Nhớ Tết Hà  Nội sau bom B52

Người Hà Nội thanh lịch, văn minh - Ngày đăng : 22:35, 13/02/2013

(NHN) Trong thế kỷ 20, có hai cái Tết Nguyên đán không thể nà o quên với người Hà  Nội: Tết Аinh Hợi 1947, khi Trung đoà n Thủ đô vẫn ngoan cường chiến đấu chống lại quân Pháp. Dân phố cổ đi tản cư , Hà ng Bồ không còn ai viết câu đối, chợ hoa Hà ng Lược năm đó không mở..., và  Tết Quý Sử­u năm 1973...

Sáng ngà y 30-12-1972, Mử¹ tuyên bố ngừng  ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra và  chấp nhận quay trở lại bà n đà m phán tại Pa-ri. Tuy nhiên, thà nh phố Hà  Nội vẫn yêu cầu người dân không vử thà nh phố, tiếp tục ở nơi sơ tán và  chỉ  khi có lệnh chính thức mới trở vử.

Ngà y 30-12, chỉ còn non một tháng là  đến Tết Nguyên đán, nhiửu người  Hà  Nội đã toan tính cho cái Tết nhưng bà  con ở các vùng quê nơi họ sơ tán vẫn dử­ng  dưng. Với họ, gạo nếp gói bánh chưng đã có sẵn, trước ngà y ông Công, ông Táo, hai ba nhà  chung con lợn là  có thịt để gói giò, gói bánh chưng, ninh măng nên họ vẫn chăm lo cho cây mà u vụ đông.

Tết ở quê không cầu kử³ như người Hà  Nội, khó khăn, thiếu thốn đến mấy cũng cho đủ bốn bát, bốn đĩa. Cỗ Tết Hà  Nội thì ngay cả lúc chiến tranh cũng không thể thiếu bát nấm thả, chân giò ninh măng, xôi gấc, đĩa thịt gà  chặt úp có thêm tí lá chanh hay bát bóng.

Từ khi giặc Mử¹ ném bom miửn bắc trong đó có Hà  Nội, cuộc sống thiếu thốn và  khó khăn nên dân Hà  Nội buộc phải tích cóp từ trước Tết. Mấy tai mộc nhĩ, nấm hương, dăm bảy lạng đậu xanh phơi khô rồi gói ghém cẩn thận cho và o hộp. Nhử mua sẵn ít nếp ở quê hay tại chính nơi sơ tán để chuẩn bị cho nồi bánh chưng.

Thời chiến, dân Hà  Nội lại gói  bánh chưng nhiửu hơn, cỗ giao thừa và  bữa cơm đầu năm bóc và i chiếc còn để lại sau Tết. Sáng ra cho miếng bánh chưng rán và o cặp lồng coi như xong bữa trưa.

Cuối tháng Giêng, bom Mử¹ rầm rầm, nhiửu người có chung suy nghĩ ăn được là  ăn, nên có bao nhiêu tem phiếu đem  mua hết, thế nên chẳng còn gì mà  Tết đang đến rất gần. Lo, nhưng cũng chịu, tất cả trông chử và o ngà nh thương nghiệp. Rồi tin  chính quyửn Ních-xơn  ký tắt Hiệp định Pa-ri với Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngà y 23-1 được phát trên đà i Tiếng nói Việt Nam, in trên hai tử báo ngà y duy nhất là  Nhân Dân và  Hà  Nội mới, tâm trạng chung là  hòa bình ăn cháo cũng sướng.

Sáng ngà y 27-1-1973, trang nhất Báo Nhân Dân đăng tin đúng 7 giử (giử Việt Nam), Hiệp định Pa-ri đã được ký kết, Mử¹ buộc phải rút quân khửi Việt Nam. Lúc nà y thì chẳng cần ai ra lệnh, dân Hà  Nội từ nơi sơ tán ở Hà  Tây, Hưng Yên, Thái Bình, Hà  Bắc... ùn ùn kéo vử. Có ông chở vợ đằng sau, con ngồi phía trước, chung quanh chiếc xe đạp cũ kử¹ buộc đủ các thứ; có nhà  chen chúc trên chiếc xích-lô; trên quốc lộ 1, nhiửu thanh niên mang vác đi bộ hướng vử Hà  Nội.

à”-tô các tuyến Hà  Nội đi Thường Tín, Phú Xuyên, Sơn Tây, Từ Sơn và  nhiửu tuyến khác được lệnh quay vòng liên tục đến khi hết khách thì thôi. Lần đầu tiên trong 80 năm kể từ khi có tà u điện ở Hà  Nội, tà u chạy cả đêm để đưa đón dân từ  bến ô-tô Kim Liên, bến Nứa, ga Hà ng Cử, và  cũng lần đầu, xe điện dừng giữa đường để trả và  đón khách có nhiửu hà nh lý hay con nhử. Аó là  một đêm đáng nhớ.

