Hai cha con lưu giữ ký ức Hà Nội bằng ảnh
Người Hà Nội thanh lịch, văn minh - Ngày đăng : 08:33, 23/09/2010
Ngà y 7/10, triển lãm mang tên "Ký ức Hà Nội xưa" của hai cha con họ Đoà n sẽ khai mạc tại Thư viện Hà Nội. Đây là nơi trưng bà y 1.820 bức ảnh, chụp con người và cảnh vật ở Hà Nội từ sau 1831 đến 10/10/1954. Kiến trúc sư Đoà n Bắc đã mất hà ng năm trời góp nhặt từ nhiửu nguồn khác nhau những mảnh ghép vử Hà Nội một thời xa xưa. Với sự giúp đỡ của bố anh, ông Đoà n Thịnh - một giáo viên lịch sử đã nghỉ hưu - kho tư liệu được sắp xếp và phân chia lại, tạo thà nh những câu chuyện vừa gần gũi vừa xa xăm vử Hà Nội của một thời gian khó nhưng hà o hùng, đơn sơ nhưng lãng mạn và tinh tế.
 |
| Hai bố con nhà giáo Đoà n Thịnh và KTS Đoà n Bắc. |
Đón phóng viên từ ngoà i ngõ là nhà giáo Đoà n Thịnh - một ông lão ngoà i 70, tóc và râu đã bạc trắng nhưng đôi mắt hiửn từ thỉnh thoảng lại lấp lánh sáng sau cặp kính dà y. Ngay khi khách vừa yên vị, ông đã vội vã dẫn và o thăm góc phòng nhử, bộn bử tranh ảnh. Nổi bật trong khung cảnh đơn sơ đó là khung ảnh một thiếu nữ Hà Nội e ấp với chiếc nón quai thao trước Chùa Một Cột. Với tay bật nút công tắc nhử bên khung tranh, đôi mắt ông ánh lên nét cười tinh nghịch khi tiếng nhạc bất ngử vang lên. à”ng gọi đó là loa tranh- một cách khơi dậy ký ức xưa mới lạ nhưng đầy sâu lắng. Và câu chuyện vử một thủ đô xưa diễn ra trong không gian ngập trà n những ca khúc kinh điển vử Hà Nội.
Nhà giáo Đoà n Thịnh sinh ra ở Hà Nội. Ngoà i 3 năm tản cư trong kháng chiến chống Pháp, phần còn lại của cuộc đời ông gắn liửn với con ngõ nhử ở phố Lò Đúc. Vừa chia sẻ với phóng viên những hình ảnh xưa mà anh Đoà n Bắc sưu tầm được, ông vừa tâm sự vử nỗi nhớ của mình với thủ đô những năm đầu thế kỷ 20. Vốn là giáo viên lịch sử, biết tường tận từng ngõ ngách, từng giai đoạn lịch sử đã đi qua mảnh đất Hà Nội nhưng "khi xem các bức ảnh, tôi được gợi lại nhiửu ký ức thú vị lắm", ông nói. "Hà Nội của chúng tôi thời đó là những thanh âm tà u điện leng keng, tiếng gõ túc túc tắc tắc của người bán mử³ vằn thắn, vị thơm dà i của những hà ng phở gánh, tiếng khua chảo gõ mõ vây bắt trộm trong những ngà y chuẩn bị tiếp quản thủ đô".
 |
| Hà ng Phở gánh xưa. |
Những câu chuyện ông kể là Hà Nội của một thời đã qua. Theo ông, những gì còn lại, cũng không còn như xưa nữa. Ví như phở Hà Nội, trong trí nhớ của ông, là những đôi gánh hai thùng gỗ, bát phở chiết yêu loe miệng, sợi phở to nhưng mửng, nước dùng trong không hử có váng mỡ và mang vị ngọt dịu của nước xương chứ không ngọt lợ mử³ chính như bây giử. Lử thói, nếp sinh hoạt, lối ăn mặc của người Hà Thà nh xưa, nay cũng khác đi nhiửu. "Phụ nữ xưa thường chải tóc bồng, mặc áo dà i, kín đáo. Nam nữ yêu nhau hẹn hò cũng thanh lịch, ra Bử Hồ tản bộ, ý nhị nắm tay. Người Hà Nội nói chung là giản dị và thanh lịch. Cái gốc đó đến nay vẫn còn giữ lại được trong một bộ phận người Hà Nội gốc", ông nhận xét.
