Tôn vinh đà o nương huyền thoại đất Hà thành
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 11:02, 17/01/2011
 |
Chương trình nghệ thuật diễn ra trong không gian văn hóa đậm chất Việt tại Bảo tà ng Dân tộc học. |
Sinh ra trong một gia đình có truyửn thống hát ca trù, nghệ nhân Quách Thị Hồ đã được theo mẹ và các dì đi hát từ khi lên 6 tuổi, bà . 8 tuổi, bà đã nổi tiếng hát hay trong giáo phường, 10 tuổi được giáo phường cho hát chính, 12 tuổi đi hát các nơi hội hè và đến năm 15 tuổi, tiếng hát của Quách Thị Hồ đã nổi tiếng khắp kinh thà nh Thăng Long. Với giọng ca có một không hai, những trong nghử cho rằng bà là một trong số rất ít người đã đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật hát ca trù. Có người ví tiếng hát của cụ êm ái như nhung, ấm áp như nắng xuân, trong sáng như trăng rằm, tiếng phách như suối reo, thác đổ...
Đông đảo các nghệ sĩ, ca nương, gia quyến và những người yêu mến nghệ thuật ca trù đã có mặt trong chương trình biểu diễn tôn vinh nghệ nhân Quách Thị Hồ. Nhiửu kỷ niệm vử người đà o nương huyửn thoại của đất Hà Thành đã được chia sẻ.
 |
| Rất đông các bạn trẻ đã đến xem buổi biểu diễn. |
Có mặt tại buổi diễn, bà Nguyễn Tường Lân, con gái của cố nghệ nhân thổ lộ: Tôi không thể nà o quên cái ngà y mà tôi được xem mẹ hát và biểu diễn trong Nhà hát Lớn. Ngà y ấy, tôi mới 8 tuổi nhưng tôi vẫn nhớ từng lời ca, từng vai diễn của mẹ, dù không phải là tất cả... Mẹ tôi vẫn tự hà o là nhử giọng hát mà mẹ là m ăn lương thiện nuôi các con, có tiửn cứu đói. Mẹ bảo, giọng hát của mẹ không bao giử mất và thực tế là nằm trên giường bệnh mà cụ vẫn hát.
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện (Viện Hán Nôm) đã nêu bật sự thà nh công và độc đáo trong giọng hát của nghệ nhân Quách Thị Hồ: Nghệ sĩ Quách Thị Hồ là một nghệ sĩ bậc thầy, một nghệ sĩ lớn nhất trong ngà nh ca trù của Việt Nam thế kỷ 20. Trong tiếng hát của Quách Thị Hồ có đầy đủ các cung bậc, cái nà o cũng đạt tới đỉnh cao trong nghệ thuật hát ca trù.
 |
| Nhiửu tác phẩm gắn với tên tuổi nghệ nhân Quách Thị Hồ đã được trình diễn. |
Tại buổi biểu diễn, những nghệ sĩ ca trù nổi tiếng và các ca nương trẻ đã thể hiện lại những bà i ca từng gắn liửn với tên tuổi nghệ nhân Quách Thị Hồ như Hương Sơn phong cảnh ca, điệu Bắc phản, Thét nhạc, là n điệu Hồng Hồng, Tuyết Tuyết... trong một bầu không khí thiêng liêng, ấm áp.
| Tiểu sử NSND Quách Thị Hồ | ||
Bà sinh năm 1909 tại là ng Ngọc Bộ, xã Long Hưng, huyện Văn Giang, Hưng Yên (trước thuộc tỉnh Bắc Ninh, nơi sản sinh nhiửu là n điệu quan họ). Bà sinh ra trong một gia đình có nghiệp đà n hát lâu đời. Mẹ bà cũng là một ả đà o có tiếng. Ngay từ nhử, bà Hồ đã sống trong tiếng đà n phách, rồi được mẹ truyửn nghử đà n hát.
Năm 1930, bà đi ra Hà Nội hát, sau đó là m chủ nhà hát Vạn Thái ở phố Bạch Mai. Bà trở thà nh đà o nương nổi tiếng cùng với bà Nguyễn Thị Phúc. Sau Cách mạng tháng 8, rồi kháng chiến chống Pháp, bà đi hát ở Vĩnh Yên, Phú Thọ, Thái Nguyên. Năm 1954, hoà bình lập lại ở miửn Bắc, bà là m cộng tác viên cho chuyên mục ngâm thơ của Đà i tiếng nói Việt Nam cùng với bà Nguyễn Thị Phúc. Do hoà n cảnh lúc nà y nghệ thuật ca trù bị coi là tà n dư của chế độ phong kiến cũ nên những đà o kép đửu từ bử nghử Tổ. Năm 1976, Giáo sư Trần Văn Khê từ Pháp trở vử Hà Nội và tìm gặp các nghệ nhân ca trù. Tại đây ông đã ghi âm tiếng hát của bà đem đi giới thiệu với thế giới. Năm 1978, Hội đồng à‚m nhạc Quốc tế của UNESCO và Viện Nghiên cứu Quốc tế vử à‚m nhạc đã trao tặng bà bằng danh dự cho công lao "gìn giữ một di sản nghệ thuật truyửn thống quí báu của Việt Nam, một vốn quí của nhân loại". Năm 1983, băng ghi âm tiếng hát của bà đại diện cho Việt Nam đã được xếp hạng nhất tại Liên hoan Quốc tế à‚m nhạc Truyửn thống châu à ở Bình Nhườ¡ng (Triửu Tiên). Năm 1984, bà tham gia bộ phim tư liệu Nghệ thuật ca trù của đạo diễn Ngô Đặng Tuất và hội ngộ cùng các nghệ nhân khác như Nguyễn Thị Phúc, Nguyễn Thị Hà o, Chu Văn Du, Nguyễn Thế Tuất, Phó Đình Kử³, Đinh Khắc Ban, Phó Thị Kim Đức, Phạm Thị Mùi. Quách Thị Hồ đã trở thà nh nghệ nhân ca trù tiêu biểu của Việt Nam. Giọng hát của bà đã được Đà i tiếng nói Việt Nam thu âm, phát sóng rộng rãi trên sóng phát thanh của Đà i. Năm 1988, bà được nhận danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân, là nghệ nhân ca trù duy nhất nhận danh hiệu nà y. Nghệ nhân Quách Thị Hồ mất năm 2001 tại Hà Nội, hưởng thọ 92 tuổi. |
