Chuyện chưa biết trong lòng phố cổ (2): Một Hà Nội rất khác lạ và lắng đọng
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 20:25, 20/11/2011
Đã có nhiửu câu chuyện vử phố cổ Hà Nội, song chẳng câu chuyện nà o giống nhau. Vì bận rộn, người ta nhãng đi nhịp sống ấy. Rồi trong giây lát nà o đó, ta lục lại quá khứ thì chợt nhận ra Hà Nội khác lắng đọng trong từng nhịp sống, trong từng ngõ nhử đã không còn nhiửu.
Một góc chợ Hà ng Bè
Phố khám phá lòng người
Tôi bắt đầu khám phá phố cổ Hà Nội bằng một buổi sáng sớm. Cái cảm giác đầu tiên là m tan biến sự uể oải trong con người không ưa dậy sớm là một nhịp sống chầm chậm khoan nhặt theo tiếng rao quà sáng. Giử dường như chỉ còn lại nhịp sống của một Hà Nội khác lắng đọng trong mỗi buổi sớm mai thì phải. Bởi khi và o ca phố cổ Hà Nội vội và ng như bà lão bán trầu cau bên gốc xà cừ phố Hà ng Mã và o sớm mồng 1.
Rồi, tôi bước và o con ngõ Tạm Thương. Một nhịp sống tĩnh lặng của con ngõ vẫn nán lại trong phòng, bởi đêm qua bận rộn phục vụ những thực khách chơi khuya, nay còn uể oải chưa bước xuống phố được. Một khác lạ ở ngõ Tạm Thương sẽ là m người già từng sinh sống nơi con ngõ nà y dễ nhận thấy nhất. Đó là lịch thức dậy của người dân trong ngõ. Tạm Thương xưa vui sớm mai bởi nơi đây có thể nói là trung tâm ẩm thực nổi tiếng của phố cổ Hà Nội một thời. Còn giử đây, Tạm Thương sáng vắng chiửu đông bởi những sở thích của giới trẻ, tân thời: Tửu và nem các loại... chỉ cập rập phục vụ bắt đầu từ trưa cho đến đêm khuya khoắt. Nhịp sống đang có ở Tạm Thương chỉ hợp với giởi trẻ hơn thì phải, bởi thực khách giử đây chỉ thấy những bạn trẻ tíu tít, xuýt xoa bên đĩa nem chua rán nóng hổi chứ khó nhìn thấy cánh đứng tuổi đến đây nhiửu. Có chăng thì hiếm hoi, thẳng hoặc, mà đã đến rồi thì trong câu chuyện của món nhâm nhi mới nà y lại là chuyện cũ của một thời đã xa.
Một gọc ngõ Tạm Thương đặc... chất Hà Nội
Ở những thực khách ấy, chuyện không phải để có chuyện mà chuyện để hoà i niệm để nuối tiếc một con ngõ đượm chất Hà Nội. Chuyện vử ăn quà sáng ngon thì có hà ng ông Đảo, mà người quen và thân thiện cứ réo là ông Đảo toét. à”ng Đảo toét thì có thật, phở ông cũng thật ngon, nó cuốn hút người ăn, nó vượt qua cả cái hình thức tiểu tật ở đôi mắt của ông khiến thực khách buộc phải tìm đến. à”ng Đảo được thế là vì phở ông ngon, là m ra là m, chứ không điêu như bây giử. Uống thì có cà phê gánh ông Mô, ông Soạn cũng ở trong ngõ Tạm Thương nà y. Và cà phê cũng đắt hà ng như nhau. Người nay kể lại những danh ẩm thực nổi như cồn của một thời ở ngõ Tạm Thương vử các ông nà y, thì thường tự lập luận rằng, chắc khi ấy chả có nhiửu lựa chọn như bây giử, nên khi ấy mới thế. Nói thế cũng chỉ đúng phần nà o! Rồi có người lại bảo, nói thế là chả hiểu gì vử ngõ Tạm Thương, phố cổ Hà Nội cả...
Giếng khơi ngõ Hà ng Chỉ vẫn là nơi sinh hoạt chung của người dân trong ngõ
Đã là người Hà Nội gốc thì xưa nay đửu thế. Họ tinh tế chứ chẳng đùa được. Cái gì hay dở dù thời buổi nà o họ vẫn tách bạch rất rõ, và giử ngẫm lại vẫn muốn thưởng thức. Hơn nữa, khi ấy, thưởng thức phở ngõ Tạm Thương còn có cả bậc tiửn nhân thuộc bậc thầy vử văn hóa ẩm thực của Hà Nội như Vũ Bằng, Băng Sơn... như thế thì quả khó qua mặt được, nếu như hà ng không ngon... Giếng khơi Tạm Thương Tạm Thương là con ngõ đẹp và lắng đọng của phố cổ thuở xưa chăng? Khi ấy, nhà thơ Chế Lan Viên không cầm lòng vử vẻ riêng của con ngõ nà y đã gửi lại những vần thơ đầy tiếc nuối:
Sương giăng mử trên ngõ Tạm Thương.
