90 năm cho đời, 120 năm cho đạo
Media - Ngày đăng : 15:40, 25/02/2009
90 năm cuộc đời trần thế, 60 năm là m linh mục (1949-2009) 45 năm ở chức giám mục (1963-2009) và 15 năm ở ngôi hồng y (1994-2009). Như vậy là chẵn 90 năm cho cõi trần thế và cũng chẵn 120 năm Đức Hồng y Phaolô Giuse Maria Phạm Đình Tụng liên tục các thang trật mục vụ cho giáo hội công giáo Việt Nam!
Cuối buổi thăm, An Duyệt bỗng à quên rồi vui vẻ giới thiệu tôi với vị khách cùng buồng. Có lẽ do thời gian nằm viện cũng lâu lâu với nhau. Có thể giữa cụ với ông bạn tôi đây có mối quan hệ thân gần hoặc giả tính tình An Duyệt vốn vui vẻ xởi lởi ai cũng dễ gần thì cung cách giới thiệu của An Duyệt mới có thể thân mật nhưng vẫn chả giảm đi phân nà o sự kính trọng như thế ? Năm sáu cái à thầm... Hóa ra vị khách cùng buồng với An Duyệt là Đức Hồng Y Phạm Đình Tụng kiêm Tổng GM địa phận Hà Nội. |
Tôi nhớ năm đã lâu, lần ấy và o Bệnh viện Việt Đức thăm ông bạn Trần An Duyệt ( PV Đà i THTW) đang phải nằm điửu trị. An Duyệt không nằm một mình. Giường bên là một cụ manh mảnh khuôn mặt nhẹ nhõm... Không biết bệnh chi mà cụ lúc nà o cũng thường trực nụ cười hom hóm.
Vẫn nụ cười hom hóm, đức Hồng Y cho tôi hay, bửng tưng gần hai tuần trước vẫn quen lệ 4 giử sáng dậy lo việc kinh bổn, chả may cụ trượt chân ngã. Cú ngã tai ác dẫn đến việc rạn xương vai. Nhà nước Việt Nam gợi ý nếu cụ sang bên Roma chữa trị thì sẵn sà ng tạo mọi điửu kiện! Nhưng Hồng y tự lượng sức mình bệnh mình dứt khoát đử đạt nguyện vọng xin được chữa trị tại Việt Nam mà cụ thể là ngay ở BV Việt Đức. Thời gian nằm viện cùng với phác đồ điửu trị lẫn săn sóc của các thà y thuốc, bệnh Hồng Y có cơ thuyên giảm.
Hình như không khí vốn cô tịch lẫn u ám của nhà thương khiến người ta dễ gần và những khoảng cách nếu có cũng bớt doãng ra so với khi thường. Chuyện gần chuyện xa... Tôi nhớ khi biết cả hai chúng tôi đã từng can dự và o việc là m báo mà đối tượng là thanh thiếu nhi (An Duyệt trước khi là một yếu nhân ở truyửn hình trung ương từng phụ trách chương trình thanh thiếu nhi của Đà i TNVN), cụ vui vẻ hồi tưởng cái thời lăng lắc khi cụ từng nhiửu năm là m thà y là m cha phục vụ trẻ mồ côi ở cô nhi viện Têresa phố Hà ng Bột.
| Nhà thử Lớn Hà Nội |
Rồi xa hơn những năm phục vụ cho đám dân nghèo mà đa phần ở quê ra phố ở khu nhà Bác ái Bạch Mai. Cụ bảo thời nà o cũng vậy, đám cô nhi cùng thanh niên không có việc là m bao giử cũng là đối tượng ngơ ngác và dễ nhạy cảm nhất, thường bị lợi dụng và sai khiến và o những mục đích xấu!
Phần đời cùng với phần đạo, tôn giáo nà o cũng vậy thôi chả riêng chi catolic, phải quyết liệt chứ đừng nói tích cực nữa có cách quan tâm hữu hiệu đến hai đối tượng nà y.
Tôi nhớ Hồng Y có trích lời Đức Giáo Hoà ng Jean Paul II vử địa ngục theo cách định nghĩa riêng khá hiện đại và không mấy lạ xa với thế tục rằng Địa ngục không phải là một nơi có những hình phạt do Thượng đế đặt ra mà chỉ là kết quả của những thái độ và hà nh động con người tạo ra trong đời sống của họ. Vẫn cái cười hom hóm, cụ bộc bạch rằng, bà y ra phương cách giáo dục khoa học, bà y ra việc là m lương thiện, có vẻ như việc của chúng ta chả xa lạ nhau mấy nhỉ?
... Lại có một lúc hình như chuyện của chúng tôi lạc sang địa hạt kinh bổn thì phải. Ấy là khi An Duyệt bật mí, Hồng Y đây vốn là người rà nh rẽ tiếng Pháp tiếng Anh tiếng La Tinh nữa nhưng đã là m được cái việc khá độc đáo là chuyển phần kinh Phúc à‚m ra lục bát!
