Người giữ kho vàng của Cách mạng
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 09:17, 17/05/2010
Hoạt động bí mật ở Côn Minh
Bà Tống Minh Phương gốc ở là ng Kim Liên nhưng cái nghèo đã là m cả gia đình phải dạt sang Côn Minh (Trung Quốc) sinh sống. Khoảng năm 1935, ông Vũ Anh, sau nà y là m Thứ trưởng Bộ Công nghiệp nặng, không thể hoạt động ở Thái Lan được nữa, đã phải sang Côn Minh. Ở đây, ông Vũ Anh tập hợp bà con Việt kiửu yêu nước và o hội đồng hương. Chỉ một thời gian ngắn, hội đã phát triển, cán bộ được tăng thêm từ trong nước. Trên cơ sở đó, hội đổi tên thà nh Việt Nam cách mạng giải phóng. Bà Tống Minh Phương và chồng là ông Vũ Anh đửu tham gia hoạt động - "Chúng tôi quyên góp, gửi tiửn vử nước theo đường dây bí mật cho hiệu sách Đồng Xuân. Đây là hiệu sách lớn nhất của Mặt trận dân chủ Đông Dương ở Hà Nội, tập hợp rất nhiửu sách của các tác giả Pháp, Trung Quốc... Ngoà i ra, hội còn mua sách vử chủ nghĩa Mác - Lênin ở hiệu sách Đồng Xuân cho hội viên và kiửu bà o. Nhà chúng tôi trở thà nh địa điểm họp của hội và là cơ sở nuôi giấu cán bộ từ trong nước sang. Tôi mở quán cà phê Tân Nam vừa che mắt địch vừa có kinh phí nuôi anh em và mua sách báo, góp thêm quử¹ hội..." - bà Phương nhớ lại.
Bà Tống Minh Phương mạnh khửe ở tuổi 85.
Từ năm 1941, Mặt trận Việt minh thà nh lập, hội bắt liên lạc, ủng hộ Việt minh chống Pháp. Năm 1944, ở Côn Minh có một số binh sĩ của lực lượng không quân Mử¹ thuộc phe đồng minh - những người Mử¹ tiến bộ - hứa sẽ giúp ta vũ khí nếu được gặp đại diện chính thức của Việt minh từ trong nước. Tổ chức Việt Nam cách mạng giải phóng bí mật cử người đến chiến khu, liên lạc với Mặt trận Việt minh. Sau đó, đích thân Bác Hồ sang Côn Minh, có đồng chí Phùng Thế Tà i đi bảo vệ. Bà Phương kể: - Bác ở nhà tôi để tiếp xúc bí mật với những người thuộc phe đồng minh và hội đà m với họ. Kết quả là họ đồng ý ủng hộ Mặt trận Việt minh một số vũ khí, thuốc men. Và i tháng sau (từ cuối năm 1944 đến đầu năm 1945), Bác trở lại Pắc Bó lãnh đạo toà n dân gấp rút chuẩn bị khởi nghĩa già nh chính quyửn. Cách mạng Tháng Tám thà nh công, tôi vẫn chưa được vử quê hương vì Bác bảo tôi phải ở lại để là m cơ sở liên lạc.
Hiến toà n bộ gia sản...
Khoảng giữa năm 1946, quân của Vũ Hồng Khanh theo bọn Tưởng chạy sang Côn Minh phá phách dữ quá, bà Phương phải bán toà n bộ nhà cửa, gia sản chỉ vẻn vẹn trong một buổi tối để vử nước. Gặp lại Bác ở Hà Nội đã được độc lập, bà mừng rơi nước mắt. Bà nhớ như in lúc Bác bảo đồng chí Trần Duy Hưng: "Bác giao cô chú Tống Minh Phương cho chú. Chú bố trí chỗ ăn ở cho cô chú ấy". Sau đó, bà gặp anh Cả Nguyễn Lương Bằng nhận công tác. Toà n bộ số và ng mang từ Côn Minh vử, bà hiến cho tà i chính Đảng. Theo sự hướng dẫn của anh Cả, bà bử ra 100 cây và ng mua nhà ở số 110, 112, 114 phố Lò Đúc là m nhà an dườ¡ng cho các đồng chí già yếu. Hà Nội lúc nà y đang sôi nổi trong bầu không khí cách mạng và bộn bử công việc. Cũng khoảng thời gian nà y, bà hiến tiếp 100 cây và ng để cách mạng mua biệt thự của một Pháp kiửu ở cầu Mới. Đường dẫn và o cổng có hai hà ng liễu rất đẹp nên gọi là biệt thự cây liễu.
