Sự thực vử Cao Cầu trong Thủy Hử
Truyện - Ngày đăng : 10:22, 31/05/2012
Trong tiểu thuyết Thủy Hử của tác giả Thi Nại Am, Cao Cầu là một nhân vật phản diện, kẻ đại gian, đại ác không thể tha thứ mà ai ai cũng biết. Xuất thân là kẻ lưu manh nơi chợ búa, nhử tà i đá cầu mà được Đoan Vương rất yêu thích. Khi Đoan Vương lên ngôi trở thà nh Hoà ng đế, Cao Cầu cũng bắt đầu thênh thang hoạn lộ và nhanh chóng trở thà nh Thái úy, chức quan võ to nhất triửu đình thời bấy giử. Dựa và o quyửn lực có trong tay, Cao Cầu chẳng những không giúp ích gì cho nhân dân đất nước, ngược lại hãm hại không ít người vô tội. Y hãm hại Lâm Xung bằng thủ đoạn rất tà n độc khiến ngay từ những hồi đầu, độc giả không ít người đã phải nghiến răng mà chửi. Cho tới khi tác phẩm kết thúc thì 108 vị anh hùng Lương Sơn Bạc gần như đã bị Cao Cầu hại chết gần hết. Tuy nhiên, những gì sử liệu còn ghi chép lại chứng minh rằng, hà ng trăm năm nay, người ta đã nghi oan cho Cao Cầu...
1. Theo những ghi chép của chính sử thì Cao Cầu là nhân vật có thực trong lịch sử. Tuy nhiên, Cao Cầu trong lịch sử không hoà n toà n giống như Cao Cầu đại gian đại ác như trong miêu tả của Thủy Hử. Theo ghi chép của Huy chủ hậu lục của tác giả Vương Minh Thanh thời Nam Tống thì Cao Cầu vốn là tiểu đồng của Tô Thức, một nhà thơ rất nổi tiếng vử tà i thơ lẫn nhân cách thời Tống. Cao Cầu là người thông minh lanh lợi, giửi việc viết chữ và cũng có chút thiên phú văn chương.
Ngoà i ra, Cao Cầu cũng biết cả võ nghệ, công phu cũng không phải loại tầm thường. Khả năng đá cầu cao siêu của Cao Cầu thực chất chỉ là một trong số rất nhiửu món tạp kử¹ mà Cao Cầu thà nh thạo.
Năm 1093, Tô Thức tiến cử Cao Cầu với người bạn mình là Vương Tấn Khanh, dượng của Đoan Vương Triệt Cát (tức Tống Huy Tông sau nà y), cũng là cao thủ vử thư họa (vẽ tranh và viết thư pháp) và rất thân với Đoan Vương Triệu Cát, vốn cũng là tay thư pháp có hạng. Một ngà y, khi cùng đợi để lên triửu thì Triệu Cát quên mang lược mới hửi mượn lược của Vương Tuấn Khanh để sửa tóc mai của mình. Lược của Vương Tuấn Khanh rất đẹp, Triệu Cát rất thích. Vừa may, Vương Tuấn Khanh lại có 2 chiếc giống nhau, vì thế, ngà y hôm sau, Vương Tuấn Khanh sai Cao Cầu mang tới phủ của Đoan Vương một chiếc lược để là m quà .
 |
| Cao Cầu trên phim. |
Khi Cao Cầu tới, Đoan Vương đang đá cầu. Đoan Vương tuy thích đá cầu tuy nhiên trình độ lại ở hạng nghiệp dư còn Cao Cầu thì là một cao thủ nên trong mắt lộ ra vẻ coi thường. Đoan Vương nhận thấy thái độ đó của Cao Cầu, bèn mời Cao Cầu cùng đá. Mà n biểu diễn của một cao thủ như Cao Cầu đương nhiên khiến Đoan Vương thích mê. Vì thế, bèn giữ Cao Cầu ở lại rồi sai người tới nhà Vương Tuấn Khanh nói: Cảm ơn người đã tặng lược còn sai cả người tới. Cả hai ta đửu nhận! Nhử vậy, từ sau đó, Cao Cầu trở thà nh kẻ thân tín của Đoan Vương.