Ngõ rất cụt mà lòng xa thẳm.
Ngõ bảy thước mà lòng muôn dặm.
Thương một đời đâu phải tạm thương...
Một người ở ngõ Tạm Thương đi mang xô đi xách nước khi bị mất nước máy
Một buổi sáng trong con ngõ Tạm Thương giử vẫn có sương giăng và o những buổi sớm. Nhưng hình ảnh cô gái Hà thà nh nhẹ nhà ng thả gầu nước xuống giếng khơi đã không còn nữa. Phố cổ giử giếng khơi vẫn còn, nhưng chỉ còn và i cái ở ngõ Tạm Thương và ở Hà ng Chỉ, nhưng cái không gian, tình cảm đượm tình là ng, lối xóm thì bây giử hiếm lắm. Mạch nguồn tuổi thơ của những con người gắn bó với phố cổ đã bị lấp, bị tịt bởi xu thế tân thời của nước máy, của nhà cao... Người ngõ Tạm Thương kể: Nhớ cái ngà y xưa mùa hè giếng cạn nước, họ hô nhau níu chặt những cánh tay để cho một ai đó xuống dưới vét khơi nguồn mạch chảy để lấy nước dùng. Rồi mỗi chiửu, cái sân giếng là nơi nô đùa của trẻ tắm táp, là nơi đưa những ánh mắt của trai gái phố cổ mỗi khi gánh nước, rửa rau... Cái không gian sinh hoạt cộng đồng đầy tình người được giếng khơi là m mạch nguồn chính. Tôi nhớ khi ấy, cứ 5 giử sáng là tiếng gầu thả xuống giếng vọng lên thùm thùm. Rồi tiếng đòn gánh nghiến và o móc thùng kĩu kịt, nghe âm thanh ấy là nhận ra đó là ai ngay...- ông Ngọc nhà ở ngõ Tạm Thương nhớ lại.
à”ng Ngọc vẫn gắn bó với giếng khơi từ tuổi thơ đến nay
Đấy! Một ký ức dù nhử nhưng đó cũng là cái tình cảm mà người ta từng gắn bó. Dù chỉ bước chân hay tiếng thả gầu cũng là m cho người ta thấy thân thương hơn. Giử gia đình ông Ngọc vẫn sở hữu giếng trong ngõ Tạm Thương. Mặc dù nước máy đã có, chỉ cần vặn vòi là chảy nhưng tôi vẫn thích dùng giếng khơi, bởi lâu dần thói quen thà nh sở thích...- ông Ngọc bộc bạch.
à”ng Nguyễn Văn Thắng là người ở ngõ Tạm Thương 3 đời. Năm nay ông bước sang tuổi 54, nhà ông Thắng đã chuyển lên mãi quận Tây Hồ nhưng giử vẫn thường quay trở vử ngõ Tạm Thương chơi và trò chuyện với bạn cũ. Tôi chuyến đi khửi ngõ nà y đến nay là 11 năm, nhưng cuối tuần nà o tôi cũng vử đây chơi vì mình ở lâu quá nên khi đi thấy nhớ...- ông Thắng tâm sự. Ký ức của một thời cà ng sâu lắng khi vử già . Đó là lúc rảnh thơi. Khi ấy con người ta luôn ngẫm ngợi vử mình ở tuổi trẻ. Rồi thấy tiêng tiếc cái thời đã qua, cái gần gũi mình bị mất, hoặc không còn nguyên vẹn như cũ...Đúng lúc có mặt ở ngõ Tạm Thương, vô tình cả tôi và ông Thắng được chứng kiến vụ ẩu đả của đám thanh niên. Lạ thay, người lớn tuổi can ngan cũng không được, chúng vẫn lao và o táng nhau rồi chởi bới ầm ĩ, phải đến khi công an đến chúng mới chịu thôi. Bọn trẻ bây giử tôi cũng thấy sợ, thời của chúng tôi chỉ sợ bố mẹ bằng phép. Chuyện chỉ đơn giản như đi tắm ngoà i giếng mà vô ý là m ướt người khác, người kia nói là vử mách bố mẹ đã sợ hết vía rồi. Giử thì khác quá...- ông Thắng nói.
Giếng khơi một thời là không gian sinh hoạt cộng đồng đậm tình cảm, nay đã không còn
Có lẽ, đây vừa là hoà i cổ, vừa là mong muốn của một người tuổi đã xế chiửu. Bởi mỗi khi trở vễ thăm con ngõ tuổi thơ của mình, ông Thắng thấy phiửn bị bọn trẻ cứ đứng chặn ngay đầu ngõ, níu kéo và o để bán nem rán, rồi việc tranh già nh khách của hà ng nà y, hà ng kia mà là m xẻ ngã tình cảm ngay cả ở những con người từng là bạn thuở nhử tắm chung...