Sấu dầm đường - đặc sản trứ danh của Hà Nội

Từ lâu sấu đã là một phần trong cuộc sống người dân Hà Nội, sấu là một món đồ ăn, gia giảm thêm mùi vị cho ẩm thực miền Bắc. Trái sấu xanh tròn nho nhỏ là món quà không thể thiếu trong hành lý của những người dân Bắc mỗi lần vào Nam hay đi tứ xứ dịp tháng 6-7 hằng năm.

Quả sấu  xuất hiện nhiều trên những mẹt gánh rong khu phố cổ vào cuối hè đầu thu. Nếu sấu xanh có vị chua được dùng để nấu canh, om vịt thì sấu chín vàng lại mang vị ngọt nhẹ, trở thành một món ăn vặt của thực khách.

Do có vị chua mát nên sấu được "ưu ái" trong việc chế biến ra nhiều món ăn, khi thì dùng để nấu canh chua thịt nạc, canh sườn; khi thì dùng để nấu canh cá, canh hến hoặc hấp dẫn hơn là món vịt om sấu ngon trứ danh. Mùa hè oi bức, chỉ cần nghĩ tới cốc nước sấu mát lạnh hay giản dị là bát canh rau muống dầm vài quả sấu con con đã đủ khiến nhiều người mãn nguyện. 

Sấu là loại cây đặc trưng của miền Bắc nhưng dường như chỉ có ở Hà Nội và những đầu bếp tài hoa nơi đây mới chế biến ra nhiều món ăn độc đáo và ngon miệng đến thế. Cũng bởi thế, hầu như bất kỳ du khách nào tới Thủ đô cũng muốn mang về làm quà một số đặc sản làm từ sấu Hà Nội. 

Việc chọn lựa những quả sấu ngon không phải là điều dễ dàng. Sấu phải được thu nhặt từ những gốc cổ thụ trên phố Phan Đình Phùng, Tràng Thi…Quả chín có vỏ xù xì cùng màu vàng óng tựa như mùa thu Hà Nội mới chớm.

Không chua ngắt như sấu xanh, sấu chín mang vị chua dịu và thanh mát. Nhưng chỉ từng ấy miêu tả về sấu chín là chưa thể nói lên sự xuất sắc của thứ quà “tinh hoa ẩm thực Hà Nội”.

Món ăn phổ biến nhất từ sấu chín mùa thu là sấu dầm, hoặc đơn giản hơn, nhiều người thưởng thức sấu chín gọt vỏ chấm muối không cần qua chế biến. Vị sấu chua chua nơi đầu lưỡi là điều nhiều người nhớ về khi nhớ mùa thu Hà Nội.

Sấu chín dầm Hà Nội được coi là “thức quà của thời gian”. Ngon là thế, hấp dẫn là thế nhưng sấu chín dầm Hà Nội thường chỉ xuất hiện trong 2-3 tuần đầu thu. Khác với món sấu ngâm đường, sấu dầm không ngọt và vẫn giữ được vị chua đặc trưng, nhất là khi ăn vào hạt sấu. Lớp vỏ ngoài ngấm gia vị nhưng khi ăn vẫn thấy rất giòn. Càng để lâu thì lớp vỏ sẽ càng ngấm đường nên sẽ thêm ngọt và mềm hơn.

Thu Hà Nội luôn phải có sấu chín, bởi nếu không còn bóng dáng của những người bê mẹt sấu chín đi bán trên phố, cùng hương thơm của những quả sấu lẫn khuất vào trong gió heo may se lạnh thì mùa Thu sẽ bớt đi nét thi vị như vốn có của nó...

Kim Thoa