Nỗi buồn lễ hội
Mỹ thuật - Nhiếp ảnh - Ngày đăng : 11:17, 29/12/2011
 |
| Đốt và sử dụng và ng mã gây lãng phí ở nhiửu nơi nhưng cơ quan quản lý cũng cảm thấy lúng túng. Trong ảnh: khách thập phương cúng và ng mã ở đửn Bà Chúa Kho, Bắc Ninh đầu năm 2011- Ảnh: TIẾN THà€NH |
Cũng là điửu hiếm gặp khi báo cáo của Bộ VH-TT&DL dà nh hẳn một phần lớn để đánh giá những bất cập tồn tại trong quản lý nhà nước và tổ chức lễ hội. Chen lấn, xô đẩy, xâm hại di tích, buôn thần bán thánh, mê tín dị đoan, đặt hòm công đức tùy tiện... là một phần của bộ mặt lễ hội trong năm qua.
Lộn xộn, bát nháo
Những lễ hội gây nhiửu phản cảm và bức xúc dư luận nhất được điểm tên vẫn thuộc vử miửn Bắc: đửn Trần, phủ Già y (Nam Định), Bà Chúa Kho (Bắc Ninh), Kiếp Bạc (Hải Dương), phủ Tây Hồ, động Hương Tích, chùa Trấn Quốc (Hà Nội)... Trong cơn lốc của lễ hội, đửn chùa miếu mạo cũng biến tướng và không còn giữ được vẻ thanh tịnh. Báo cáo của Bộ VH-TT&DL chỉ rõ: nhiửu nơi lập nhiửu bà n thử, đặt hòm công đức và đĩa để tiửn giọt dầu khiến du khách đặt nhiửu tiửn lẻ lộn xộn ở mọi nơi mọi chỗ, đặc biệt là giắt tiửn giọt dầu tùy tiện và o tay tượng Phật, thậm chí có nơi người nhà chùa còn dán cả tiửn và o đĩa để mồi du khách đặt tiửn.
Một nguyên nhân của việc bùng nổ quy mô tổ chức lễ hội được mổ xẻ chính là việc đua nhau mời lãnh đạo đến dự. à”ng Trần Minh Chính (vụ trưởng Vụ Văn hóa cơ sở) nói: khi tổ chức các lễ hội, các địa phương đua nhau mời lãnh đạo cấp trên, số lượng khách mời quá đông, không tuân thủ các quy định chung của Nhà nước cần được chấn chỉnh. Tại hai đầu cầu Đà Nẵng và TP.HCM, nhiửu ý kiến cũng đồng tình quan điểm tách vai trò Nhà nước ra khửi lễ hội như lễ hội dân gian thì trả vử cộng đồng.
Một thực trạng báo động cũng được cảnh báo đó là xu hướng tự nâng cấp lễ hội, tự xưng danh là lễ hội cấp quốc gia, quốc tế mà thiếu cơ sở khoa học và thực tiễn đang xuất hiện ở nhiửu địa phương. Nhiửu nơi cứ có di tích là đẻ ra lễ hội, là ng xã, dòng họ ganh đua với nhau xem lễ hội nhà ai to hơn.
Loay hoay chuyện phát ấn đửn Trần
Dù giao ban trực tuyến vử lễ hội ba miửn, nhưng phương án tổ chức của lễ khai ấn đửn Trần lại thu hút sự chú ý và đóng góp ý kiến của các đại biểu. à”ng Nguyễn Đức Tuấn (vụ trưởng, giám đốc văn phòng đại diện Bộ VH-TT&DL tại miửn Trung) phát biểu: Tôi vẫn kiên trì quan điểm không có chuyện phát ấn đửn Trần mà chỉ có khai ấn thôi. Đây chỉ là chuyện vua quan nhà Trần khai ấn mở đầu năm mới. Thế mà giử đây đã biến thà nh chuyện mê tín dị đoan, loạn đến nỗi ảnh hưởng đến cả an ninh chính trị, suy nghĩ của con người.
Gần một năm với các cuộc hội thảo, bà n luận, lấy ý kiến mới chỉ chốt được việc: không phát ấn đửn Trần và o đêm 14 tháng giêng. Tuy nhiên, phương án phát ấn trong ba ngà y tiếp theo, đến hết tháng giêng hay trong cả năm cho đến lúc nà y vẫn chưa thể thống nhất.
à”ng Khúc Mạnh Kiên (phó giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Nam Định) cho biết: trong lễ hội năm 2012, Nhà nước sẽ không tham gia bất kử³ hoạt động nà o, chỉ tổ chức dâng hương và o sáng 14 tháng giêng. Đêm 14 chỉ có lễ khai ấn, việc phát ấn bắt đầu từ 8g sáng 15 tháng giêng và kéo dà i đến hết tháng. Tuy nhiên, theo ông Kiên, đây chỉ mới là dự thảo, lãnh đạo tỉnh Nam Định mới chỉ nghe báo cáo chứ chưa thông qua.
Trong khi đó, với tư cách là đơn vị cố vấn cho Bộ VH-TT&DL và UBND tỉnh Nam Định, ông Lương Hồng Quang (phó viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa nghệ thuật VN) nói: Việc phát ấn nên thực hiện suốt cả năm, coi lá ấn như là vật lưu niệm dà nh cho du khách đến đửn Trần. Như thế mới khắc phục được tình trạng bán ấn bị dư luận lên án. Đây là kiến nghị của viện, tuy nhiên cả Bộ VH-TT&DL và viện không có thẩm quyửn quyết định, tỉnh Nam Định mới là yếu tố quyết định đử án có chạy được hay không - ông Quang nói.
Cấm sản xuất đồ mã, nên không?
Việc đốt và sản xuất đồ mã trong dịp cuối năm và đầu năm cũng trở nên nóng bửng khi cả hai báo cáo của Bộ VH-TT&DL và thanh tra bộ đửu thống nhất đử xuất trình Chính phủ nên cấm sản xuất, tà ng trữ và vận chuyển đồ mã.
à”ng Phạm Xuân Phúc (phó chánh thanh tra - Bộ VH-TT&DL) bà y tử: Nghị định 75 cấm đốt và ng mã nơi công cộng nhưng thanh tra không xử phạt được. Vừa rồi vử đửn Trần (Nam Định), thanh tra vừa đi ra cổng thì một xe lớn chở và ng mã chạy và o, biết là sẽ đốt nhưng không có chế tà i nên cũng đà nh chịu. Theo ông Phúc, nếu không có lệnh cấm sản xuất thì việc xử phạt các hà nh vi đốt và ng mã cũng lâm và o bế tắc.
Còn đại diện Sở VH-TT&DL Thừa Thiên - Huế cho rằng phải xác định rõ từng loại và ng mã cụ thể, nên cấm sản xuất, tà ng trữ một số loại như nhà lầu, ôtô gây lãng phí, nghiêm cấm in ấn tiửn, các loại đôla địa phủ. Còn giấy và ng truyửn thống chỉ nên tuyên truyửn hạn chế sử dụng.
Theo Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL Huử³nh Vĩnh ài, việc cấm sản xuất, tà ng trữ và ng mã cần phải được nghiên cứu sâu hơn và lấy ý kiến đông đảo của giới nghiên cứu, các nhà quản lý và cả người dân. Muốn ban hà nh quyết định cấm phải lấy ý kiến của đối tượng sẽ bị cấm. Đối với văn hóa không nên sử dụng đơn thuần một biện pháp hà nh chính, coi chừng lợi bất cập hại - ông ài nói.