Vitamin A và  cách bổ sung an toà n, hợp lý

Vai trò của vitamin A

Vitamin A có nhiửu chức năng quan trọng đối với sự tồn tại và  phát triển của các bộ phận cơ thể con người, như mắt (là  một phần không thể thiếu đối với việc đảm bảo thị giác), da (kích thích quá trình phát triển của các biểu mô như mô sừng, ruột và  các cơ đường hô hấp, kích thích sự liửn sẹo và  phòng ngừa các chứng bệnh của da), sự sinh trưởng (là  yếu tố không thể thiếu đối với sự phát triển của phôi thai và  trẻ em), sự phát triển của xương (thiếu vitamin A là m xương mửm và  mảnh hơn bình thường, quá trình vôi hoá bị rối loạn), hệ thống miễn dịch (tham gia tích cực và o sức chống chịu bệnh tật của con người), chống lão hoá (kéo dà i quá trình lão hoá do là m ngăn chặn sự phát triển của các gốc tự do), chống ung thư (hoạt động kìm hãm của nó với các gốc tự do cũng dẫn đến ngăn chặn được một số bệnh ung thư).

Thiếu vitamin A cơ thể sẽ ra sao?

Triệu chứng đầu tiên khi thiếu vitamin A chính là  giảm sút thị lực và o buổi tối, hay còn gọi là  bị quáng gà . Nếu không bổ sung vitamin A ngay thì khô da, rụng tóc, gãy móng tay sẽ lần lượt xuất hiện. Tình trạng thiếu hụt vitamin A tiếp tục kéo dà i sẽ dẫn đến mất hẳn thị giác, bội nhiễm trầm trọng đường hô hấp do niêm mạc khí quản bị khô tạo điửu kiện thuận lợi cho các vi khuẩn gây bệnh sinh sôi và  phát tác.

Nguyên nhân dẫn đến thiếu vitamin A

Chế độ dinh dườ¡ng: Cơ thể không tự tổng hợp được vitamin A mà  phải lấy từ thức ăn, do vậy nguyên nhân chính gây thiếu vitamin A là  do chế độ ăn nghèo vitamin A và  beta-caroten. Nếu bữa ăn đủ vitamin A nhưng lại thiếu đạm và  dầu mỡ cũng là m giảm khả năng hấp thu và  chuyển hoá vitamin A. 

Nhiễm khuẩn: Trẻ bị nhiễm khuẩn, đặc biệt là  lên sởi, viêm đường hô hấp, tiêu chảy và  nhiễm giun đũa... sẽ gây thiếu vitamin A.

Suy dinh dườ¡ng: Sẽ kéo theo thiếu vitamin A vì cơ thể thiếu đạm để chuyển hoá vitamin A.

Nhiễm khuẩn và  suy dinh dườ¡ng dẫn đến thiếu vitamin A, ngược lại, thiếu vitamin A sẽ là m tăng nguy cơ bị nhiễm khuẩn và  suy dinh dườ¡ng. Như vậy sẽ tạo thà nh một vòng luẩn quẩn là m bệnh thêm trầm trọng dẫn đến nguy cơ tử­ vong cao.

Nhưng thừa vitamin A thì thế nà o?

Thiếu vitamin sẽ dẫn tới mù loà , chậm phát triển... nhưng thừa vitamin A cũng nguy hại không kém. Vitamin A được tích trữ lâu dà i trong cơ thể, vì thế lạm dụng vitamin A có thể đưa đến tình trạng nhiễm độc với triệu chứng tổn thương ngoà i da, viêm khớp, đau bắp thịt, nôn mử­a, bơ phử, chậm chạp, phù gai thị, bong da toà n thân và  viêm gan. Ngộ độc có thể xảy ra khi uống trên 40.000 đơn vị quốc tế (UI) vitamin A mỗi ngà y và  gây đau xương khớp, rụng tóc, môi khô nứt nẻ, chán ăn, gan lách to. Аối với phụ nữ mang thai 3 tháng đầu, nếu dùng quá 10.000UI mỗi ngà y có thể khiến thai nhi dị dạng. Beta caroten - một tiửn tố của vitamin A có hoạt tính cao nhất - có thể là m và ng da, nhất là  ở gan bà n tay, chân.

Mỗi ngà y cần bao nhiêu đơn vị vitamin A?

Nhu cầu hà ng ngà y vử vitamin A ở trẻ em là  400mcg và  người trưởng thà nh là  600mcg. Phần lớn thì mức hấp thu dưới 25.000IU (tương đương 7.500mcg) vitamin A mỗi ngà y là  an toà n. Tuy nhiên, người trên 65 tuổi hoặc mắc bệnh gan thì không vượt quá 15.000 IU/ngà y, trừ phi có chỉ định của bác sĩ. Аối với phụ nữ mang thai, mức hấp thu tối đa vẫn đang được đánh giá lại, song dưới 10.000IU (3.000mcg) mỗi ngà y là  an toà n.

Thực phẩm già u vitamin A

Nguồn cung cấp vitamin A chủ yếu là  thực phẩm có nguồn gốc động vật như: gan, cá biển, bơ, sữa, trứng... và  từ các loại rau, củ, quả có mà u và ng và  mà u đử. Một số thực phẩm sau rất già u vitamin A và  beta-caroten: gan gà , cà  rốt, gan lợn, đu đủ chín, trứng vịt lộn, rau ngót, lươn, rau dửn...

Vitamin A lấy từ động vật có thể đảm nhiệm tốt các vai trò đối với sự sống, nhưng lại không có khả năng phòng chống ung thư và  xơ hoá tế bà o, vì chỉ có beta-caroten mới có chức năng đó. Beta-caroten lại chỉ có ở rau củ như rau dửn, cà  rốt, súp lơ xanh, bí đử, cà  chua, đu đủ, gấc, dưa hấu, khoai lang... Nhu cầu vử beta-caroten của cơ thể trung bình và o khoảng 25.000IU/ngà y.

Phòng chống thiếu vitamin A như thế nà o?

- Đ‚n uống đủ chất: Thời kử³ mang thai và  cho con bú bà  mẹ cần ăn đủ chất, chú ý thức ăn già u vitamin A, caroten, đạm, dầu mỡ.  Khi trẻ ăn bổ sung, bữa ăn cần có đầy đủ chất dinh dườ¡ng và  chú ý tới các thực phẩm già u vitamin A. 

- Bổ sung vitamin A dự phòng. Tuy nhiên, việc bổ sung vitamin A phải tuyệt đối theo chỉ định của bác sĩ, vì nếu dùng không đúng liửu sẽ rất nguy hiểm, có thể dẫn đến là m tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường hô hấp và  tiêu hoá, gây mất tổ chức xương và  có nguy cơ tăng lượng cholesterol xấu.

SK&ĐS