Sống lại các dòng gốm truyửn thống
Người Hà Nội thanh lịch, văn minh - Ngày đăng : 03:22, 03/06/2009
Gốm truyửn thống “ mười phân vẹn mười
Đặc trưng của gốm Phù Lãng đó chính là ở mà u men và ng da lươn, gắn với thứ đất sét đử nơi miửn quê Kinh Bắc trù phú. Thứ men nà y được tạo thà nh từ 3 nguyên liệu chính: gio của gỗ tốt, đất lấy từ địa phương cùng với đá được pha theo tỷ lệ nhất định.
Sản phẩm gốm Phù Lãng nay được kế thừa ở độ nung cao, sử dụng ít nhiửu mà u men truyửn thống nhưng tạo hình và trang trí dường như đã biến đổi nhiửu để phù hợp với thị trường và đời sống đương đại.
Anh Vũ Tuấn Anh, ở Hà ng Bè nói: Dòng gốm nà y gợi cho tôi nét gì đó rất phá cách nhưng vẫn giữ được nét quê trong đó, thực sự gốm Phù Lãng rất cuốn hút tôi.
Nhưng với chị Dương Minh Hương, công tác tại công ty VinaTad thì gốm Chu Đậu đã mê hoặc chị ngay từ khi bước chân và o gian hà ng. Chị Hương chia sẻ :Tôi đang chọn mua một chiếc lọ để mang tặng đối tác ở nước ngoà i.
Anh Nguyễn Trung Kiên, xí nghiệp gốm Chu Đậu đang giới thiệu sản phẩm bình Tử³ Bà với du khách tham quan
Gốm Chu Đậu thất truyửn hơn 500 năm và được phát hiện trong một lần trục vớt được con tà u đắm tại Cù Lao Chà m. Có rất nhiửu nước biết đến gốm Chu Đậu, sản phẩm đã được trưng bà y ở 46 bảo tà ng trên thế giới.
Phát triển rực rỡ trong suốt một thời gian dà i và o thời kử³ Lý, Trần, Lê, Mạc. Nét đặc trưng của gốm Chu Đậu thể hiện ở kiểu dáng mà u sắc, hoa văn và các hoạ tiết tinh xảo, gốm Chu Đậu toát lên vẻ đẹp dung dị của người Việt Nam, bản sắc thuần Việt biểu trưng của nửn văn minh châu thổ sông Hồng.
Sản phẩm đặc trưng nhất của gốm Chu Đậu là bình Hoa Lam và Tử³ bà , còn được gọi là bình Cha, bình Mẹ, tượng trưng cho tín ngườ¡ng phồn thực “ âm dương “ trời đất “ vợ chồng.
Bình tử³ bà mang dáng hình cây đà n Tử³ bà đại diện cho tính âm, đất, mẹ, hiện thân của người phụ nữ Việt Nam. Họa tiết lông chim Lạc quanh miệng bình thể hiện cho truyửn thống con Hồng cháu Lạc; bình vẽ họa tiết Ngũ hà nh (kim, mộc, thủy, hửa, thổ); thân bình thể hiện tứ quý bốn mùa (tùng, cúc, trúc, mai). Chân bình được tạo bởi những họa tiết cánh sen, biểu tượng của phật giáo và vẻ đẹp Việt Nam.
Bình hoa lam thể hiện tính dương là chồng, là cha, là trụ cột, là chỗ dựa vững chắc cho gia đình, và xa hơn nữa là trời đất vũ trụ. Hoa văn trên bình là cúc đại đóa thể hiện người chính nhân quân tử.
Thương hiệu Bát Trà ng đã quá nổi tiếng đối với mỗi du khách khi muốn tìm hiểu vử gốm Việt. Khác hẳn với Chu Đậu và Phù Lãng, gốm Bát Trà ng thuộc dòng men trắng hoặc men nhiửu mầu, men rạn, men hoa nâu với những hoạ tiết phong phú.
Với bộ óc tinh tế, bà n tay tà i hoa người thợ gốm Bát Trà ng đã sáng tạo ra những cây đèn, lư hương thuộc dòng men lam, men rạn, rồi những độc bình, đinh, choé. Tham quan gian hà ng gốm Bát Trà ng, du khách có thể tự tay là m những sản phẩm gốm nhử dưới sự chỉ dắt tận tình của các nghệ nhân.
Bạn Đinh Phương Liên, sinh viên trường Đại học Văn hoá cho biết: Đây không phải lần đầu tiên mình được tự tay là m gốm, nhưng lần nà o mình cũng thấy mới lạ.
Bên cạnh đó không thể không nhắc đến gốm Thổ Hà , dòng gốm truyửn thống có từ thế kỷ 12 và là một trong ba trung tâm gốm sứ cổ xưa nhất của người Việt.
