Vẫn còn đó, góc Hà Nội yên bình...
Chuyển động Hà Nội - Ngày đăng : 13:12, 24/04/2012
Cụ đồ nói tiếng Tây như... gió
Đó là nghệ nhân Nguyễn Bá Dần, 75 tuổi. Vốn sinh ra và lớn lên ở ngõ chợ Khâm Thiên, ông Dần ngà y ngà y bắt xe buýt lên phố cổ để theo đuổi cái nghiệp của một nhà Nho “ đó là viết thư pháp và vẽ tranh thủy mặc. Ngà y còn nhử, cậu bé Dần theo mẹ ra Hồ Gươm chơi, vô tình gặp một ông đồ ngồi viết chữ đã là m ông say mê từ đó. à”ng đồ ấy chính là người đầu tiên và là người thầy duy nhất dạy cho ông sự say mê và cách thổi hồn mình và o những nét chữ. Từ ấy đến giử đã qua nửa đời người, ở cái tuổi thất thập cổ lai hi nhưng dường như sự say mê vẽ tranh và bình thơ của ông vẫn vẹn nguyên như ngà y ông còn bé.
à”ng Dần cho biết, tranh thủy mặc và dòng chữ thư pháp được bắt nguồn từ Trung Quốc, được vẽ bằng bút lông, dùng thuốc nước hoặc mực nho trên giấy xuyến chỉ (loại giấy là m thủ công nhưng rất cao cấp, trắng, mịn, chứ không phải hơi và ng ngà và sần như giấy dó của tranh Đông Hồ). Họa sĩ vẽ thủy mặc phải tích đủ nội công lại đầy cảm xúc, ý tưởng rồi mới hạ bút, vì đặc điểm của giấy xuyến chỉ là rất thấm mực, bút vẽ nét nà o ăn nét ấy, không thể sửa chữa. Sắc mà u của mực đậm hay nhạt tùy và o nét bút đưa đường nét và tạo hình thế nà o, tạo ra thay đổi bất ngử.Ngắm nhìn những bức tranh mà ông vẽ với chủ đử Thăng Long xưa, cầu Long Biên, hay cây tre, cây trúc, những gánh hà ng rong, hay những chú cá chép bơi lội tung tăng, đủ cho thấy tâm hồn đẹp của ông đồ nà y.
Điửu lạ là , dù mải miết với những nét bút, giấy mực, song mỗi lần du khách Tây lại gần, ông lại ngừng bút và say sưa giảng giải cho du khách nghe bằng đủ loại tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Trung. Thấy tôi tử vẻ ngườ¡ng mộ, ông cười: Có gì đâu, chẳng qua là nghử mà . Là m lâu rồi thà nh quen, tiếp xúc nhiửu rồi thà nh biết hết mà . Ấy thế, nhưng hai đứa con tôi học ngoại ngữ đủ cả, nhưng thu nhập chưa chắc đã bằng tôi đâu.
Cần lắm sự đam mê
Yêu nghử, say nghử đến mức dù đã trải qua nhiửu công việc như là m thợ khắc bút, thầy lang... song ông Dần vẫn không thể bử cái nghiệp vẽ tranh thủy mặc. Bởi thế, từ khi ngôi nhà cổ ở địa chỉ 87 Mã Mây được bảo tồn, ông đến đó, ngà y ngà y thả hồn theo nét vẽ và thậm chí đôi lúc kiêm luôn hướng dẫn viên du lịch. à”ng Dần bảo, thường mỗi bức tranh thủy mặc ông vẽ mất chừng 15 - 20 phút, mỗi bức bán khoảng 150.000 đồng. Ai hửi mua thì ông bán, nhưng cũng có những lúc cái hứng của một nhà nho xưa nổi lên, ông lại tặng cho khách mà chẳng lấy tiửn. Chỉ cần khách hiểu và ngắm nghía bức tranh với cảm xúc lạ, ông sẽ không chần chừ đà m đạo vử tranh cùng khách.
à”ng tâm sự: Với chất liệu là giấy dó, việc vẽ tranh thủy mặc cũng kì công lắm, đòi hửi sự chuyên tâm và kiên nhẫn. Khi vẽ cho những người nho nhã, thư sinh thì nét bút phải mửm mại, uyển chuyển, nếu người đó là một vị tướng thì nét bút phải dứt khoát, khửe mạnh như chính con người của họ. Khi tôi hửi các con ông có ai theo nghử? à”ng thở dà i: Chúng nó trẻ người, và cũng không đủ tâm, đủ tầm để học cái nghử nà y. Muốn viết được thư pháp và cao hơn là vẽ tranh thủy mặc, cần lắm sự đam mê. Nếu không có cái tâm và không say được thì tốt nhất không nên học, vì mỗi câu thơ, mỗi nét bút vẽ trong đó là cả một tâm hồn, tình cảm, nếu không có cảm xúc và tâm huyết thì nét chữ khô và ít có hồn lắm. à”ng Dần lo lắng, không biết mai nà y có ai còn nhớ đến thú chơi nho nhã nà y nữa không?