Giải mã pho tượng bí ẩn chùa Bộc

Trong tòa tam bảo ngôi chùa ngoà i thử phật thì có một ban thử Аức à”ng ở phía bên phải. Nhưng khác với thông thường, tượng Аức à”ng ở đây không chỉ có một mà  có đến 3 pho. Trong đó, tượng Аức à”ng to hơn, ngồi cao hơn một bậc, ở bậc dưới có hai người ngồi. Trông toà n cảnh thấy như 3 người đang ngồi bà n việc. Аặc biệt, pho tượng Аức à”ng ngồi trên lại đội mũ Xung thiên, một chân để trong hà i một chân để ở ngoà i dáng vẻ rất thoải mái. Ngà i mặc áo ngoà i có thêu rồng ẩn trong mây, lưng thắt đai trông rất oai nghiêm. Những chi tiết nà y là  một sự bất thường so với tượng Аức à”ng phổ biến ở các chùa thường chỉ có một pho và  không mặc áo thêu rồng.

Sự bất thường ấy tưởng chừng chỉ là  một sự sáng tạo trong cách bà i trí thử tự của chùa Bộc nhưng sự thực thì không phải vậy. Và o năm 1962, nhà  nghiên cứu Trần Huy Bá đã phát hiện dòng chữ ở bệ gỗ phía sau pho tượng Bính Ngọ tạo Quang Trung tượng. Từ đó, những bí mật dần dần được hé lộ khi các nhà  nghiên cứu tập trung tìm hiểu.

Căn cứ và o dòng chữ mới phát hiện phía sau bệ tượng cùng với những chi tiết khác, các nhà  nghiên cứu phán đoán, pho tượng được tạc và o năm Bính Ngọ 1846. Tháng 5/1962, nhà  sử­ học Trần Huy Liệu đã góp phần là m sáng tử vử lai lịch của pho tượng đức ông ở chùa Bộc. à”ng cũng khẳng định, pho tượng nà y chính là  tạc vua Quang Trung cho nên mới có hai người hầu ngồi dưới. 

Hơn 10 năm sau, trên báo Cứu Quốc, số tháng 2/1972, tác giả Аạm Duy kể ra một câu chuyện có phần rõ rà ng hơn nữa rằng, chính ông Nguyễn Kiên, một võ tướng cai quản đội tượng binh Tây Sơn, sau trở thà nh nhà  sư, tu ở chùa Bộc đã cho tạc tượng vua Quang Trung.  Sử­ sách còn lưu lại cho biết, sau khi triửu Nguyễn lên nắm chính quyửn đã trả thù những người đi theo Tây Sơn cực kử³ tà n khốc.

Ngay đến Nguyễn Huệ đã chết mà  cũng bị quật mồ. Những người đi theo Tây Sơn xưa kia, người sống thì bị truy sát, kẻ chết thì mồ mả không yên. Trong bối cảnh ấy, chỉ có liên quan đến người từng đi theo Tây Sơn cũng đã là  tội lớn. Ấy vậy mà  người dân ở nơi, một thời chiến địa Аống Аa lịch sử­, vẫn dũng cảm thử người anh hùng của dân tộc thì quả thật là  dũng cảm và  mưu trí.

Chùa Bộc hiện nằm trên con phố cùng tên của Hà  Nội, cạnh học Viện Ngân Hà ng. Ngôi chùa có tên chữ là  Sùng Phúc Tự hoặc Thiên Phúc Tự. Theo những tà i liệu để lại thì chùa đã được xây dựng từ thời hậu Lê, thế kỷ 17. Tuy nhiên ngà y nay, ít ai còn biết đến cái tên khai sinh cũng như dáng dấp xưa của nó.  Người dân quen gọi chùa là  Chùa Bộc, một cái tên nôm cho dễ nhớ và  gần gũi với lối nói của cộng đồng.

Tuy nhiên, không phải nôm na là  không có ý nghĩa đâu. Cụ thể, năm 1789, Quang Trung hà nh quân thần tốc từ Nam ra Bắc đánh tan mấy chục vạn quân Thanh với chiến thắng Аống Аa lẫy lừng. Theo sử­ sách để lại, sau trận nà y, xác giặc ngổn ngang, la liệt khắp nơi, nhiửu đến nỗi, khi chiến tranh kết thúc, người dân gom ại đắp thà nh mười mấy cái gò ở quanh khu vực. 

Trong chiến trận Аống Аa thế kỷ 18, Chùa Bộc vì nằm giữa chiến trường nên bị thiêu trụi. Sau khi chiến tranh qua đi, người dân dựng lại chùa, vì nhớ đến bãi đất nà y xưa là  chỗ giặc chết ngổn ngang nên mới gọi tên chùa là  Chùa Bộc. Chữ Bộc được giải nghĩa là  phơi bà y ra.

Như vậy, ngôi chùa được dựng lên không phải để thử quân lính nhà  Thanh chết trận như nhiửu người tưởng mà  chính là  để tôn vinh người anh hùng áo vải Quang Trung - Nguyễn Huệ. 

Đất Việt