Không lâu sau đó, Đoan Vương trở thà nh hoà ng đế nhà Tống, hiệu là Tống Huy Tông. Tống Huy Tông vốn là người bị cả triửu đình ghẻ lạnh và coi thường, nay thượng triửu gặp toà n những người lạ hoắc nên sau khi bãi triửu trở vử nhìn thấy Cao Cầu thì cảm thấy vô cùng thân thiết. Vì thế, Huy Tông nảy ra ý định đử bạt Cao Cầu là m quan. Tuy nhiên, việc đử bạt trong triửu đình nhà Tống phải thông qua rất nhiửu thủ tục và chế độ và cũng không thể hoà n toà n do hoà ng đế quyết định. Từ quan huyện thất phẩm đã phải xuất thân là tiến sĩ, trong khi đó Cao Cầu lại chưa có công danh gì. Vì thế, việc là m quan văn chắc chắn là không được.
Không là m được quan văn thì là m quan võ. Bởi lẽ, võ quan thì yêu cầu không cao, chỉ cần có công trạng đửu có thể phong quan, mà công trạng thì lại là một khái niệm rất nhập nhòe. Vì thế, Huy Tông cho Cao Cầu tới là m thuộc tướng của Lưu Trọng Vũ nhằm giúp Cao Cầu có cơ hội lập công trạng để tạo cớ đử bạt sau nà y. Lưu Trọng Vũ biết rằng Cao Cầu là người hoà ng đế sai xuống để mạ và ng trước khi cất nhắc. Chính vì thế, để lấy lòng hoà ng đế, Lưu Trọng Vũ hết sức cất nhắc Cao Cầu. May mắn, trong thời gian Cao Cầu ở vùng biên cương nà y, nước Tống già nh được những trận thắng rất hiếm hoi trong lịch sử tồn tại của mình.
Cao Cầu bắt đầu dà nh được vốn liếng và nhử sự cất nhắc của Huy Tông, cuối cùng đã là m tới chức Điện soái, thống lĩnh cấm quân hơn 20 năm. Khi Cao Cầm cầm nắm giữ quyửn quản lý quân đội của nhà Tống thì quân Tống đã chẳng còn bao nhiêu sức chiến đấu nữa. Cao Cầu lại không phải là 1 nhà quân sự, đương nhiên không thể giúp gì cho quân đội nhà Tống có thể khôi phục lại. Tuy nhiên, Cao Cầu cũng chẳng phải chỉ nhử và o tà i đá cầu vặt vãnh mà có thể nắm giữ quân đội nhà Tống hơn 20 năm không hử thay đổi. Cao Cầu không phải là một người tầm thường mà ngược lại rất biết cách là m quan. Đầu tiên là rất giửi cư xử. Đối với cấp trên của mình, đặc biệt là đối với Huy Tông, Cao Cầu tìm mọi cách để lấy lòng ông vua ham chơi nà y. Thứ hai, Cao Cầu có một điểm rất tốt là không bao giử quên báo đáp những người có ơn với mình. Chẳng hạn đối với Lưu Trọng Vũ, người đã giúp đỡ Cao Cầu rất nhiửu khi còn ở nơi biên viễn, Cao Cầu luôn giữ mối quan hệ mật thiết. Năm 115, Lưu Trọng Vũ bị bại trận, tuy nhiên, hoạn lộ của Lưu dường như không bị ảnh hưởng gì hoà n toà n là nhử có Cao Cầu nói hộ trong triửu đình. Với chủ cũ là Tô Thức, Cao Cầu cũng hết lòng giúp đỡ. Ngoà i ra, Cao Cầu với những gian thần khuynh đảo triửu chính khi đó như Đồng Quán, Thái Kinh hoà n toà n không phải là một phe. Năm Tĩnh Khang thứ nhất, tức năm 1126, khi Huy Tông biết tin quân Kim vượt sông Hoà ng Hà tấn công đã trốn vử hướng Đông Nam tránh nạn. Sử chép rằng, khi Huy Tông chạy tới Tứ Châu thì Đồng Quán và Cao Cầu đuổi theo kịp và hợp thà nh nhóm thân tín của Huy Tông. Không lâu sau đó, Đồng Quán và Cao Cầu xảy ra xung đột, Đồng Quán tiếp tục bảo vử Huy Tông đi tiếp vử phía Nam, bử lại Cao Cầu ở Tứ Châu. Sau đó, Cao Cầu lấy cớ là bị bệnh, bử vử Khai Phong.
