Nhớ Tết Hà Nội sau bom B52
Người Hà Nội thanh lịch, văn minh - Ngày đăng : 22:35, 13/02/2013
Sáng ngà y 30-12-1972, Mử¹ tuyên bố ngừng ném bom từ vĩ tuyến 20 trở ra và chấp nhận quay trở lại bà n đà m phán tại Pa-ri. Tuy nhiên, thà nh phố Hà Nội vẫn yêu cầu người dân không vử thà nh phố, tiếp tục ở nơi sơ tán và chỉ khi có lệnh chính thức mới trở vử.
Ngà y 30-12, chỉ còn non một tháng là đến Tết Nguyên đán, nhiửu người Hà Nội đã toan tính cho cái Tết nhưng bà con ở các vùng quê nơi họ sơ tán vẫn dửng dưng. Với họ, gạo nếp gói bánh chưng đã có sẵn, trước ngà y ông Công, ông Táo, hai ba nhà chung con lợn là có thịt để gói giò, gói bánh chưng, ninh măng nên họ vẫn chăm lo cho cây mà u vụ đông.
Tết ở quê không cầu kử³ như người Hà Nội, khó khăn, thiếu thốn đến mấy cũng cho đủ bốn bát, bốn đĩa. Cỗ Tết Hà Nội thì ngay cả lúc chiến tranh cũng không thể thiếu bát nấm thả, chân giò ninh măng, xôi gấc, đĩa thịt gà chặt úp có thêm tí lá chanh hay bát bóng.
Từ khi giặc Mử¹ ném bom miửn bắc trong đó có Hà Nội, cuộc sống thiếu thốn và khó khăn nên dân Hà Nội buộc phải tích cóp từ trước Tết. Mấy tai mộc nhĩ, nấm hương, dăm bảy lạng đậu xanh phơi khô rồi gói ghém cẩn thận cho và o hộp. Nhử mua sẵn ít nếp ở quê hay tại chính nơi sơ tán để chuẩn bị cho nồi bánh chưng.
Thời chiến, dân Hà Nội lại gói bánh chưng nhiửu hơn, cỗ giao thừa và bữa cơm đầu năm bóc và i chiếc còn để lại sau Tết. Sáng ra cho miếng bánh chưng rán và o cặp lồng coi như xong bữa trưa.
Cuối tháng Giêng, bom Mử¹ rầm rầm, nhiửu người có chung suy nghĩ ăn được là ăn, nên có bao nhiêu tem phiếu đem mua hết, thế nên chẳng còn gì mà Tết đang đến rất gần. Lo, nhưng cũng chịu, tất cả trông chử và o ngà nh thương nghiệp. Rồi tin chính quyửn Ních-xơn ký tắt Hiệp định Pa-ri với Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngà y 23-1 được phát trên đà i Tiếng nói Việt Nam, in trên hai tử báo ngà y duy nhất là Nhân Dân và Hà Nội mới, tâm trạng chung là hòa bình ăn cháo cũng sướng.
Sáng ngà y 27-1-1973, trang nhất Báo Nhân Dân đăng tin đúng 7 giử (giử Việt Nam), Hiệp định Pa-ri đã được ký kết, Mử¹ buộc phải rút quân khửi Việt Nam. Lúc nà y thì chẳng cần ai ra lệnh, dân Hà Nội từ nơi sơ tán ở Hà Tây, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Bắc... ùn ùn kéo vử. Có ông chở vợ đằng sau, con ngồi phía trước, chung quanh chiếc xe đạp cũ kử¹ buộc đủ các thứ; có nhà chen chúc trên chiếc xích-lô; trên quốc lộ 1, nhiửu thanh niên mang vác đi bộ hướng vử Hà Nội.
à”-tô các tuyến Hà Nội đi Thường Tín, Phú Xuyên, Sơn Tây, Từ Sơn và nhiửu tuyến khác được lệnh quay vòng liên tục đến khi hết khách thì thôi. Lần đầu tiên trong 80 năm kể từ khi có tà u điện ở Hà Nội, tà u chạy cả đêm để đưa đón dân từ bến ô-tô Kim Liên, bến Nứa, ga Hà ng Cử, và cũng lần đầu, xe điện dừng giữa đường để trả và đón khách có nhiửu hà nh lý hay con nhử. Đó là một đêm đáng nhớ.
