Ngắm vẻ đẹp cổ kính của nhà thờ Hà Nội
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 10:38, 22/12/2011
Từ thế kỷ 18, Hà Nội đã là một trong những địa chỉ hà ng đầu trong việc truyửn đạo Thiên Chúa của các giáo sĩ phương Tây tại Việt Nam. Nhưng chỉ sau khi thực dân Pháp bình định Bắc Kử³ (1886-1887), quá trình xây dựng nhà thử Thiên chúa giáo mới được đẩy mạnh. Sự xuất hiện của kiến trúc nhà thử Thiên chúa giáo thời Pháp thuộc đã khiến không gian đô thị Hà Nội có những thay đổi mạnh mẽ với những dấu ấn quan trọng còn tồn tại cho đến bây giử. Ngà y nay, các nhà thử không còn thuần túy là những công trình phục vụ tôn giáo, mà đã trở thà nh di sản chung, mang ý nghĩa văn hóa lớn lao đối với mọi đối tượng quần chúng. Và o mỗi dịp Giáng sinh, các nhà thử được trang hoà ng rực rỡ lại trở thà nh điểm tham quan ưa thích của nhiửu người. Các sinh hoạt cộng đồng phong phú diễn ra trong đêm Giáng sinh tại các nhà thử cũng thu hút đông đảo sự tham gia của người dân, không phân biệt tôn giáo, tín ngườ¡ng.
Dưới đây là một số nhà thử tiêu biểu trong nội thà nh Hà Nội.
Nhà thử Lớn Hà Nội
 |
Tọa lạc ở số 40 phố Nhà Chung, quận Hoà n Kiếm, nhà thử Lớn được xây dựng trên khu đất vốn là nửn của tòa tháp Báo Thiên nổi tiếng của kinh thà nh Thăng Long thời Lý (thế kỷ 11-12), ở phía đông hồ Hoà n Kiếm. Nhà thử Lớn có tên chính thức là nhà thử Saint Joseph, khánh thà nh và o lễ Giáng sinh năm 1887, sau hai năm xây dựng. Nhà thử được thiết kế theo phong cách kiến trúc Gothique trung cổ châu à‚u, rất thịnh hà nh trong thế kỷ 12 và thời Phục Hưng ở châu à‚u, với kiểu dáng phửng theo nhà thử Đức Bà Paris.
 |
Khi mới xây dựng, khu vực quanh nhà thử còn hoang vắng, ít nhà cửa. Đến thập niên 1890, phố Nhà Thử được xây dựng theo hướng từ nhà thử ra hồ Hoà n Kiếm, khi đó vị trí nhà thử Lớn mới trở nên đắc địa và đóng vai trò quan trọng trong không gian đô thị Hà Nội. Ngà y nay, nhà thử Lớn được coi là một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu nhất của Thủ đô Hà Nội.
Nhà thử Cửa Bắc
 |
Nhà thử Cửa Bắc (số 56 Phan àình Phùng, quận Ba Đình) có tên chính thức là Giáo đường Nữ vương các thánh tử đạo, được xây dựng và o khoảng những năm 1925-1930 trên khoảng đất chạy dà i theo phố Boulevard Carnot (phố Phan Đình Phùng ngà y nay), nơi giao nhau với phố Frères Shneider (phố Nguyễn Biểu). Vị trí nhà thử đối diện với cổng phía Bắc thà nh Thăng Long nên dân gian thường gọi là nhà thử Cửa Bắc.
 |
Mặt bằng không gian nhà thử được cấu trúc theo nguyên tắc nhà thử thời kử³ Phục Hưng kiểu chữ thập La Tinh, kết hợp phong cách à - à‚u, không tuân theo quy tắc đối xứng, mà lệch với tháp chuông cao ở bên phải và cân bằng với mái vòm ở trung tâm. Điửu nà y là m cho nhà thử Cửa Bắc có nét khác biệt so với đa phần các công trình Thiên Chúa giáo có hình thức đăng đối nghiêm cẩn được xây dựng ở Việt Nam thời Pháp thuộc. Với thiết kế mang phong cách riêng của mình, nhà thử Cửa Bắc không chỉ là một địa chỉ tôn giáo mà còn là một trong những công trình kiến trúc đẹp nhất thời kử³ Pháp thuộc ở Hà Nội.
Nhà thử Hà m Long
 |
Nhà thử Hà m Long (21 phố Hà m Long, quận Hoà n Kiếm) được xây dựng và o năm 1934 trên một khu vực tương đối rộng, nơi giao nhau giữa phố Boulevard Doudart de Lagré (phố Hà m Long) và phố Rue Jacquin (phố Ngô Thì Nhậm). Kiến trúc nhà thử nổi bật bởi tháp chuông nằm ở trung tâm mặt đứng, được trang trí giản dị và hà i hòa. Một nét đặt biệt của nhà thử là hệ thống cửa lấy sáng có hình quả trám đặt bên cạnh các họa tiết trang trí hình tròn mang nhiửu tính bản địa. Sau nà y xung quanh nhà thử còn được trang trí bởi nhiửu tượng Thánh có nét điêu khắc rất sinh động.
 |
Mặc dù có quy mô không lớn, trang trí không cầu kử³, nhưng nhà thử Hà m Long lại có nét độc đáo so với đa phần các nhà thử Thiên chúa giáo khác ở Hà Nội thời Pháp thuộc.
Nhà thử Thịnh Liệt
Nhà thử Thịnh Liệt còn gọi là nhà thử Là ng Tám tọa lạc ở trong ngõ Giáp Bát, quận Hai Bà Trưng. Công trình được xây dựng và o năm 1911 trên một khu đất rộng rãi, thoáng đãng thuộc địa phận là ng Thịnh Liệt, đối diện một hồ nước lớn theo thết kế của một người Việt Nam là Đốc (Docteur) Thân.
 |
Có lẽ, do nhà thử được thiết kế bởi một người Việt Nam nên phong cách kiến trúc khá pha trộn, với bố cục cân xứng gồm hai tòa tháp theo kiểu nhà thử Gothique, hệ thống cửa vòm tròn cộng dãy mái lợp gạch đử chạy dà i và kết thúc ở các múi cong theo kiểu kiến trúc Phục Hưng và cả những họa tiết mang tính dân tộc. Tuy nhiên, nhử sự khéo léo của kiến trúc sư, các sắc thái kiến trúc của nhà thử được kết hợp hà i hòa và tọa ra được một tổng thể đẹp với tính trang trí cao bậc nhất ở Hà Nội.
Nhà thử An Thái
 |
Nhà thử An Thái, có tên khác là là nhà thử Kẻ Bưởi (ngõ 460 Thụy Khuê, Tây Hồ) được xây dựng và o những năm cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 trên đất là ng An Thái, thuộc vùng Kẻ Bưởi ở phía Nam của hồ Tây. Nhà thử được xây dựng theo phong cách kiến trúc Phục hưng với những họa tiết trang trí tinh tế. Dù quy mô khiêm tốn nhưng tổng thể nhà thử vẫn toát lên vẻ vững chãi và uy nghiêm. Mặt trước nhà thử có dòng chữ tiếng Latinh Mater Dolorosa ora pro nobis, có nghĩa là Đức mẹ Thống khổ, hãy nguyện cầu cho chúng con.
 |
Ngà y nay, nhà thử An Thái là một trong những nhà thử cổ còn giữ được kiến trúc nguyên bản ở Hà Nội.