Nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến: Tôi không quá tốt nhưng là kẻ tử tế
Truyện - Ngày đăng : 08:53, 15/10/2012
Thưa nhà văn Nguyễn Ngọc Tiến, hai cuốn sách Đi ngang Hà Nội và Đi dọc Hà Nội vừa vinh dự nhận giải thưởng Bùi Xuân Phái, một giải thưởng danh giá Vì tình yêu Hà Nội. Anh có cảm nhận gì vử giải thưởng nhằm tôn vinh những người luôn mang trong mình một tình yêu Hà Nội.
Không phải vì tôi được trao giải mà tôi ngợi ca nhưng sự thật không thể chối cãi giải thưởng Bùi Xuân Phái: Vì tình yêu Hà Nội không chỉ có giá trị văn hóa cao mà nó còn mang tính nhân văn sâu sắc. Và nó cà ng ý nghĩa hơn khi mà nhiửu di tích văn hóa đã và đang có nguy cơ bị phá hủy do thời gian, thiếu kinh phí để trùng tu; những tòa nhà hà nh chính, biệt thự với kiến trúc Pháp xây dựng cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX; những công trình công cộng và dân sinh có phong cách kiến trúc Đông Dương chỉ thấy ở Hà Nội mà không thể tìm thấy ở Thủ đô các nước châu à đang mất dần. Di tích thì biến dạng khi trùng tu. Những nét đẹp trong ứng xử, giao tiếp được trưng cất qua nhiửu thế kỉ thì rơi rụng dần trong khi cái mà người ta gọi là văn hóa mới thì chưa có hình hà i... Giải thưởng nà y ra đời rất có ích cho văn hóa Hà Nội và những người yêu Hà Nội.
Anh có thể chia sẻ đôi điửu vử hai cuốn sách Đi ngang Hà Nội và Đi dọc Hà Nội?
Trước Đi ngang Hà Nội và Đi dọc Hà Nội tôi đã cho ra mắt độc giả tác phẩm 5678 bước chân quanh hồ Gươm Hà Nội, cuốn sách kể những chuyện lặt vặt và lặt vặt từ khi hồ có tên là Lục Thủy đến mang tên Hồ Gươm. Chuyện vử con người, cảnh vật quanh con hồ thẫm đẫm huyửn thoại và lịch sử. Thêm và o đó là những chuyện tôi biết, trải nghiệm vử Hà Nội theo cái nhìn cá nhân. Tuy nhiên Hà Nội là cái mử lớn để tìm, chiêm nghiệm, viết ra. Tôi không nhìn đô thị của chúng ta theo con mắt đạo đức mà theo chiửu dà i lịch sử, hiện thực xã hội, cũng không đưa ra những kiến nghị, giải phap . Đi ngang Hà Nội gồm 32 bà i, còn Đi dọc Hà Nội có 25 bà i.
Đử tà i toà n những thứ rất Hà Nội: bia hơi, ô tô, tem phiếu, kem, xe tay, xích lô, phở, xẩm tầu điện, cà phê, đổ thùng, kẻ cắp chợ Đồng Xuân, đà o Nhật Tân, hoa Ngọc Hà ... Rất nhiửu các đử tà i được những nhà văn tên tuổi khai thác như: Thạch Lam,Vũ Bằng, Nguyễn Tuân nhưng tôi tìm cách tiếp cận khác để gợi trí tò mò của độc giả. Xe đạp thì cũng nhiửu người viết nhưng phần lớn nghiêng vử lãng mạn của đôi trai gái yêu nhau chở nhau bằng chiếc xe lọc cọc hay thú sưu tầm của một số người, trong khi xe đạp nhập và o Việt Nam từ bao giử, ai là người sở hữu chiếc xe đầu tiên, xe đạp sản xuất ở Việt Nam ra sao, rồi bi kịch cuộc đời liên quan đến xe đạp thời bao cấp...thì chưa ai viết... Cả hai cuốn sách đửu viết theo thể kí - khảo cứu. Khi trao giải, ban giám khảo nhận định: mở ra hướng ghi chép, khảo cứu độc đáo vử cuộc sống thường ngà y của Hà Nội tôi thấy họ nói như vậy cũng hợp lí.
Gần đây có dư luận cho rằng không có người Hà Nội gốc mà chỉ có người sống ở Hà Nội. à kiến của anh vử quan niệm đó?
Tôi thấy quan niệm đó thật hà i hước. Trước các triửu vua Lê, nhập cư vử Thăng Long là rất nhử giọt. Đến triửu vua Lê Thánh Tông, ông vua nà y còn cho hồi hương tất cả những ai không có nhà và cửa hà ng ở Đông Kinh. Vẫn biết Thăng Long - Hà Nội là nơi hội tụ, kết tinh, lan tửa nhưng rất nhiửu phường ở Hà Nội hiện nay vẫn có đình thử thà nh hoà ng như: Hà ng Buồm, Hà ng Trống, Kim Liên, Phương Liệt, Bạch Mai...thì sao lại có thể nói không có người Hà Nội gốc?
Cũng có ý kiến cho rằng nhiửu người Hà Nội quá đử cao vử văn hóa của thà nh phố mình, còn anh thì sao?
Tôi cho rằng điửu đó cũng dễ hiểu và có thể thông cảm được vì Hà Nội là quê hương của họ, ai chẳng yêu quê hương mình. Sự thật thì Thăng Long là kinh đô của nhiửu triửu đại phong kiến và cho đến 1902, chính quyửn Pháp còn chọn Hà Nội là m Thủ đô của Liên bang Đông Dương nên văn hóa Hà Nội có những khác biệt với các vùng miửn khác. Hà Nội cũng tiếp nhận văn minh từ các nhà buôn đến giao dịch ở Thăng Long, rồi văn minh Pháp trước nhiửu vùng miửn nên họ cũng tự cho mình cái quyửn văn minh hơn các nơi khác. Tuy nhiên không thể phủ nhận yêu quá sẽ dẫn đến cực đoan.
Anh là một trong những nhà văn lặng lẽ, lặng lẽ với cuộc sống, lặng lẽ với những quan hệ bạn bè, lặng lẽ với những ý tưởng văn chương của mình... nhưng có lẽ chính vì thế, mà bao nhiêu sự ồn à o “ sâu lắng, anh dồn hết cả và o văn chương. Nếu tự vẽ một chân dung của mình bằng ngôn ngữ, anh sẽ nói gì?
Tôi không nghĩ mình là nhà văn mà chỉ là người chép lại các ý nghĩ của chính mình. Tôi không quá tốt nhưng là kẻ tử tế!
Xin cảm ơn anh!