Những dấu ấn bình dị quanh hồ Gươm
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 09:53, 07/07/2010
Đó là cây đa đã gần 200 tuổi, nằm trong khuôn viên của báo Nhân Dân. Khi TS Vũ Tông Phan lập trường Hồ Đình năm 1835 thì cây đa nà y đã vững chắc, nghĩa là nó đã được trồng trước đó. KTS Tạ Mử¹ Duật lúc còn sống đã xếp cây đa nà y và o loại số một Đông Dương. Một cây đa khác cũng có tuổi đời không thua kém cây đa số một Đông Dương là cây đa ở đửn Ngọc Sơn. Trận bão năm 1977 đã là m bật rễ.
Ngay sau đó người ta đã dùng tời kéo thân nó đứng dậy rồi chống cột và cho đến hôm nay, cây đa vẫn sống và toả bóng. Nhắc đến cây xanh quanh hồ Gươm còn phải nhắc đến hai cây gạo có sự ra đời khá kì lạ. Đó là một cây trước vườn hoa Lý Thái Tổ và một cây trước đửn Ngọc Sơn đã chết. Cây gạo có đặc điểm sinh học là và o cuối mùa xuân, lá rụng hết và trên cà nh khẳng khiu hoa bắt đầu nở đử ối khiến cho hoa cà ng nổi bật trên nửn trời. Tuy nhiên, cây gạo không cho bóng mát, thậm chí còn gây nguy hiểm và o mùa mưa bão vì cà nh rất dễ gẫy.
Dân gian lưu truyửn, ban ngà y ma quỷ thường trú ngụ ở cây nà y, do vậy để dồn ma ra khửi là ng nên ở các vùng quê, người ta hay trồng cây gạo ở đầu là ng hay ngoà i cánh đồng. Khi chính quyửn Pháp xây dựng công sở, dinh thự ở phía Đông hồ Gươm có người mách nên trồng cây gạo để tránh ma qủy quấy nhiễu. Thế là thực dân Pháp cho trồng ngay.
 |
| Hồ Gươm mang trong mình những dấu ấn bình dị của lịch sử. |
Và một nét đẹp không thể lẫn của hồ Gươm đó là mỗi mùa cây lộc vừng thay lá và ra hoa. Vẻ đẹp của nó đã đi và o nhiửu tác phẩm thơ ca, nhiếp ảnh của nhiửu nghệ sĩ tên tuổi. Hai cây lộc vừng già nua nghiêng mình ra hồ trong đó có một cây có tới chín gốc nằm ở khu vực đối diện Sở Điện lực Hà Nội. Không ai biết hai cây lộc vừng nà y đã sống ở đây mấy trăm năm. Chỉ biết để có được cái thân bồ tượng đó, lộc vừng phải trải qua cả chục đời người. Đến khoảng cuối tháng giêng, khi mà lá và ng đã rụng hết, lộc non đã biến thà nh những tầng lá xanh mướt, lộc vừng mới bắt đầu buông xuống nhưng dây hoa xanh mởn. Sau gần một tuần, những dây hoa đó mới chầm chậm, chầm chậm bung từng nụ một.
Giống như một dây đèn nhấp nháy chỉ có mà u đử, chúng lắc lư trong nắng, điểm đử những tán lá xanh, hun nóng những thân cây xù xì già cỗi. Khi các cánh hoa đử rụng xuống mặt hồ, gió dồn lại một chỗ tạo ra tấm thảm bập bửnh trên mặt nước khiến hồ Gươm ngà y cà ng thêm duyên dáng. Ở gốc cây lộc vừng chín gốc nà y ngà y trước thường có một ông già tóc trắng như cước ngồi thổi tiêu. Và cứ đến ngà y 19/12 ông mới thổi bà i Hồn tử sĩ. Sở dĩ ông chỉ thổi bà i nà y và o ngà y đó vì người bạn thân cùng phố Hà ng Gai của ông khi đó mới 13 tuổi là m liên lạc ở Trung đoà n Thủ đô đã hy sinh ở chính gốc cây lộc vừng trong những ngà y Thủ đô quyết tử chống Pháp.
Nhiửu du khách tới dạo ven hồ Gươm nhưng có lẽ ít ai để ý thấy một chiếc ghế đá to nằm bên bãi giữ xe của Nhà hát ca múa nhạc Trung ương. Đó là chiếc ghế đá duy nhất còn sót lại của một thời Hà Nội xưa. Là ghế nhưng lại có diện tích giống cái bà n đá thì đúng hơn vì chiửu dà i tới 2 m, ngang gần 1 m, mặt ghế dầy gần 20 cm. Chiếc ghế được tạc hình chữ H, đá xanh nguyên khối và điửu khiến nó giống chiếc bà n vì không có vai tựa phía sau.
Theo một số nhà nghiên cứu vử Hà Nội thì những chiếc ghế đá đặc biệt nà y được là m từ thời Pháp và cách đây 20 năm Hà Nội vẫn còn và i chục chiếc như vậy. Nhưng do biến động lịch sử và thời gian, đến nay chỉ còn duy nhất chiếc ghế nà y tồn tại. Còn nhà văn Băng Sơn thì cho rằng theo ông có lẽ đây là chiếc ghế đá lớn nhất Hà Nội tính đến thời điểm hiện tại. Bởi những chiếc ghế đá thời nay rất hẹp, rất ngắn, chỉ đủ cho hai, ba người ngồi tựa và o lưng ghế mà thôi, còn riêng chiếc ghế đá nà y có thể chứa được mười người ngồi dựa lưng và o nhau mà vẫn rất rộng rãi. Theo nhà văn Băng Sơn thì khoảng 20 năm vử trước, ở một số công viên của Hà Nội và quanh hồ Hoà n Kiếm có khá nhiửu ghế đá được là m từ thời Pháp rất đẹp.
Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì những chiếc ghế đá tựa như những chiếc bà n xinh xắn ấy đã không còn tồn tại. Chỉ còn chiếc ghế nà y sót lại, nằm phía trước tòa nhà khách sạn Phú Gia xưa. Một điửu đặc biệt nữa là chiếc ghế đá nằm ngay trước Nhà hát ca múa nhạc Trung ương. Ngôi nhà nà y được xây từ những năm 1910 vốn là trụ sở của Hội Khai Trí Tiến Đức những năm đầu thế kỷ trước, nơi các trí thức Hà Nội sinh hoạt tập thể, giao lưu, đà m luận, diễn thuyết.
Đây cũng là trụ sở đầu tiên của Quốc Hội khóa 1 nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sau ngà y tổng tuyển cử bầu Quốc Hội đầu tiên năm 1946. Sau 1954 tòa nhà được dà nh là m câu lạc bộ Thống Nhất - nơi sinh hoạt của các cán bộ miửn Nam tập kết. Rồi trong một số bà i thơ viết vử Hà Nội, nhà văn, nhà thơ Nguyễn Đình Thi cũng từng nhắc tới chiếc ghế đá nà y. Có lẽ đây cũng là nơi chốn quen thuộc của nhà thơ mỗi khi ngồi ngắm cảnh Hồ Gươm để sáng tác những vần thơ bất hủ.