Nhớ tháng ba Hà Nội
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 07:15, 30/03/2009
Đoản khúc 1
Tháng ba thật lạ, có một chút mưa phùn, gió bấc, một chút hanh nồm nhớp nháp bẩn và cả những ngà y nắng oi nồng chói chang, nóng đấy rồi lại rét mướt ngay đấy.
Người ta than, ôi chao, có cái tháng cuối xuân nối hạ nà o mà lại khó chịu, dễ gây mửi mệt, chán chường đến thế, thoắt nắng rồi lại mưa, khác chi phải sống chung với những cô nà ng hay anh chà ng ẩm ương, buồn vui lẫn lộn.
Ấy thế mà tháng ba lại đẹp diệu kử³, đủ sức là m nao lòng bất cứ ai còn biết rung động với mỗi sự đổi thay. Mà sự luân chuyển của tháng ba Hà Nội có thể thấy rõ rà ng nhất, vì bao nhiêu sức sống của mùa xuân tuôn trà n nơi đây.
Nếu ở Tây Nguyên tháng ba là "mùa con ong đi lấy mật" như sự rộn rà ng và sức sống căng trà n, thì tháng ba Hà Nội, chỉ còn hơn 500 ngà y nữa là tới khoảnh khắc "ngà n năm", Thủ đô như xanh hơn, nhiửu hoa khoe sắc hơn và có vẻ đường phố... bớt kẹt xe đi ít nhiửu.
Không biết có kỷ niệm nà o với tháng ba Hà Nội mà nhạc sĩ Phạm Duy - đứa con rời bử quê hương ngà y nà o lại chọn "ngà y trở vử" nơi sinh ra và lớn lên đúng và o tháng 3; sau bao xứ khác đã đi qua rồi trở lại Sà i Gòn...
Chẳng hiểu ngẫu nhiên hay cố ý mà người nhạc sĩ tuổi 90 đến với khán giả bằng một hình ảnh thật yên bình: à”ng già tóc bạc phơ, gói ghém tâm sự "tôi yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời" ngồi thảnh thơi, như khuây khửa, vô thường bên tháp rùa Hồ Gươm soi bóng.
Chắc nhạc sĩ "Tình ca" biết rằng ven Hồ Gươm tháng 3 tuyệt đẹp, dù là ngà y mưa hay ngà y hanh hao nắng. Có một cảm giác thật khó tả nơi đây khi bên cạnh chiếc đồng hồ đếm ngược là từng dòng người không quá vội vã nhưng cũng không quá chử trông.
Có lẽ ai cũng vừa muốn đi nhanh hơn để đến một cái đích lý tưởng nà o mà mình trông đợi vừa muốn dừng chân nhìn cho được những dải hoa lộc vừng đử rực bên hồ, bên rặng liễu buồn buông xuống.
Có những tay máy nói rằng họ trông đợi tháng ba Hà Nội để thu được những khoảnh khắc đầy lãng mạn và o ống kính: Hoa lộc vừng khoe sắc, rơi rụng trải đử mỗi bước chân, trôi bồng bửnh trên mặt hồ xanh ngăn ngắt. Hoa sưa bung tửa mà u trắng chen và ng thật nhẹ nhõm như cái tên gọi cố hữu. Rồi Hà Nội "Xuân và ng" chen lẫn giữa Hà Nội đử của hoa trạng nguyên trước khung cửa lớp và cả Hà Nội xanh của những tán bà ng non tơ chử râm ran hè đến ...
Không rõ nhạc sĩ của "Đưa em tìm động hoa và ng" Phạm Duy có chợt nhìn thấy những cây hoa sưa to lớn, phủ kín sắc hoa ngay bên khung cửa Nhà hát Lớn đúng hôm đêm nhạc của ông tổ chức nơi đây? Và cả những cây hoa đà o trên thảm cử mướt xanh vẫn còn thắm sắc dù đã cuối xuân?...
Với tâm hồn nghệ sĩ, chắc ông đã thấy và nao lòng lắm, giống như người Hà Nội đã hồ hởi, nồng nhiệt đến với đêm nhạc "Phạm Duy - Ngà y trở vử" của ông, không còn "lời ra tiếng và o", vương vấn những chuyện cũ xưa với người nhạc sĩ một thời bị nghĩ là bử xứ... Để bây giử ông nhạc sĩ có gia tà i âm nhạc đồ sộ mới thổ lộ, ông tiếc vì ít viết ca khúc vử đất Thăng Long.
Nhiửu khi cũng cần quên đi những chuyện xưa để nhận món quà tặng là ngà y hôm nay - hiện tại. Và khi đó, những bộn bử không còn, để nhất định từ hôm nay, khi không còn tư thế "là m cho xong" thì Hà Nội sẽ đẹp hơn trong mắt ai, để đâu chỉ riêng một mình tháng ba để thương, để nhớ?
Đoản khúc 2
Cảm nhận, tháng ba không còn khắc nghiệt như khủng hoảng kinh tế toà n cầu không có nghĩa là xóa đi bao nghĩ suy, biến động dập dồn đến bên hiên nhà gõ cửa. Nhưng cũng không vì thế mà tháng ba là bầu trời mây u ám, là cửa đóng then cà i...
Một tháng ba có nước mắt, có chia xa, có vĩnh biệt và có cả những mất mát không bao giử tìm thấy. Những cảm giác đó sẽ nhắc nhở ai đó "chậm lại nhịp sống để lắng nghe..." hay giật mình suy tư "tôi nhớ gì khi sắp quên người thân tôi trong gió?" khi hình dung vử còng lưng bà trong những nếp ngà y...
Cũng như đôi khi người ta chủ động tắt điện đôi chút theo Giử Trái đất để... sống xanh, cũng như đôi khi cô nhà thơ bảo "cà i then tiếng khóc của em bằng đôi môi anh" tình tứ. Chỉ là , ta nhìn ly nước còn đầy một nửa hay một nửa đã vơi đi.
Có những lúc phải nhìn thẳng và o ly nước vơi, nhìn thẳng và o tán cây theo chiửu rơi của lá..; nhưng chẳng có nghĩa là nhìn và o tầng khác của tháng ba hay tháng tư gió hát mùa hè...
Nhà văn Nguyễn Đình Chính thẳng thừng bảo rằng: "Sao người ta có thể tưởng tượng ra lắm thứ thế từ một câu thơ hết sức trực quan: "Người ra đi đầu không ngoảnh lại/ Sau lừng thửm nắng lá rơi đây". Æ hay, nhà thơ Nguyễn Đình Thi khi xưa viết câu đó có gì đâu để rồi suy diễn. Chỉ là khi ra đi, không quay lại để thấy lá rơi, có gì đâu để rung động lên thà nh đa thanh, đa nhịp. Câu thơ ấy của bố tôi hết sức bình thường!?". Phải chăng "hậu hiện đại" thì cần cực đoan, trụi trần như thế?
Hay phải chăng, trong cuộc sống nà y, dù có tháng ba hay tháng mấy đi chăng nữa, đó cũng là chuyện bình thường của sự chảy trôi. Nó cuốn ta đi chứ ta chẳng thể đong đếm tháng ngà y như đong đếm đường nét bà n tay mình, rồi phủ lên nó sắc xanh, và ng hay sắc tím nhớ nhung man mác...?!