Tổ chức hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp như thế nào cho hợp lý?
Y tế - Giáo dục - Ngày đăng : 21:49, 15/12/2022
Năm 2018, chương trình giáo dục phổ thông đã có nhiều thay đổi tích cực, tiếp cận gần hơn với nền giáo dục phát triển của các nước trên thế giới. Mặt khác, sự xuất hiện và vận hành của chương trình mới các môn học gọi là “tích hợp” như Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý, Nghệ thuật, Giáo dục địa phương, Hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp.
Tổ chức hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp theo hình thức nào?
Tổ chức hoạt động ngoại khóa cho học sinh các cấp là hoạt động giáo dục cần thiết, cho học sinh từ lớp 1 đến lớp 12, giúp học sinh có được năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp; đồng thời góp phần hình thành, phát triển các giá trị đạo đức chủ yếu và năng lực chung quy định trong chương trình giảng dạy với thời lượng 105 tiết/ năm (tương ứng 3 tiết/tuần).
Hiện nay, việc tổ chức hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp ở các trường tiểu học và trung học phổ thông chưa được cụ thể, rõ ràng, sách giáo khoa chỉ thiết kế cho học sinh 1 tiết, trong khi thực dạy thì có đến 3 tiết/ tuần. Các địa phương đang sử dụng những cách thức sau:
1 tiết sinh hoạt dưới cờ, 1 tiết thực dạy và 1 tiết sinh hoạt lớp được lồng ghép lại với nhau. Song, vẫn còn nhiều “hạt sạn” do giáo viên chủ nhiệm đảm nhận cả tiết sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp và giáo viên chủ nhiệm được tính giảm 3-4 tiết/ tuần vì thực hiện các hoạt động này.
Hay là, giáo viên chủ nhiệm được giao giảng dạy 3 tiết trực tiếp trên lớp, xếp vào thời khóa biểu, điều này đã gây ra sự mệt mỏi cho cả giáo viên và học sinh. Vì giáo viên chuyên môn không có, giáo trình giảng dạy không có nên 3 tiết học chủ yếu là học sinh tự quản một cách qua loa, chiếu lệ.
Ở một số trường tổ chức giảng dạy theo các chuyên đề, tổ chức tham quan, trải nghiệm bên ngoài khuôn viên trường học nhưng các hoạt động kiểu này được tổ chức với số lượng ít vì nguyên nhân được cho là gây xáo trộn thời khóa biểu, chi phí, ảnh hưởng đến các môn học khác của học sinh…
Trên thực tế, việc tổ chức này trở nên nhàm chán, kém thu hút học sinh là do thiếu giáo viên chuyên môn, phương tiện, chi phí… nên khi được phân công các trường thường khoán trắng cho giáo viên dù cách triển khai nào cũng phức tạp.
Cần có biện pháp gì để tạo hứng thú cho giáo viên và học sinh trong hoạt động ngoại khóa?
Nhiều trường học cũng đã xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm ngoài trường.
Trong xã hội phát triển như hiện nay, không phải trường nào cũng thực hiện được nếu không phối hợp chặt chẽ, bài bản, giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Nếu không tổ chức bài bản thì ý nghĩa thiết thực của môn học sẽ không đạt được mục tiêu đề ra, gây áp lực lên cả giáo viên và học sinh vì tiêu tốn nhiều thời gian nhưng không có hiệu quả.
Vậy nên, cần đề nghị với Bộ Giáo dục và Đào tạo nghiên cứu và thực hiện một số giải pháp sau để hoạt động ngoại khóa trở nên thực chất nhất:
Thứ nhất, khẩn trương đào tạo sinh viên sư phạm ngành Hoạt động động trải nghiệm, hướng nghiệp
Một số vấn đề không kém phần quan trọng đó chính là đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản chính quy, với thời lượng 105 tiết/ năm (tương đương 3 tiết/ tuần). mỗi trường hiện nay cũng cần một lượng lớn giáo viên chính quy để giảng dạy và mang lại hiệu quả thiết thực.
Mặt khác, trong những năm trở lại đây rất ít các trường Đại học sư phạm trên toàn quốc thiếu sinh viên sư phạm ngành Hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp mặc dù nhu cầu của các địa phương rất lớn.
Các địa phương vẫn còn rụt rè, đề đạt các trường sư phạm ngành Hoạt động hoạt động, hướng nghiệp theo Nghị định 116/ 2020/ NĐ - CP để đáp ứng nhu cầu mới căn bản, toàn diện ngành giáo dục.
Hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp cho học sinh còn mơ hồ, chưa thực chất khi không có sinh viên sư phạm chính quy, bài bản.
Thứ hai, Tổ chức hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp phải được tổ chức linh hoạt
Như nhiều trường học hiện nay không nên cứng nhắc trong việc tổ chức Hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp 3 tiết/ tuần vào thời khóa biểu. Vì như thế sẽ khó tổ chức hoạt động mang tính chất trải nghiệm, khó tổ chức trong sân trường, ngoài nhà trường, cắm trại, tham quan…sẽ ảnh hưởng đến lớp học khác.
Nên chia thành các chủ đề cho hoạt động ngoại khóa: Văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, kỹ năng sống, tham quan cắm trại, kỷ luật tích cực, tự lập, tham quan học tập kinh nghiệm, hoạt động nhóm, dự án… với thời lượng 105 tiết có thể tổ chức từ 3 -4 tuần.
Thứ ba, loại bỏ hình thức đánh giá Đạt, Chưa đạt đối với Hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp.
Hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp mang tính trải nghiệm, hướng nghiệp đồng thời lồng ghép giáo dục đạo đức, kỹ năng sống… giúp học sinh trải nghiệm và tăng tinh thần hoàn nhập, đoàn kết, tập thể…
Ngoài ra, các hoạt động biểu diễn văn nghệ, thể thao, tham quan, chăn nuôi, trồng trọt,... chỉ nên nhằm hướng các em đến kỹ năng sống, hướng đến các giá trị cốt lõi của cuộc sống thường nhật và thường là hoạt động tập thể.
Vậy nên, việc loại bỏ đánh giá học sinh Đạt hay Chưa Đạt sẽ dễ dàng lôi cuốn học sinh tham gia một cách chủ động, tích cực hơn và tâm lý của các em khi tham gia cũng thoải mái hơn.
Thứ tư, kế hoạch cụ thể, rõ ràng về thời gian và địa điểm tổ chức Hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp
Sự hỗ trợ của các mạnh thường quân, sự phối hợp nhịp nhàng, kế hoạch cụ thể, rõ ràng của Ban giám hiệu nhà trường, giáo viên và phụ huynh học sinh sẽ giúp Hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp trở nên thực chất và lôi cuốn.
Thời gian phù hợp để tổ chức các Hoạt động ngoại khóa, hướng nghiệp là dịp hè, dịp đầu năm, hoặc dịp trước Tết nguyên đán và tổ chức theo các chủ đề linh hoạt, sinh động, đặc biệt không nên tổ chức vào các tiết học chính khóa.