Tình yêu Hà Nội của vị giáo già nay dồn cả và o việc chọn lọc, sắp xếp kho ảnh mà anh con trai sưu tầm được. Toà n bộ 1.820 bức ảnh đen trắng sắp công bốđửu được chính Đoà n Bắc phục chế lại nguyên vẹn bằng phương pháp kử¹ thuật số với chất lượng cao nhất có thể. Ký ức Hà Nội xưa được chia thà nh 24 chủ đử trong 5 phần khác nhau: Toà n cảnh thà nh phố; Đất Thăng Long - Kẻ Chợ; Hà Nội thời Pháp thuộc; Con người và cuộc sống; Những giai đoạn lịch sử. Bên cạnh việc tái hiện lịch sử bằng ảnh, KTS Đoà n Bắc còn cất công và o TP HCM, nhử bạn bè và những người tâm huyết thực hiện các bức ảnh vử Hà Nội bằng các công nghệ mới như ảnh 3D, loa tranh Hà Nội lồng nhạc...
 |
| Hình ảnh Tháp Rùa khi còn có tượng Nữ thần Tự do. Phía xa, ở góc phải ảnh, có thể nhìn thấy Nhà Thử Lớn. |
Đoà n Bắc kể, bản thân anh cũng bất ngử trước số lượng ảnh đồ sộ và tấm lòng nhiệt thà nh, vô tư của những con người yêu Hà Nội. Theo anh, công việc sưu tầm ngốn nhiửu thời gian và công sức nhất. Nhưng nó cũng mang đến cho anh cơ hội quen biết vợ chồng ông Pierre và Claude Sadoul - cháu nội của Louis Sadoul - một bác sĩ quân y người Pháp, từng sang Việt Nam và o các năm 1889 - 1890 và 1903. Khi biết dự định của Đoà n Bắc, ông Sadoul đã tặng lại cho anh 40 bức ảnh cổ do chính cụ Louis Sadoul chụp, đặc tả Hoà ng thà nh Thăng Long trước khi bị tà n phá. Nhà giáo Đoà n Thịnh cho biết, qua những bức ảnh nà y, người xem sẽ có hình dung rõ nét vử toà n cảnh di tích vừa được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.
Ngoà i ra, vị bác sĩ người Pháp, bằng tình yêu Hà Nội, cũng ghi lại được những hình ảnh hiếm hoi khi Tượng Nữ thần Tự do còn ngự trên tháp Rùa (1890 - theo nhật ký của Louis Sadoul), trước khi được đưa ra vườn hoa Cửa Nam rồi bị phá bử. Cùng với hình ảnh, ông bà Sadoul còn chia sẻ với gia đình họ Đoà n nhật ký của ông nội - những trang viết từng dẫn họ đến Việt Nam để tìm lại dấu vết ngà y xưa người ông đặt chân đến. Nhưng có những ký ức không phải chỉ người Pháp mà ngay cả người Hà Nội cũng không thể tìm lại được ở thủ đô.
 |
| Vợ chồng ông Pierre và Claude Sadoul trong bức ảnh gửi vử cho gia đình họ Đoà n. à”ng Đoà n Thịnh giải thích, sở dĩ có bức ảnh "sắp đặt" nà y là do ông Sadoul thực hiện theo đúng yêu cầu của ông Đoà n Thịnh: hai vợ chồng ngồi hai bên, ngay dưới bức ảnh của ông nội Louis Sadoul. |
Bộ sưu tập được cha con họ Đoà n âm thầm thực hiện với nguồn kinh phí hạn hẹp, rất ít tà i trợ. Nhưng sau khi cuộc triển lãm kết thúc, họ quyết định tặng lại bộ sưu tập cho Thư viện Hà Nội và Bảo tà ng Hà Nội, như nhà giáo Đoà n Thịnh nói, "để người Hà Thà nh ngà y nay thỉnh thoảng có dịp ngắm lại thà nh phố của một thời đã xa".
Và i ngà y sau cuộc gặp gỡ phóng viên, KTS Đoà n Bắc vui mừng chia sẻ, Hội hữu nghị Việt - Pháp thà nh phố Hà Nội đã đồng ý tà i trợ kinh phí để vợ chồng Pierre và Claude Sadoul tới Hà Nội để tham dự cuộc triển lãm. Hơn thế nữa, con trai của ông Pierre Sadoul - Phóthị trưởng một thà nh phố ở Pháp - dự định mời bố con nhà giáo Đoà n Thịnh mang bộ sưu tập sang Pháp triển lãm. Thông tin nà y, theo anh Đoà n Bắc, đã hé mở hy vọng vử một cuộc trưng bà y hình ảnh Hà Nội trong lòng nước Pháp và o đúng năm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội.