Những Lễ hội Xuân dân gian độc đáo ở vùng núi Sa Pa
Du lịch bốn phương - Ngày đăng : 17:22, 31/01/2023
Lễ hội hát giao duyên của người Dao Đỏ ở Tả Phìn
Cứ mỗi độ xuân về, bà con dân tộc Dao Đỏ ở xã vùng cao Tả Phìn, thị xã Sa Pa lại rộn ràng mở lễ hội hát giao duyên truyền thống.
Đây là một trong những lễ hội dân gian độc đáo nhất của đồng bào các dân tộc ít người ở vùng núi Sa Pa và cả vùng Tây Bắc.
Tại lễ hội này, du khách được khám phá những nét văn hóa truyền thống độc đáo của người Dao Đỏ như: Tết nhảy, hội hát giao duyên của nam thanh, nữ tú; lễ cưới hỏi, lễ cấp sắc cho thanh niên đến độ tuổi trưởng thành được các nghệ nhân phục dựng, trình diễn trong hội xuân đầu năm mới.
Ngoài ra, du khách còn được thả sức cười vui khi trực tiếp tham gia các trò chơi hấp dẫn tổ chức trong lễ hội như: Thi đi cầu tre qua suối, thi leo cột lấy quà, thi chạy leo núi, bịt mắt bắt dê, kéo co, …
Do đó hội hát giao duyên đầu xuân ở Tả Phìn năm nào cũng thu hút hàng ngàn người dân trong vùng và du khách quốc tế.
Việc duy trì tổ chức các lễ hội truyền thống nhằm phát huy và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, đây còn là một hoạt động trong chuỗi hoạt động mừng Đảng mừng xuân của địa phương nhằm khơi dậy sức mạnh tập thể trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, khuyến khích người dân tích cực tham gia phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, du lich ở địa phương.
Lễ hội Gầu Tào của người Mông ở San Sả Hồ
Hội xuân Gầu Tào là lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc Mông ở xã San Sả Hồ nay là xã Hoàng Liên của thị xã Sa Pa có từ hàng trăm năm nay.
Theo tiếng Mông, Gầu Tào có nghĩa là “địa điểm chơi”. Theo tập quán, lễ hội Gầu Tào thường do ba gia đình có quan hệ huyết thống hoặc thông gia với nhau và có hoàn cảnh như nêu trên cùng tổ chức. Lễ hội được tiến hành vào mùa xuân trong ba năm liền - mỗi năm người ta trồng một cây nêu để ba gia chủ sẽ lần lượt lấy cây nêu và những vật treo trên cây về để lấy phúc, lấy lộc. Địa điểm làm lễ Gầu Tào được gọi là Hấu Tào (Đồi Hội), là một quả đồi thấp, đỉnh bằng phẳng tạo nên một bãi rộng và được bao quanh bởi những ngọn đồi cao hơn, phía trước có một không gian trũng, hẹp. Đồi Gầu Tào phải quay theo hướng Đông để cây nêu khi dựng lên đón được ánh nắng mặt trời. Người Mông quan niệm, quả đồi Gầu Tào tượng trưng cho phúc mệnh của gia chủ. Không gian trũng phía trước tượng trưng cho sự đứt gãy, không may mắn; những ngọn đồi phía sau cao hơn tượng trưng cho sự phát triển: con cái hơn cha mẹ, tài lộc ngày càng nhiều.
Có nơi còn gọi hội xuân Gầu Tào là hội xuân Sải Sán, hội xuân chơi núi... tổ chức vào đầu tháng Giêng hàng năm thu hút rất đông người dân địa phương và du khách xa gần tới dự lễ hội.
Lễ hội Gầu Tào của người dân tộc Mông Sa Pa năm nay được tổ chức với hai phần chính đó là phần lễ và phần hội theo phong tục cổ truyền.
Phần lễ được chuẩn bị đầy đủ, chu đáo, cây nêu được dựng lên cùng với mâm cúng để cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.
Sau phần nghi lễ khai hội Gầu Tào theo phong tục cổ truyền của người dân tộc Mông của già làng cao tuổi và đại diện chính quyền địa phương là các tiết mục văn nghệ "cây nhà, lá vườn" do con em đồng bào biểu diễn với nội dung mừng Đảng, mừng Xuân.
Phần hội được diễn ra với nhiều nội dung hấp dẫn thu hút đông đảo người dự như chương trình văn nghệ đặc sắc mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông, thi đấu các môn thể thao dân tộc như thi bắn nỏ, thi chạy vượt núi, thi đẩy gậy, kéo co cùng các trò chơi dân gian như đánh đu, ném pao, đi cầu tre vượt suối, leo cột mỡ, bịt mắt bắt vịt, bịt mắt đánh trống...
Để khẳng định giá trị về mặt lịch sử, văn hóa, khoa học cũng như sự cần thiết bảo vệ và phát huy di sản này, Lễ hội Gầu Tào của người Mông ở Lào Cai đã được Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia (đợt 1, tháng 12 năm 2012), loại hình Lễ hội truyền thống.
Lễ hội xuân Roóng Poọc của người Giáy ở Tả Van
Lễ hội xuân dân gian của người dân tộc Giáy ở xã Tả Van (Sa Pa ) có từ xa xưa. Lễ hội này chính là ngày hội xuống đồng của người Giáy tổ chức vào ngày Thìn đầu tiên của tháng Giêng hàng năm ở khu ruộng bậc thang của thôn Tả Van, nằm bên suối Mường Hoa thơ mộng chảy dưới dãy núi Hoàng Liên hùng vỹ.
Người Giáy quan niệm Trời cao nhất, trời sinh ra vạn vật: Thần tiên, loài người, cỏ cây hoa lá. “Tiên” cũng ở trên trời, “tiên” chủ yếu làm ra điều tốt, điều thơ mộng. “Thần” thì ở trần gian, trực tiếp làm những điều lành, điều dữ, hoặc tốt, xấu. Do đó, lễ trong hội Roóng Poọc là cúng trời, cúng tiên và thần thánh, cầu mong sự che chở từ phía các đấng thần linh cho loài người bé nhỏ...
Thay mặt dân bản Tả Van, một già làng thắp hương cúng khai hội và đọc lời khấn cầu mong trời đất phù hộ cho quê hương an lành, mọi người vui khỏe, mùa màng bội thu...
Sau phần lễ chính là phần hội thu hút đông người tham gia như thi cày ruộng, kéo co, bắn nỏ, qua cầu tre vượt suối, bịt mắt bắt dê...
Lễ hội Roóng Poọc là nơi hội tụ nhiều sinh hoạt biểu diễn: trống, chiêng, hát dân ca giao duyên đặc sắc của người Giáy. Đội nhạc đón rước mâm lễ hòa theo nhịp cúng bằng tiếng trống, tiếng chiêng, tiếng kèn, tiếng nạo bạt – từ đó những lời cúng trở nên linh thiêng hơn. Những phương thức biểu cảm trong lễ hội xuống đồng như chất chứa bể trầm tích các lớp tín ngưỡng văn hóa, là sinh hoạt cộng đồng đặc sắc nhất của người Giáy ở Tả Van xưa nay.
Đây là những lễ hội dân gian lớn nhất, độc đáo nhất tỉnh Lào Cai và vùng Tây Bắc diễn ra vào đầu mùa xuân thu hút đông đảo nhân dân địa phương và du khách tới dự hội.
Lễ hội Roóng Poọc của người Giáy xã Tả Van đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là lễ hội đã trở thành sản phẩm du lịch có thương hiệu trong lòng du khách mỗi dịp du xuân đầu năm mới.