Đình Đại Độ
Danh thắng & Di tích Hà Nội - Ngày đăng : 12:17, 24/12/2022
Thần tích kể rằng vào thời Hùng Duệ Vương có 2 ông bà quốc công được giao trông nom kho lương cho triều đình ở trang Hối Độ. Hai ông bà đã chiêu tập dân các nơi quần cư sinh sống, dạy dân trồng lúa, nuôi tằm, mở mang đất đai, cuộc sống thanh bình nơi thôn dã. Thời gian sau được báo mộng có thần nhân thác sinh, bà sinh hạ một bọc có ba người con trai có đặc điểm giống như trong mộng là những vị thuỷ thần đầu thai. Ba người con được đặt tên là Nhất Lang, Nhị Lang, Tam Lang. Ba anh em có tướng mạo kỳ dị, tài trí thông minh. Đến năm 15 tuổi cha mẹ mất, ba anh được được vua triệu về giữ chức Đốc lĩnh Long Châu đạo thuỷ tướng quân cư trú tại trang Hối Độ.
Lúc bấy giờ nước có hoạ xâm lăng, ba anh em hội quân cùng tâu lên Sơn Thánh chống giặc bảo vệ đất nước. Thắng giặc, trên đường thu binh về triều, đến Chu Diên bỗng nhiên hoá mất. Vua Hùng thương tiếc ban cho tiên hiệu là Linh Tố đại vương. Vua chuẩn cho trang Hối Độ được miễn tô dịch, dựng đền miếu thờ cha mẹ và ba vị thần hiển linh làm thần Thành hoàng.
Đình Đại Độ có lịch sử xây dựng từ lâu đời, căn cứ bản sắc phong có niên hiệu Vĩnh Khánh thứ 2 (1730) và thần tích soạn năm Hồng Phúc nguyên niên (1572) có thể đoán được niên đại xây dựng ngôi đình vào khoảng thời Lê, trải qua nhiều lần trùng tu sửa chữa và tồn tại đến ngày nay. Kiến trúc ngôi đình hiện nay gồm Đại đình và Hậu cung tạo nên bố cục chữ “đinh”.
Ngôi đình được làm lối cuốn đạo truyền thống, trên bờ nóc đắp rồng trang trí đề tài lưỡng long chầu nguyệt, phía dưới mặt nguyệt là hổ phù, trang trí trên kiến trúc tập trung vào các đầu dư chạm hình rồng các trụ đấu hình hoa lá, hoa sen... với nét chạm nổi, chạm thủng, các vân mây cuộn, sóng nước... Các di vật còn bảo lưu trong di tích đáng chú ý là cỗ long ngai chạm rồng nghệ thuật thế kỷ XIX, bài vị trang trí hình rồng nghệ thuật thế kỷ XVIII, hai đạo sắc phong có niên hiệu thời Hậu Lê... Cũng như những làng quê khác, hội làng truyền thống của Đại Độ được tổ chức vào ngày 12 đến 15 tháng giêng âm lịch. Đáng chú ý là lễ rước nước từ giữa dòng sông Cái (sông Hồng) về làm lễ mục dục. Đây là dịp gặp gỡ sum họp của những người dân làng Đại Độ, dù sinh sống và làm việc ở đâu, ngày hội làng cùng về tụ hội để gặp gỡ, giao lưu và trên hết là tỏ tấm lòng thành kính đối với tổ tiên.
Đình Đại Độ là một công trình kiến trúc tôn giáo tín ngưỡng, tồn tại cho đến nay nó đã mang trên mình bề dày lịch sử hàng trăm năm. Đình Đại Độ phụng thờ những anh hùng dân tộc có công dưới thời Hùng Vương và giúp dân lập trang, ấp.
Đình Đại Độ được ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội xếp hạng là di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật năm 2006.
Theo Hà Nội Danh thắng và Di tích tập 01