NSND Doãn Hoà ng Giang và nỗi buồn trên đường đua cô độc
Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 14:59, 03/02/2009
- Nếu ta đi rất nhanh qua chặng đường 50 năm của sân khấu Việt Nam, dừng lại ở thời điểm nà y - đặc điểm của sân khấu thời hiện đại là gì, thưa NSND Doãn Hoà ng Giang?
- Sân khấu hiện như một anh thọt! Có hai dạng: chỉ bông phèng tầm phà o, lấy chuyện mua vui khán giả là m chính; và đứng đắn, hoà nh tráng, cố thủ với chính thống. Tôi cho là ở cách đi nà o, sân khấu cũng lệch...
- Thực tế, cách cù léc mua vui đang lấn át, trong khi các vở nghệ thuật cao cường ngà y cà ng đuối khách. Phải chăng khả năng tiêu hoá nghệ thuật của khán giả kém?
- Khán giả không kém mà là họ mệt mửi, họ oải quá rồi với các kiểu rao giảng. Sân khấu có cái sai lầm là cố nhồi nhét các loại tư tưởng, triết lý, giáo dục nà y nọ mà quên rằng, nghệ thuật trước hết là để giải trí. Người ta đi xem để đỡ buồn, chứ không phải để nâng cao tư tưởng. Nghệ thuật phải là m người ta không yên lòng, họ phải ao ước những điửu tốt đẹp hơn. Các bà i học được dấu sau những tiếng cười, sự giải trí nhẹ nhõm mới là cao tay...
- Doãn Hoà ng Giang đi qua thời kử³ sân khấu ở đỉnh cao, mỗi vở diễn ra mắt là một lần rúng động xã hội. à”ng cũng chứng kiến cảnh sân khấu bị hắt hủi, người có vé mời trong tay không buồn đến rạp. Tôi chắc NSND Doãn Hoà ng Giang từng băn khoăn vử những nguyên do người tình công chúng bội bạc lại sân khấu?
- Tôi tự giải thích với mình thế nà y: Ngà y xưa sân khấu chiếm vị trí độc tôn vử giải trí. Bây giử nở ra phim rạp, truyửn hình ti tỉ kênh, ca nhạc, các giải bóng đá bom tấn truyửn hình trực tiếp quanh năm... Sân khấu không kém đi, thậm chí có những vở hay, thủ pháp nghệ thuật kinh hoà ng hơn cả Hà My của tôi, Nhân danh công lý, Tôi và chúng ta, Nà ng Sita..., nhưng khán giả không mặn mà vì thư giãn là họ có quá nhiửu lựa chọn hấp dẫn. Các vũ trường, khách sạn, rạp chiếu mọc lên như nấm, trong khi rạp hát hà ng chục năm nay không được tu bổ, chứ đừng nói chuyện xây thêm.
Đạo diễn Doãn Hoà ng Giang.
Rạp hát đáng ra phải như cung điện, người ta bước và o thấy mình được hưởng thụ, sang trọng, nhưng giử bẩn thỉu, nhếch nhác, tồi tà n, không xứng với khán giả hiện đại, không xứng là thánh đường của nghệ thuật. Tôi đi dựng vở quanh năm trên khắp đất nước, đau xót khi thấy một bi kịch: sân khấu không có diễn viên nữ xinh đẹp, diễn viên nam cao to. Người nà o có sắc vóc, họ chọn nghử khác, vì sân khấu không trả giá đủ cho nhan sắc của họ.
Nhìn lên sân khấu, mử¹ nhân với tráng sĩ đửu cùn quằn, nhếch nhác - như vậy có tủi không, khán giả có muốn đến xem một nà ng Kiửu nhăn nhúm không? Các cuộc thi nhan sắc đâu có trò gì hấp dẫn, lại rất ít trí tuệ, nhưng người ta vẫn bử hà ng triệu ra mua vé. Vì các cô ấy đẹp quá, người ta tha thứ được cho sự nhạt nhẽo. Nếu chúng tôi có những diễn viên đẹp, tình thế sẽ khác...
Bao giử sân khấu mới trở lại và ng son ư? Đó là khi cuộc đời những người là m sân khấu không bị đói khổ, họ hạnh phúc với nghử nghiệp mà mình lựa chọn. Có thể là 5 năm, hoặc 20 năm nữa - không phụ thuộc và o những người là m nghử chúng tôi. Nhưng đừng để cuộc chử đợi ấy mòn mửi quá, bởi nếu tụt thêm nữa, kiệt sức hơn nữa, sân khấu sẽ rất khó vựng dậy.
- Người ta nói, sau thế hệ và ng Doãn Hoà ng Giang, Xuân Huyửn, Lê Hùng, sân khấu chẳng nhìn thấy ai. Nhưng họ cũng trách các ông ôm nhiửu quá, án ngữ đường của lớp trẻ. Ai lại kử³ hội diễn, liên hoan nà o cũng chỉ quanh quẩn giải thưởng của các ông?
- Chúng tôi lên đỉnh dốc rồi, chúng tôi muốn nghỉ, nhưng không có ai để trao cử. Nếu coi nghệ thuật sân khấu như một cuộc chạy tiếp sức, thì khi quay lại tôi không thấy ai, không có hơi thở nóng nà o sau gáy mình. Đây là mối lo lớn. Thử kể một và i tên đạo diễn trẻ, ngấp ghé đứng cạnh ông Giang, Hùng, Huyửn? Không có ai. Không có đối thủ. Chúng tôi là m sao cản được đạo diễn trẻ nếu có người trẻ tà i. Bây giử có người tà i trên Mù Căng Chải, chúng tôi sẵn lòng rước vử nâng niu.
Tôi luôn phải hô hà o các đạo diễn trẻ mạnh dạn, bộc lộ tà i năng và cá tính cho người ta tin. Các đoà n trao việc cho đạo diễn trẻ đi thì mới hy vọng có thế hệ kế tiếp. Từng nà y tuổi, vẫn phải cà y cuốc là chuyện chẳng sung sướng gì. Tôi rất vui lòng là m một vử chanh nằm im trong sọt rác sau khi đã vắt hết mình...
- Cảm giác của ông khi ở trên đường đua không có đối thủ?
- Đó là một nỗi buồn lớn. Chỉ có thằng ngu mới thích cuộc chơi một mình. Tôi thèm cảm giác được cay cú, ghen tửµ với bạn nghử để mình phải gắng gửi...
- Cám ơn ông vử cuộc chuyện trò nà y.