Môn giáo dục công dân: Khó, khô và ... khổ
Tin tức - Ngày đăng : 15:22, 29/05/2009
Đử kiểm tra học kử³ II môn GDCD lớp 10 ở một trường THPT có các câu hửi trắc nghiệm như thế nà y: câu 3: Lương tâm tồn tại ở mấy trạng thái?; câu 7: Yêu đương quá sớm là điửu nên tránh thứ mấy trong tình yêu?; câu 12: Nuôi dườ¡ng và giáo dục con cái là chức năng thứ mấy của gia đình?; câu 4: Biết kiửm chế những ham muốn, nhu cầu không chính đáng là người có? (chọn một trong bốn đáp án: a - danh dự, b - lương tâm, c - lòng tự ái, d - lòng tự trọng).
Ở đử kiểm tra học kử³ lớp 7, phần tự luận (7 điểm), HS được yêu cầu: Trả lời tín ngườ¡ng là gì, tôn giáo là gì, tín ngườ¡ng và tôn giáo khác mê tín dị đoan như thế nà o? Lập sơ đồ phân cấp bộ máy Nhà nước CHXHCN Việt Nam.
Ở đử kiểm tra dà nh cho khối lớp 9, HS phải giải quyết một tình huống hôn nhân gia đình: Hùng 27 tuổi, Mai 25 tuổi, họ yêu nhau đã được ba năm, muốn kết hôn nhưng gia đình Mai cấm đoán, do Hùng theo tôn giáo khác. Gia đình Mai khuyên Hùng nên tìm người cùng tôn giáo để kết hôn vì lấy Mai sẽ không có hạnh phúc.
Học sinh gồng mình học
Những khái niệm vử lương tâm, tình yêu, chức năng gia đình... đửu được đánh số thứ tự, HS nhớ các khái niệm xã hội như nhớ các công thức toán học. Một HS lớp 7 cho biết chỉ cố gắng nhớ sơ đồ phân cấp bộ máy nhà nước để là m bà i thi chứ... không hiểu gì. Ở đử thi lớp 9, các em phải giải quyết một tình huống còn quá xa lạ với lứa tuổi của mình.
Đó là một phần thực trạng dạy và học môn GDCD ở bậc phổ thông hiện nay. Chương trình khá dà i và nặng nử, nhiửu nội dung chưa được sắp xếp phù hợp với độ tuổi của HS, thời lượng giảng dạy không đủ để chuyển tải khối lượng kiến thức, giáo cụ ít được hỗ trợ... là những phà n nà n của phần đông giáo viên giảng dạy môn GDCD. Tầm quan trọng của một môn học có tác động sâu sắc tới đạo đức HS hiện đang bị coi nhẹ, bởi với HS thì môn không thi là môn phụ, còn giáo viên thì mang tâm trạng... dạy cho xong do chương trình quá nặng.
Nói vử những giử dạy GDCD tại trường, em Nguyễn Hằng Nga, HS Trường THCS Phan Chu Trinh, Hà Nội, nhận xét: Toà n những kiến thức nặng nử, nhiửu bà i học khó hiểu. Để là m tốt bà i kiểm tra cuối kử³, chúng em đửu phải cố học thuộc lòng. Nhưng có những vấn đử chúng em không hiểu lắm và cũng không thấy cần thiết.
Ngọc Anh, HS Trường THCS Đống Đa, Hà Nội, cho biết: Chúng em bị áp lực nhiửu ở các môn học chính. Ngoà i giử học chính khóa phải học thêm bên ngoà i nên hầu hết các môn phụ đửu chỉ học thuộc lòng bà i giảng của cô trên lớp. Trong giử học cũng chỉ cố ghi hết những gì cô đọc cho chép. Nói chung là nặng nử, nhà m chán. Một số bạn trong lớp thường xuyên ngủ gật trong giử GDCD.
Giáo viên gồng mình dạy
Hơn 20 năm gắn bó với bộ môn GDCD, cô Dương Thái Huyửn Nga (giáo viên Trường dân lập Việt Thanh, TP.HCM) trăn trở: Dạy môn GDCD tưởng là dễ nhưng để HS nghe và thích thì không đơn giản. Ở khối THPT, HS phải là m quen với các khái niệm vử triết học, duy vật biện chứng, phủ định siêu hình, kinh tế vĩ mô, pháp luật... quá khô khan, dễ gây chán nản.
Người dạy phải dụng công để cô đọng lại những nội dung trong sách, vận động HS tham gia và o bà i giảng bằng cách cho các em sắm vai, thuyết trình, diễn kịch, chơi trò chơi. Chỉ có cách đó mới giúp các em nhớ phần lý thuyết dà i và khô. Công việc hậu cần trước mỗi tiết học cũng ngà y một công phu hơn mới mong thu hút được sự chú ý của HS. Giáo viên phải mất khá nhiửu thời gian và công sức chuẩn bị giáo cụ, tìm tư liệu, hình ảnh. Dạy được hết giáo án đã khó, thời gian eo hẹp (1 tiết GDCD/tuần) khiến giáo viên hiếm có cơ hội đi sâu và o các vấn đử đạo đức, kử¹ năng sống cho những HS ở tuổi mới lớn.
Để dạy bà i Lao động, cô Đỗ Thị Lai Châu (giáo viên Trường THCS Trần Văn Æ n, quận 1, TP.HCM) phải tổ chức cho HS chơi trò chơi Thiết kế trang phục bằng giấy, Thiết kế kiểu tóc cho bạn bè. Tiết học trở nên sôi nổi, không phụ thuộc và o phần lý thuyết dà i hai trang giấy trong sách giáo khoa nữa. Cô Châu tâm sự: Nếu giáo viên không linh động, cải tiến phương pháp dạy thì việc HS chán học là đương nhiên. Kích thích các em hoạt động, giao tiếp... trong giử học còn bổ sung phần kử¹ năng sống cho các em. Cần phân tích cho HS biết những hiểu biết xã hội, giá trị đạo đức sẽ là kiến thức theo các em suốt cuộc đời, phục vụ các em ở bất kử³ ngà nh nghử nà o sau nà y.
Cô Châu cũng bà y tử băn khoăn: chương trình GDCD hiện nay có những nội dung chưa phù hợp với đúng lứa tuổi HS. Thời lượng giảng dạy quá ít, nhiửu bà i chỉ nói trong 1-2 tiết thì không đủ. Sách giáo khoa viết quá dà i và cách định nghĩa các khái niệm quá khô khan, dẫn đến chuyện HS học vẹt mà không hiểu gì. Một số bà i nên sắp xếp cho giáo viên trình bà y theo kiểu giới thiệu. Còn những bà i quan trọng hơn thì nên tăng thời lượng.
Cô Lê Thanh Mai, giáo viên dạy GDCD bậc THCS ở Hà Nội, cho biết: do thiếu giáo viên chuyên trách nên ngoà i những khối lớp được phân công cho giáo viên chủ nhiệm dạy kiêm thêm GDCD, những giáo viên chuyên trách môn GDCD vẫn phải đảm nhiệm số tiết quá lớn.