Từ tháng 10-1946, lính Pháp thường gây hấn trong thà nh phố nên Bác ở số 8 phố vua Lê cũng không an toà n. Anh Cả bố trí nhiửu địa điểm ở nội và ngoại thà nh cho Bác nghỉ đêm. Bác chỉ xuống nhà 112 Lò Đúc một lần. Sau đó, theo lệnh anh Cả, bà xuống biệt thự cây liễu trông và dọn dẹp nhà cửa để Bác đến họp với các đồng chí trong Thường vụ Trung ương. Nhà có ba gian, gian đầu dà nh cho Bác ở, gian giữa để hội họp, gian cuối ngăn đôi: vợ chồng Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở nửa gian, bà ở nửa gian. Tháng 11-1946, tình hình giữa ta và Pháp rất căng thẳng. Bác đến đây họp 4-5 buổi, thống nhất các chủ trương lớn của cuộc kháng chiến. Tháng 12-1946, bà tạm biệt ngôi nhà nà y, ra Chúc Sơn, Thanh Oai rồi lên chiến khu.
Giữ kho và ng của cách mạng
Từ năm 1947 đến năm 1950, bà Tống Minh Phương được tin tưởng giao trông coi kho và ng cho Đảng. Số và ng quyên góp được trong Tuần lễ và ng, đồng chí Nguyễn Lương Bằng giao cho bà quản lý. Khi nà o có phiếu của anh Cả, bà mới được xuất kho, cân và ng bằng cân tiểu ly cẩn thận... Những năm tháng ở chiến khu gian khổ, nỗi khổ lớn nhất của bà không phải là ăn uống kham khổ, sinh hoạt thiếu thốn mà là không được ở cùng đồng chí. Ở trong hang đá lạnh lẽo, bà thèm tiếng người. Mãi đến năm 1948, bà mới được ở gần mọi người, ăn cùng bếp cơ quan. Thi thoảng, lúc Bác mệt nhiửu hoặc ốm, anh em cận vệ lại đón bà sang nấu cháo và chăm sóc Bác. Ở bên Người, niửm hạnh phúc lớn nhất của bà là được Người ân cần chỉ bảo bằng tình cảm ấm áp như Cha với con.
Bà là m thủ kho, một mình một núi và ng của cách mạng như vậy đến năm 1950 thì chuyển công tác khác.
Công việc thầm lặng và sự đóng góp vô giá của vợ chồng bà Tống Minh Phương cho cách mạng đã được Nhà nước ghi nhận ngay trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Ngà y 30-6-1952, Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã ký tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Ba ghi công: "à”ng và bà Tống Minh Phương đã tận tụy với sự nghiệp giải phóng dân tộc trong thời kử³ bí mật, đã cống hiến hết gia tà i cho cách mạng". Năm 1996, bà được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Ba.
Bà Phương sống giản dị, thanh bạch. Từ một người Việt Nam yêu nước ủng hộ Việt minh ở Côn Minh những năm 1935, trở thà nh đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1948, đến nay đã 85 tuổi đời, 62 tuổi Đảng, bà vẫn giữ trong tim ánh sáng kử³ diệu mà Bác Hồ đã khai mở cho những người dân yêu nước. Bà tâm sự: - Tôi được may mắn nấu cơm, nuôi giấu Bác từ những ngà y ở Côn Minh, sau lại được ở gần Bác trên Việt Bắc. Bây giử, học tập và là m theo tấm gương đạo đức của Bác, tôi nghĩ không phải cao xa gì, mà là m theo ngay trong công việc giản dị hằng ngà y, không xa hoa, lãng phí, không tham lợi...