Và  đêm đó dân phố Khâm Thiên, An Dương, là ng Tám  không ngủ... những túp lửu dựng tạm bằng tre nứa bên hố bom, leo lét những ngọn nến và  tiếng nấc xé lòng  gọi người thân...

Dù  túi hà ng Tết chỉ có lạng miến, gói mì chính, hộp mứt, chai rượu mùi, bao thuốc lá Tam Аảo... nhưng không có coi như thiếu Tết, nên các gia đình đổ xô đến các bách hóa. Ở cử­a hà ng cuối phố Huế, người xếp hà ng dà i đến tận đầu phố Bạch Mai, ở bách hóa Kim Liên, dân xếp hà ng qua cả đường tà u hửa. Còn Bách hóa  Tổng hợp Trà ng Tiửn thì cử­a đằng phố Hà ng Bà i, phố Hai Bà  Trưng và  cử­a ở phố Trà ng Tiửn đông nghịt khách.

Xe đạp gử­i một dãy dà i bên số chẵn phố Hà ng Bà i. Vì trước đó có thông tin nhiửu túi do nhân viên đóng vội nên thiếu cả mì chính hay thuốc lá nên ai mua xong cũng phải kiểm tra lại trước mặt nhân viên bảo vệ, nếu có thiếu còn yêu cầu cử­a hà ng bổ sung.

Nhớ Tết Hà  Nội sau bom B52

Các cử­a hà ng thực phẩm cũng chật cứng người, ai cũng xếp hà ng  từ nử­a đêm vì chỉ có đứng đầu hà ng mới mong mua được chân giò, Tết mà  không có món chân giò nấu măng khô thì chẳng còn là  cái Tết Hà  Nội nữa.

Vì ngà nh thương nghiệp bán thêm thịt bằng bìa mua hà ng và  bán cả  tiêu chuẩn tháng 2 để dân có cái Tết đầy đủ trong khi nguồn cung có hạn nên ngà nh chăn nuôi phải xuất chuồng cả những chú lợn chưa đầy 30 cân. Thà nh ra món bánh chưng nhiửu gia đình kém ngậy vì nhân thịt không có mỡ.

Ngà y 25 Tết, trẻ con đã đốt pháo tép đì đẹt  trên phố, mùi thơm ngây ngất cà ng dồn các gia đình phải chuẩn bị cho nhanh để đón giao thừa. Sáng 25, chợ hoa Hà ng Lược đông người chưa từng thấy, Tết mà  thiếu hoa thì mất đi nử­a, các bà  các cô ở  Ngọc Hà , Hữu Tiệp kĩu kịt gánh hoa chân chim, thược dược, cúc... hết chuyến nà y đến chuyến khác mà  vẫn không đủ bán. Năm đó lại mất mùa đà o vì trời nóng nên  hoa cà ng đắt hà ng.

Chưa Tết nà o các cử­a hà ng bách hóa bán hà ng qua giao thừa mà  Tết Quý Sử­u các mậu dịch viên phải phục vụ đến một, hai giử sáng. Bách hóa số 5 Nam Bộ hơn một giử sáng nhân viên mới được vử nhà . Bách hóa Tổng hợp thì hơn hai giử mới đóng cử­a. Các cử­a hà ng thực phẩm cũng vậy vì thà nh phố chỉ thị phải bán đến người khách cuối cùng. Qua giao thừa, đầu phố Bà  Triệu, cả phố Hai Bà  Trưng, Hà ng Bông, Hà ng Gai... lử­a luộc bánh chưng vẫn đử soi đường cho cánh thanh niên đi chơi.

Dù thiếu điện nhưng quanh Hồ Gươm ngà nh điện vẫn cho mắc các bóng đèn sơn các mầu. 10 giử đêm, Hồ Gươm đã đông người, mấy chục công nhân Cu-ba đang là m đường  21 ở Xuân Mai cũng vử Hà  Nội chung vui giao thừa hòa bình với Hà  Nội. Họ nhảy quanh hồ, và  hát "Oăn ta ra mê ra" ầm cả đửn Bà  Kiệu. Bử Hồ vui không thể tả được. Tuy nhiên, Tết Quý Sử­u, nhiửu trẻ em không có quần áo mới vì cha mẹ không có thời gian đi mua vải để may...

thoinay