Sử sách chép rằng, những người hộ tống Huy Tông lần đó, sau nà y đửu bị Tống Khâm Tông giết chết. Cao Cầu vì đã tách ra trước đó nên không tham gia và o cuộc tranh đấu giữa tập đoà n Huy Tông và Khâm Tông. Kết cục của Cao Cầu như vậy, may mắn hơn rất nhiửu so với Đồng Quán và Thái Kinh.
Trong Thủy Hử, Lâm Xung là nhân vật chính diện, được tác giả ca ngợi, do vậy mới có chuyện Cao Cầu hãm hại Lâm Xung. Tuy nhiên, điửu nà y hoà n toà n là do hư cấu của nhà văn chứ không phải sự thực. Từ sử sách cũng như ghi chép của các văn nhân có thể khẳng định rằng, trong lịch sử xác thực có cuộc khởi nghĩa của Tống Giang, tuy nhiên hoà n toà n không có 108 vị anh hùng như trong Thủy Hử miêu tả cũng không có những câu chuyện đầy kịch tính và sinh động như những gì cuốn tiểu thuyết nà y đã viết.
Cuộc khởi nghĩa của Tống Gian diễn ra và o năm Tuyên Hòa thứ nhất (tức năm 1119) tới năm Tuyên Hòa thứ ba. Người trấn áp cuộc khởi nghĩa của Tống Giang cũng không phải là Cao Cầu mà là Trương Thúc Dạ, một danh tướng thời Bắc Tống.
So với Đồng Quán và Thái Kinh, Cao Cầu cũng không tham gia việc thảo phạt các nghĩa quân khởi nghĩa, đồng thời cũng không tham gia kế sách sai lầm liên kết nhà Kim, tiêu diệt nhà Liêu đã dẫn đến sự sụp đổ của triửu Tống.
Việc người đời sau coi Cao Cầu như gian thần đầu sử, đại gian đại ác có lẽ vì nhiửu nguyên nhân. Một là vì Cao Cầu nhử và o tà i đá cầu mà là m tới chức thống lĩnh cấm vệ quân một cách dễ dà ng. Hai là vì việc tham ô của Cao Cầu từng bị các đại thần cáo giác và o những năm Tĩnh Khang.
Cao Cầu đứng đầu cấm quân hơn 20 năm, không chỉ lấy đất của doanh trại là m nhà riêng mà còn dùng cấm quân là m phu dịch cho mình. Vì thế, kỷ luật quân đội lửng lẻo, quân đội chính quy mà gần như không thể dùng và o việc gì. Trong khi đó, quân Kim đang lăm le đem quân trà n sang. Trong tình cảnh đó, Cao Cầu bị người ta tố cáo chỉ trích cũng chẳng có gì sai. Cao Cầu chết năm 1126 ở Khai Phong. Sau khi đóng nắp quan tà i, người đương thời vẫn coi Cao Cầu là một người tốt, ít ra là so với bọn Đồng Quán, Thái Kinh.
Kim Thánh Thán khi bình Thủy Hử đã viết rằng: Nếu không viết vử Cao Cầu mà viết 108 người thì đó là loạn từ dưới loạn lên. Không viết vử 108 người mà viết vử Cao Cầu trước thì đó chính là loạn từ trên loạn xuống. Vì thế, thực tế, Cao Cầu chỉ là vật thế thân được các văn nhân mang ra chỉ trích trách nhiệm là m mất nước của triửu Tống mà thôi.