Lấp lánh dòng chảy lịch sử Thăng Long - Hà Nội
Hà Nội xưa - nay - Ngày đăng : 05:09, 05/10/2022
Vở cải lương “Bất tử với Thăng Long” của Nhà hát Cải lương Việt Nam đem đến cho khán giả những phút giây xúc động về hình tượng tổng đốc Hà thành Nguyễn Tri Phương. Ảnh: HT
Suốt những ngày se se hương thu, rạp Đại Nam, rạp Công Nhân, rạp Hồng Hà cùng một số điểm biểu diễn khác như Nhà hát Kịch nói quân đội, Nhà hát Chèo quân đội, Trườngng Đại học Văn hóa Nghệ thuật quân đội đã trở thành điểm hẹn của những người yêu sân khấu Thủ đô. Bởi lẽ, khi đến với mỗi không gian biểu diễn này, khán giả được hòa mình vào những đêm diễn của các thể loại sân khấu tham dự Liên hoan Sân khấu Thủ đô lần thứ V - 2022, như: Kịch nói, chèo, cải lương và kịch xiếc (lần đầu tham gia). Và, 13 vở diễn: “Bất tử với Thăng Long”, “Trung trinh liệt nữ”, “Sóng dựng Lô Giang”, “Trời Nam”, “Mưa đỏ”, “Đêm trước ngày hoàng đạo”, “Án tình”, “Câu hát tìm nhau”, “Hoa cúc nhà trời”, “Hà Nội - Thành phố của những giấc mơ”, “Vương quyền - Vụ án Tống Thị Quyên”, “Huyền tích chùa Một Cột” và “Thúy Kiều - Một kiếp đoạn trường” của 13 đơn vị nghệ thuật đến từ Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Trung ương đã đem đến cho khán giả biết bao cung bậc cảm xúc trước không ít câu chuyện lắng sâu về dòng chảy lịch sử Thăng Long - Hà Nội.
Đó là câu chuyện về nàng công chúa An Tư trong trắng dịu hiền đã xả thân cứu nước được khắc họa xúc động trong vở chèo “Trung trinh liệt nữ” của Nhà hát Chèo Hà Nội. Giữa lúc vận nước khó khăn, chưa thể ngăn nổi vó ngựa bách chiến, bách thắng của giặc Nguyên đang tiến như vũ bão vào thành Thăng Long, hòng bắt quan quân nhà Trần, công chúa An Tư bất đắc dĩ trở thành mỹ nhân kế của triều Trần. Sang trại tướng giặc tàn bạo Thoát Hoan với vai trò là một vật cống nạp nhưng thực tế nàng đã là một liệt nữ trực tiếp xung trận, góp phần quan trọng vào việc cản bước quân giặc, ngăn đà tiến công của chúng để quan quân nhà Trần có thời gian củng cố lực lượng rồi phản công giành chiến thắng.
Là một đào thương tài năng hát hay, diễn giỏi, khi vào vai công chúa An Tư, nghệ sĩ trẻ Thanh Huyền đã khiến khán giả không khỏi rưng rưng nước mắt trước sự lựa chọn của nàng giữa việc nước và tình riêng - mối tình với Chiêu Thành vương Trần Thông: “Vì sự an nguy của sơn hà xã tắc, vì non sông Đại Việt, vì muôn dân trăm họ, An Tư ta xin chấp thuận”. Hoặc như lúc công chúa An Tư vững vàng và tài trí ứng phó với tên giặc Thoát Hoan hám sắc, bạo tàn: “Tình yêu Đại Việt lớn hơn tất cả. Ta muốn làm để xoa dịu nỗi đau cho những người dân lành đã phải chịu đựng sự tàn bạo ghê rợn của kẻ thù/ Ta là một công chúa triều Trần, một người con dân Đại Việt thì ta phải đánh, phải đuổi ngài ra khỏi bờ cõi thiêng liêng này chứ?” Chẳng những thế, cũng ở vở diễn này, khán giả còn được hả lòng, hả dạ trước lời tạ lỗi của người vợ Thoát Hoan: “Triều đình Đại Hãn đã sai lầm khi giành những gì không thuộc về mình, xin non nước này hãy tha tội cho chúng tôi”.
Đó là khúc bi tráng về tổng đốc thành Hà Nội Nguyễn Tri Phương trong vở cải lương “Bất tử với Thăng Long” của Nhà hát Cải lương Việt Nam. Khi đắm mình vào vở cải lương lịch sử này, khán giả thêm một lần được tự hào về một người con đất Việt kiên trung đối đầu với giặc Phú Lang Sa (thực dân Pháp) và quyết giữ thành Hà Nội cho đến hơi thở cuối cùng. Mặt khác, từ cách ứng xử của vị quan tổng đốc này với dân, với nước, khán giả còn như được thấy những khát vọng, ước mơ về một người đứng đầu luôn hiểu rằng: “Chiếc ghế tổng đốc Hà thành được cố kết bởi lòng dân” nên: “Làm quan phải như cây cao bóng cả cho dân tựa vào nương náu khi mưa. Làm quan là phải thương dân, không được làm cho dân sợ”.
Đó còn là câu chuyện xúc động về vua Lê Thánh Tông với bao nỗi trăn trở khi lật lại vụ án Lệ Chi viên để giải oan cho khai quốc công thần Nguyễn Trãi và bà lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ trong vở cải lương “Đêm trước ngày hoàng đạo” của Công ty TNHH tổ chức biểu diễn Song Việt. Hay câu chuyện về Trần Nguyên Hãn - vị tướng từng tham gia khởi nghĩa Lam Sơn, góp công dựng nghiệp nhà Hậu Lê cũng như dốc lòng, dốc sức chăm lo việc nước lúc giang sơn yên bình nhưng lại phải chịu bi kịch giữa chốn quan trường tranh quyền, đoạt vị, trong vở chèo “Sóng dựng Lô Giang” của Nhà hát Chèo quân đội. Sân khấu Lệ Ngọc thì từ huyền tích chùa Một Cột để kể với khán giả câu chuyện về vua Lý Thái Tông - một vị vua nhân từ, khoan dung, tài trí hơn người trong vở kịch nói “Huyền tích chùa Một Cột”…
Có thể thấy, qua những nhân vật, câu chuyện lịch sử được tái hiện và khắc họa trong các vở diễn tại Liên hoan Sân khấu Thủ đô, khán giả được dịp ngược dòng trở về với những tháng năm hào hùng cha ông giữ gìn, bảo vệ, dựng xây kinh đô Thăng Long - Hà Nội để rồi cùng ngẫm suy và soi mình vào những tấm gương sáng ngời về tài đức, nhân cách. Và, không ít vở diễn còn gửi gắm các thông điệp, giá trị vẹn nguyên tính thời sự để người đời nay được khát vọng, ước mơ…