Dự án tu bổ, tôn tạo di tích quốc gia mộ bác sĩ A.Yersin: Chủ đầu tư định là m liửu
Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 11:14, 22/11/2011
QuâÌ€n thể khu di tích môÌ£ nhà baÌc hoÌ£c Alexandre Yersin đã đươÌ£c Nhà nước xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 1999.
Ngay sau khi có ý kiến của UBND tỉnh Khánh Hòa, Công ty cổ phần Đầu tư Lạc Hồng vừa là đơn vị tư vấn thiết kế đồng thời đảm nhiệm vai trò chủ đầu tư dự án đã lên phương án tu bổ, tôn tạo khu di tích mộ bác sĩ A. Yersin.
Điửu đáng nói là , dự án thiết kế tu bổ, tôn tạo di tích nà y đã gây phản ứng từ phía các nhà chuyên môn và nhân dân địa phương. TưÌ€ngôi môÌ£nguyên bản được xây bằng chất liệu xi măng, queÌt vôi, nay được chủ đầu tư lên phương án ôÌp đaÌ granite, xây bêÌ£bao quanh vaÌ€ tôn cao thêm 45cm (gâÌp đôi nguyên bản).
Không dừng lại ở đó, họ còn đử nghị phaÌ bỏ ngôi thủ kyÌ€ môÌ£t côÌ£t (thăÌp nhang, đăÌ£t hoa quả thơÌ€ cuÌng), thay băÌ€ng một lư hương lơÌn. Tiếp nữa, sẽ xây nôÌi từ tấm bia thaÌ€nh bưÌc tươÌ€ng daÌ€i, hai bên đăÌp caÌc chữ HaÌn cỡ lơÌn: phuÌc, đưÌc. Ngoà i ra, họ còn đử nghị phaÌ bỏ tam quan cũ, và dưÌ£ng cổng săÌt kiểu dinh thưÌ£. ĐoaÌ£n bâÌ£c thang cuôÌi lên môÌ£ quaÌ dôÌc, trởngaÌ£i cho ngươÌ€i cao tuổi. Không coÌ lôÌi cho xe lăn...
Cần biết rằng, những hạng mục mà chủ đầu tư đử xuất và lên phương án tu bổ, tôn tạo như trên đửu nằm trong khu vực bảo vệ I của di tích.
Mặc dù chưa được các cơ quan chức năng có liên quan và nhất là có ý kiến thẩm định, thửa thuận dự án của Bộ VHTTDL nhưng chủ đầu tư là Công ty cổ phần Đầu tư Lạc Hồng vẫn nhất nhất đử xuất hôm nay (tức 21.11.2011) sẽ tiến hà nh khởi công dự án.
Điửu gì sẽ xảy ra khi dự án nà y vẫn sẽ tiếp tục được triển khai với những phương án tu bổ, tôn tạo như thế? Tham dự cuộc họp ngà y 10.11 do Sở Xây dựng tỉnh chủ trì, Hội ài mộ A. Yersin đã bà y tử quan điểm: Ngôi mộ cũ được xây dựng bệ xung quanh và đưa phần mộ lên cao, đắp chỉ vòng quanh lên 2 tầng; tấm bia đá cũ bây giử đã xây thà nh bức tường dà i có bệ đá và đắp lư hương to giữa bức tường; ngôi thủ kử³ một cột thử và thắp hương nay không còn mà đắp một lư hương to. Ba phần chính nà y của di tích đã là m biến dạng, không còn tính nguyên bản của di tích nữa.
BaÌc sĩ KiêÌ€u Xuân Cư (93 tuổi), Ủy viên HôÌ£i AÌi môÌ£ A.Yersin cho biêÌt, sau nhiêÌ€u cuộc hôÌ£i thảo, vâÌ£n đôÌ£ng trong nươÌc vaÌ€quôÌc têÌ vêÌ€ thân thêÌ, sưÌ£ nghiêÌ£p vaÌ€ công đưÌc của nhaÌ€ baÌc hoÌ£c A. Yersin, ngôi môÌ£ đã đươÌ£c xêÌp haÌ£ng di tiÌch quôÌc gia năm 1999.
