Treo đèn lồng và o ngọn gió
Truyện - Ngày đăng : 09:48, 01/09/2011
Ra-xun Gam-za-tóp có lần viết, người mù mắt có tà i nhìn thấy được nhiửu hơn người sáng mắt bất tà i. Tuyết Nga giử đây vừa trong vai người khiếm thị, nhà thơ đã thấy những gì? Đã thấy rất nhiửu: ... trong cơn mưa mầm cây lại hồng hà o đến thế ước nguyện của đất đai cỗi cằn dâng lên náo nức những âm thanh toả hương. Người khiếm thị nhìn bằng trái tim! Những hình ảnh thấy đửu rất tươi vui, trong sáng và trà n đầy sức sống. Chỉ và i đường lượn ta có thể biết con chim nà o bay giửi. Mới ba câu thơ thôi, Tuyết Nga đã là m người đọc sửng sốt rồi. Ta sẽ còn sửng sốt hơn, người khiếm thị không chỉ nhìn thấy mà còn có những suy nghĩ sâu sắc và già u liên tưởng, cái nhìn thấy chỉ là cái cớ là m nửn cho sự suy nghĩ thôi. Người khiếm thị đã nghĩ như thế nà o, họ nghĩ như thế nà y đây: ... con đường chỉ dà i tới nơi bà n chân mình chạm tới lòng vô cảm nghĩa là ngà y cũng hết mặt trời đã có lúc xanh xao. Có lúc nỗi buồn mang hình ngôi sao lấp lánh sáng đáy hoà ng hôn vắng gió có lúc niửm vui mang hình mảnh vỡ rơi long cong xuống ngà y tháng khê nồng. Nếu thơ là lạ, thì đây là lạ, lạ trong mỗi chữ, mỗi câu. Ta nói thơ Tuyết Nga lạ là lạ trong cách cảm, cách nhìn, cách nghĩ, cách sử dụng ngôn ngữ như thế. Cái lạ nà o cuối cùng cũng là cái quen! Lạ nhưng lại gần gũi đời sống, từ đời sống chỉ có ta không thể nói như thế được. Khi Tuyết Nga "nói" và " thấy " thì hình như ta muốn ồ lên, ta cũng nghĩ như vậy: chợt thấy bầu trời ngay trên ý nghĩ thấy ước mơ như những chiếc đèn lồng treo và o ngọn gió thấy những bông hoa không mà u. Nếu trái tim không mù loà quử tay là thấy được hồn nhau thấy được cả những giấc mơ côn trùng dấu dưới nhà nh cử biếc...
Nếu thơ đòi hửi từng chữ long lanh, và tự tửa sáng thì đây ít nhất 80% chữ được Tuyết Nga dùng long lanh, tự tửa sáng. Nếu thơ thể hiện tấm lòng cao thượng, thì đây một tấm lòng cao thượng mà không khiên cườ¡ng, nó tự nhiên như vốn có thế. Nếu thơ đòi hửi một đội quân ngôn ngữ, biết sắp hà ng ngay ngắn, trật tự để phô bà y hết cái đẹp vốn có của mỗi chữ mà không có chữ nà o bị che khuất, thì đây đội quân chữ nghĩa Tuyết Nga dùng thật ngoan, hiửn mà được giáo dục ở đẳng cấp cao. Nếu thơ yêu cầu cảm xúc đầy đặn từ đầu đến cuối, thì đây từ đầu đến cuối chất keo cảm xúc dính kết là m cho bà i thơ còn lại nhưng tiếng thở hổn hển, những sự mơ mà ng thoát ra từ thực tế và cuối cùng là m cho ta bỗng đẹp hơn từ trong ý nghĩ, là m ta sống nhiửu hơn, trách nhiệm hơn. Nói đến mắt Tuyết Nga muốn nói đến một cách nhìn, nói lúc nà y thật nhiửu ý nghĩa và cần thiết. Trong đời sống biết bao nhiêu người sáng mắt mà có gì ngăn cản họ, trong những việc cụ thể, là m cho họ không thể nhìn thấy tận đáy? Bà i thơ Mắt được viết từ gợi ý ở trường khiếm thị nhưng đích đến lại cho những người sáng mắt. Nhìn cuộc sống bằng trái tim nhân hậu thật đáng quý nhưng chưa đủ, phải nhìn bằng trí tuệ nữa! Trí tuệ đó được thể hiện qua thế giới quan Triết học. Thơ không phải triết học, thơ là thơ thôi, nhưng nếu thiếu tính triết học thì dù mới đọc thấy hay, nhưng vẫn chết yểu là không tránh khửi. Thơ sống lâu, ngoà i thơ ra, lẫn và o thơ không bóc tách được chính là tính triết học của nó. Ở bà i thơ nà y, trên bình diện vừa nói, bà i thơ muốn nói đến cái nhìn phải từ trái tim nhân hậu, vận động và phong phú, tôn trọng nhiửu phía, nhiửu chiửu để tránh chủ quan, hiểu cuộc sống như nó có, nhìn qua có gì như hỗn độn, thiếu ngăn nắp . Có một thế giới quan khoa học thì người mù vẫn nhìn thấy được nhiửu lắm! Người sáng mắt thiếu, liệu có thấy được mặt trời không? Chỉ thế thôi, Tuyết Nga đã treo được đèn lồng và o ngọn gió!