây đào); Mùa xuân đã đến rồi/ Mưa giặt áo cho cây/ Vườn đang thay áo mới (Mùa xuân đất trời); Những ngày trời nóng/ Nước hóa thành mây/ Nhẹ nhàng vút bay/ Lên trời nghỉ mát (Biển). Thế giới tuổi thơ ấy có cậu ổi xanh lim dim trong vườn biếc, có cô chuồn chim say sưa múa dẻo, có chú cào cào ngỗ nghịch bị cơn gió trừng phạt, có lũy tre đánh đàn, cánh đồng lúa hát ca, có lá bàng tỏa ra lửa ấm sưởi cả mùa đông và đánh thức mặt trời lười biếng khỏi chăn bông để chiếu nắng rực rỡ…

Không chỉ là một cô bé nhạy cảm, giàu trí tưởng tượng với muôn vàn sự thay đổi chi tiết trong cuộc sống xung quanh mà cô bé ấy còn rất giàu tình cảm, sớm nhận biết những nhọc nhằn của cha mẹ và yêu thương người thân vô cùng: Con đang là tuổi nụ hoa/ Nằm nghe những tiếng chim ca trong vườn/ Sữa mẹ có nắng có sương/ Nuôi con lớn giữa tình thương tràn đầy (Lời ru của mẹ); Mặt trời là bố đó/ Còn gió là mẹ hiền (Mặt trời của con); Bầu trời của bố là bệnh án/ Bầu trời của mẹ là bục giảng/ Hai bầu trời đều ướt đẫm mồ hôi/ Hai bầu trời chỉ màu trắng mà thôi/ Màu phấn trắng và màu áo trắng/ Bởi màu trời xanh ngắt/ Bố mẹ đã dành cho con được ngắm ngày ngày (Bầu trời của mẹ cha); Mẹ đã về đầu thôn/ Chiều vội tan lặng lẽ/ Em ơi trên tóc mẹ/ Có bao nhiêu sợi chiều (Sợi chiều) hay Mái đầu tóc bạc/ Miệng vẫn cười vui/ Ông bà là sông/ Bốn mùa lộng gió/ Cháu là con sóng/ Trong lòng sông vui (Nỗi nhớ ông bà).

Thay cho lời kết, xin giới thiệu bài thơ cùng tên với tập sách nhỏ xinh này - “Chiếc bánh trăng” - một bài thơ đáng yêu bằng những liên tưởng gần gũi, dễ thương trong cái nhìn của cô bé 12 tuổi:

Chiếc bánh trăng

Vào một ngày mồng Một

Trời làm chiếc bánh trăng

Mới đầu thật là nhỏ

Sau cứ to, to dần

Đến ngày Rằm, chiếc bánh

Trở nên tròn, đầy, căng

Vàng xuộm, béo ngậy mỡ

Trời mang đem cúng thần

Cúng rồi trời hưởng lộc

Bắt đầu ăn bánh trăng

Mỗi ngày xén một miếng

Chiếc bánh cứ nhỏ dần

Cuối cùng bánh trăng hết

Trời chẳng còn gì ăn

Trời nhắm mắt nhịn đói

Đêm ngày càng tối tăm

Sau mấy ngày nhịn đói

Trời lại làm bánh trăng

Vào một ngày mồng Một…

“

Tác giả Lâm Ngọc Quỳnh Anh sinh năm 1979, hiện đang sống tại Hà Nội. Năm 2020, chị giành giải Nhất cuộc thi thơ “Tôi yêu đất nước tôi” do Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức nhân kỷ niệm 75 năm Ngày Quốc khánh.

Tác giả trích dẫn

Yến Ly