Ngôi mộ cũ của bác sĩ A.Yersin...
... và bản phối cảnh của nhà đầu tư
ViêÌ£c chôn câÌt, lưu giữ laÌ£i di haÌ€i của ông đã được thực hiện đuÌng yÌ chiÌ của ngươÌ€i quaÌ côÌ thể hiêÌ£n trong di chuÌc đươÌ£c viêÌt trươÌc đoÌ vaÌ€ đươÌ£c công bôÌ khi ông qua đơÌ€i: Tôi ươÌc ao đươÌ£c chôn ở SuôÌi DâÌ€u, giữ tôi laÌ£i ở Nha Trang, đưÌ€ng cho ai mang tôi đi đâu, trong đoÌ riêng viêÌ£c lễ an taÌng, chôn câÌt, bác sĩ A. Yersin yêu câÌ€u: Không tổ chưÌc linh điÌ€nh, keÌ€n trôÌng ruÌ€m beng. Không điêÌu văn, điêÌu tưÌ€. MôÌ£ laÌ€m biÌ€nh thươÌ€ng, đưÌ€ng laÌ€m to tôÌn keÌm...
Khi được xem dự án nà y, nhaÌ€ thơ Giang Nam (nguyên PhoÌ chủ tiÌ£ch UBND tỉnh Khánh Hòa), Ủy viên BCH HôÌ£i AÌi môÌ£ A.Yersin nhâÌn maÌ£nh: ViêÌ£c can thiêÌ£p vaÌ€o di tiÌch trươÌc hêÌt phải năÌm vững vaÌ€ tuân thủ nghiêm ngăÌ£t LuâÌ£t Di sản văn hóa.
Riêng với di tích naÌ€y, chỉ nên sửa sang đươÌ€ng saÌ, laÌ€m bãi đâÌ£u xe... taÌ£o thuâÌ£n lơÌ£i cho du khaÌch vaÌ€ngươÌ€i dân viêÌng thăm, thể hiêÌ£n sưÌ£ mêÌn môÌ£vử môÌ£t con ngươÌ€i đăÌ£c biêÌ£t nhưng cũng rất biÌ€nh diÌ£ vêÌ€ nhân caÌch sôÌng. Không được phô trương gây tôÌn keÌm, khiêÌn di tiÌch vêÌ€ môÌ£t con ngươÌ€i biÌ€nh diÌ£ trở thaÌ€nh xa laÌ£ vơÌi côÌt caÌch giản diÌ£, thanh baÌ£ch, khiêm nhươÌ€ng, kiÌn đaÌo, dễ gâÌ€n, dễ mêÌn của A.Yersin trong kyÌ ưÌc ngươÌ€i dân.
Rất may là , mới đây trong một văn bản gửi UBND tỉnh Khánh Hòa, Sở Xây dựng đã đử xuất chủ đầu tư phối hợp với Sở VHTTDL, Hội ài mộ A.Yersin thống nhất phương án trùng tu, tôn tạo bảo đảm giữ gìn tối đa những yếu tố gốc của di tích như theo quy định của Luật Di sản văn hóa; Giao Sở VHTTDL tham mưu UBND tỉnh trình Bộ VHTTDL thửa thuận phương án xây dựng theo quy định của Luật Di sản văn hóa.
Đây là quy trình bắc buộc đối với dự án tu bổ, tôn tạo di tích quốc gia, và cũng chính quy định nà y nên hôm nay 21.11, chủ đầu tư không thể tiến hà nh khởi công dự án như đã dự định.
Công văn gửi UBND tỉnh của Sở Xây dựng và Hội ài mộ A.Yersin