Trước vẻ tò mò của tôi, Hồng Y vẫn cái cười hom hóm cố hữu, cụ nói đại ý, lục bát là tà i sản vô giá của người Việt thì hà cớ gì lại không dùng mà bử phí đi. Chỉ hiửm nỗi như cụ cho hay, mình tà i hèn sức mọn nên, mặc dù đã cố gắng lắm, phần nhân bản nhân văn lẫn minh triết của kinh Phúc âm như nó vốn có, cụ mới chuyển tải được phần nà o nhưng giáo dân, nhất là các vùng sâu vùng xa, thuộc lẫn lĩnh hội được các ý tứ đó khá mau.
Tôi ngồi nghe lẩn mẩn nghĩ thêm, trật tự thế giới đang thay đổi, đời sống trần đang Đổi Mới, giáo hội muốn tồn tại ắt cũng phải đổi mới? Tỷ như chuyện xin lỗi. Hình như chưa bao giử giáo hội công giáo có việc ấy nhưng Giáo hoà ng Jean Paul II tiên khởi phá lệ. Trong cuốn Quand le Pape demandé pardon - Khi Đức Giáo hoà ng xin lỗi, người ta thống kê trong thập niên cuối của thiên niên kỷ thứ hai, Đức giáo hoà ng có chín mươi tư việc và lời xin lỗi.
Kinh Thánh có câu Bước đầu của khôn ngoan và viên mãn của sự khôn ngoan là kính sợ Chúa. Xin lỗi hay ăn năn có lẽ cũng là dấu hiệu của lối hà nh xử khôn khéo và là tín hiệu đáng mừng của sự đổi mới vậy!
| Giáo hoà ng Jean Paul II trao mũ Hồng Y cho cụ Phạm Đình Tụng tháng 11-1994 Ảnh tư liệu |
Boong. Binh boong... Trong âm thanh của hồi chuông dồn đổ, nhìn từ lối cổng phụ qua vai tượng Thánh thương khó Phanxico quan thà y bổn mạng của Nhà thử Lớn tưởng như dáng đi khó nhọc của cha Sinh, linh mục phụ tá cho Hồng y Phạm Đình Tụng. Cha Sinh tuổi chưa cao, từng tu nghiệp ở Roma, không may một lần bị bạo bệnh. Di chứng để lại là đi lại khó khăn nhưng cha, như chỗ tôi biết, là người ham đọc và có sức đọc kinh khủng.
Cha đọc nhiửu thứ. Nội báo chí ta ra hà ng ngà y, hà ng tuần... cha cấm có bử tử nà o. Và cứ mỗi độ Noel, và o đêm Giáng sinh, cha lại cho mấy anh em báo chí chúng tôi cái phiếu và o dự lễ trong Nhà thử Lớn Hà Nội như hà ng chục đồng nghiệp nước ngoà i khác đang thường trú tại Việt Nam (bây giử không còn cái lệ đó nữa kể từ năm cha Sinh đột ngột vử hầu chúa).
Vậy nên nhiửu năm, trong dịp Noel, tôi đửu được chứng kiến các bà i giảng của đức Hồng y. Noel năm 2000, Hồng y Phaolo Giuse Phạm Đình Tụng xuất hiện lần cuối với bà i giảng trong đêm cực thánh ấy. Những Noel sau (năm 2005, cụ nghỉ hưu) do tuổi cao sức yếu cụ không xuất hiện nữa.
Tôi nhớ mang máng bà i giảng cuối của cụ hình như vử trẻ em, một đử tà i từng đeo bám cụ trong nhiửu thập kỷ. Sau khi dẫn dắt mọi người cùng liên tưởng vẻ đẹp đẽ đơn sơ của Chúa Hà i Đồng nằm trong máng cử với vẻ giản dị thiên bẩm của mọi trẻ nhử trên hà nh tinh, vử trách nhiệm và sứ mạng phải bảo vệ gìn giữ cái điửu đơn sơ thiên bẩm ấy, cụ cũng gà i luôn một việc cảnh báo bằng cách dẫn thông tin từ UNICEF là cứ mỗi năm có bảy triệu rườ¡i trẻ em chết vì tật bệnh vì suy dinh dườ¡ng. Đó là nỗi đau là sự xấu hổ của tất cả chúng ta, của người có tín ngườ¡ng và không cùng chung tín ngườ¡ng... Rồi bữa đó cụ có ứng khẩu Cà ng thêm tuổi lại cà ng ngoan, trước mặt trần thế trước nhan Chúa Trời!
Loanh quanh trước cửa Nhà thử Lớn trong dư ba của hồi chuông sầu, lẩn thẩn nghĩ thêm, nếu đạo lẫn đời mà ai cũng xúm tay và sốt mến như Hồng Y Phạm Đình Tụng thì việc chăm sóc dạy dỗ trẻ nhử của sự hằng sống trần thế nà y chắc cũng bớt đi lắm muộn phiửn?