Và đêm đó dân phố Khâm Thiên, An Dương, là ng Tám không ngủ... những túp lửu dựng tạm bằng tre nứa bên hố bom, leo lét những ngọn nến và tiếng nấc xé lòng gọi người thân...
Dù túi hà ng Tết chỉ có lạng miến, gói mì chính, hộp mứt, chai rượu mùi, bao thuốc lá Tam Đảo... nhưng không có coi như thiếu Tết, nên các gia đình đổ xô đến các bách hóa. Ở cửa hà ng cuối phố Huế, người xếp hà ng dà i đến tận đầu phố Bạch Mai, ở bách hóa Kim Liên, dân xếp hà ng qua cả đường tà u hửa. Còn Bách hóa Tổng hợp Trà ng Tiửn thì cửa đằng phố Hà ng Bà i, phố Hai Bà Trưng và cửa ở phố Trà ng Tiửn đông nghịt khách.
Xe đạp gửi một dãy dà i bên số chẵn phố Hà ng Bà i. Vì trước đó có thông tin nhiửu túi do nhân viên đóng vội nên thiếu cả mì chính hay thuốc lá nên ai mua xong cũng phải kiểm tra lại trước mặt nhân viên bảo vệ, nếu có thiếu còn yêu cầu cửa hà ng bổ sung.
Các cửa hà ng thực phẩm cũng chật cứng người, ai cũng xếp hà ng từ nửa đêm vì chỉ có đứng đầu hà ng mới mong mua được chân giò, Tết mà không có món chân giò nấu măng khô thì chẳng còn là cái Tết Hà Nội nữa.
Vì ngà nh thương nghiệp bán thêm thịt bằng bìa mua hà ng và bán cả tiêu chuẩn tháng 2 để dân có cái Tết đầy đủ trong khi nguồn cung có hạn nên ngà nh chăn nuôi phải xuất chuồng cả những chú lợn chưa đầy 30 cân. Thà nh ra món bánh chưng nhiửu gia đình kém ngậy vì nhân thịt không có mỡ.
Ngà y 25 Tết, trẻ con đã đốt pháo tép đì đẹt trên phố, mùi thơm ngây ngất cà ng dồn các gia đình phải chuẩn bị cho nhanh để đón giao thừa. Sáng 25, chợ hoa Hà ng Lược đông người chưa từng thấy, Tết mà thiếu hoa thì mất đi nửa, các bà các cô ở Ngọc Hà , Hữu Tiệp kĩu kịt gánh hoa chân chim, thược dược, cúc... hết chuyến nà y đến chuyến khác mà vẫn không đủ bán. Năm đó lại mất mùa đà o vì trời nóng nên hoa cà ng đắt hà ng.
Chưa Tết nà o các cửa hà ng bách hóa bán hà ng qua giao thừa mà Tết Quý Sửu các mậu dịch viên phải phục vụ đến một, hai giử sáng. Bách hóa số 5 Nam Bộ hơn một giử sáng nhân viên mới được vử nhà . Bách hóa Tổng hợp thì hơn hai giử mới đóng cửa. Các cửa hà ng thực phẩm cũng vậy vì thà nh phố chỉ thị phải bán đến người khách cuối cùng. Qua giao thừa, đầu phố Bà Triệu, cả phố Hai Bà Trưng, Hà ng Bông, Hà ng Gai... lửa luộc bánh chưng vẫn đử soi đường cho cánh thanh niên đi chơi.
Dù thiếu điện nhưng quanh Hồ Gươm ngà nh điện vẫn cho mắc các bóng đèn sơn các mầu. 10 giử đêm, Hồ Gươm đã đông người, mấy chục công nhân Cu-ba đang là m đường 21 ở Xuân Mai cũng vử Hà Nội chung vui giao thừa hòa bình với Hà Nội. Họ nhảy quanh hồ, và hát "Oăn ta ra mê ra" ầm cả đửn Bà Kiệu. Bử Hồ vui không thể tả được. Tuy nhiên, Tết Quý Sửu, nhiửu trẻ em không có quần áo mới vì cha mẹ không có thời gian đi mua vải để may...