Theo bà Trịnh Thị Tuyết, nghệ nhân của là ng gốm Thổ Hà thì khó khăn đầu tiên khi là m ra được sản phẩm là chọn đất: Phải chọn đất đẹp, mà u và ng lõi mít, không sạn rồi xử lý sao cho đất có thể phục tùng ý của mình khi là m.
Nghệ nhân Trịnh Thị Tuyết đang thực hiện một công đoạn là m gốm Thổ Hà
Gốm Thổ Hà với 2 dòng sản phẩm chính, là dòng sản phẩm gia dụng truyửn thống và dòng mử¹ nghệ gia dụng. Là loại gốm không phủ men, gốm Thổ Hà là gốm thô nhưng không phải vì thế mà không có sắc men của gốm. Khi thà nh phẩm rồi thì gốm có sắc men mà u nâu cánh gián, nâu đử hoặc mà u da lươn và đặc biệt nhất là dựa trên sự nung đốt ở nhiệt độ cao mà gốm Thổ Hà bất biến với thời gian. Tức là mà u của gốm vẫn giữ được nguyên vẹn sau thời gian dà i dù ở môi trường nà o, kể cả khi chôn xuống đất.Vừa là m một công đoạn sản xuất gốm, nghệ nhân Trịnh Khắc Tân, một trong những người thực hiện khôi phục gốm Thổ Hà sớm nhất tại xã Vân Hà , huyện Việt Yên, Bắc Giang vừa cho biết, đây chỉ là công đoạn trong quá trình là m gốm truyửn thống - công đoạn chuốt với bà n xoay là bà n dã chiến, vần.
Hoạ tiết trên gốm xoay quanh chủ đử chữ Thọ, gốm Thổ Hà không dùng phương pháp ngồi tỉa mà dùng phương pháp dập khuôn có sẵn dính và o khi gốm còn non, đó là điửu ít thấy ở các dòng gốm khác, ông Tân nói thêm.
Khơi gợi dòng gốm truyửn thống
Gốm không còn xa lạ với người dân Việt Nam, nó là một thú chơi? Đó là lẽ đương nhiên nhưng với những điửu ẩn sau từ lòng đất đến những giá trị vô hình mà gốm mang đến thì mấy ai hiểu được?
à”ng Trịnh Khắc Tân tâm sự: Khó khăn nhất của gốm Thổ Hà thời gian vừa qua vử kử¹ thuật. Chúng tôi luôn đặt các vấn đử như tại sao? như thế nà o? có cần thế không? có là m khác được không? Đến giử rất mừng là chúng tôi đã là m tốt cả những lô sản phẩm từ xưa cho là rất khó, đó là động lực để chúng tôi có niửm tin phấn đấu triển khai dự án để phát triển tiếp dòng gốm của quê hương.
Không chỉ riêng người dân Thủ đô, mà các du khách nước ngoà i khi xem các công đoạn sản xuất gốm cũng tử ra ngạc nhiên với những dòng sản phẩm thủ công của gốm truyửn thống Việt Nam.
Sản phẩm gốm Thổ Hà
Tại đây, ông Michel Van Acker, cố vấn cao cấp của Cục trưởng Cục địa chính Bỉ cho biết, việc Việt Nam tổ chức những hoạt động nhằm giới thiệu những nét văn hóa truyửn thống như thế nà y rất quan trọng với du khách nước ngoà i, bởi qua cách thức sản xuất truyửn thống, du khách có thể hiểu sâu hơn đặc trưng của văn hóa Việt.
Anh Nguyễn Trung Kiên, xí nghiệp gốm Chu Đậu hồ hởi cho biết: Thời gian tới, chúng tôi sẽ đi và o nghiên cứu, cách tân để sản phẩm giữ lại được các nét cổ xưa của gốm Chu Đậu nhưng vẫn phù hợp với nhịp sống thời hiện đại. Bên cạnh đó, sẽ phối hợp với nhiửu công ty tổ chức kết hợp tour du lịch tìm vử cội nguồn nhằm giới thiệu sản phẩm và quá trình sản xuất những sản phẩm thủ công truyửn thống.
Với tư cách là một khách du lịch, ông Michel Van cho rằng: Du khách đến Việt Nam bị thu hút bởi những phương pháp sản xuất truyửn thống. Chính vì thế, để có thể thu hút được nhiửu hơn nữa du khách nước ngoà i, Việt Nam nên và cần phải giữ được những công cụ sản xuất thủ công truyửn thống và triển khai sản xuất sản phẩm bằng phương thức nà y, không nên đưa sản phẩm truyửn thống và o sản xuất theo kiểu công nghiệp.