Người tù bất cần và những cái Tết ở bên lử xã hội
Media - Ngày đăng : 10:02, 21/02/2013
Tuổi thơ dữ dội
Nghe Nguyễn Văn Tý nói vậy, tôi tưởng anh còn vướng mắc điửu gì với cán bộ Trại giam Thủ Đức. Trước đó tôi đã trò chuyện riêng với rất nhiửu phạm nhân ở trại giam nà y nhưng tuyệt nhiên không có bất kử³ lời ta thán hay phà n nà n nhiửu. Có những phạm nhân thậm chí còn nói với tôi rằng, họ không thể ngử môi trường cải tạo ở trại giam nà y lại trái ngược hoà n toà n so với sự tưởng tượng không mấy tốt đẹp của họ trước khi và o đây.
Nguyễn Văn Tý bảo, khi còn ở ngoà i xã hội, nhiửu lúc anh còn không có lấy một chỗ tử tế để ngủ, thế nên chẳng có điửu gì phà n nà n vử trại giam, thế nhưng mỗi dịp tết đến, anh lại ý thức rõ nhất vử sự bơ vơ của mình.
Đây không phải là lần đầu tiên Nguyễn Văn Tý cải tạo tại Trại giam Thủ Đức. Trước đó Tý từng thụ án tại trại giam nà y do tội danh cố ý gây thương tích khi anh chưa đủ 18 tuổi. Vừa ra khửi trại giam chưa được bao lâu, Nguyễn Văn Tý lại tiếp tục lĩnh án 9 năm vì buôn bán ma túy.
Trong cuộc trò chuyện với tôi, Tý luôn miệng nói rằng mình là m sai thì mình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Nhưng Tý khóc nấc lên trước câu hửi tại sao của tôi, bởi câu hửi ấy khiến cho những dòng ký ức đau buồn của anh, giống như một cuốn phim quay chậm lần lượt chạy lại rõ mồn một, không thiếu một chi tiết nà o.
Ngay từ khi sinh ra, Tý đã không biết mặt cha mình là ai. Bi kịch hơn, 7 đứa em còn lại của Tý cũng không biết mặt cha chúng là ai. Tý chỉ biết rằng, từ khi biết nhận thức, anh đã là một đứa trẻ bụi đời. Ngà y, thằng nhóc lầm lụi theo mẹ đi xin ăn dọc các phố phường ở Sà i thà nh. Tối đến, công viên Lê Văn Tám trở thà nh nhà và ghế đá trở thà nh giường ngủ của thằng bé ấy.
Một đứa trẻ chưa bao giử biết đến một ngôi nhà tử tế thì nó sẽ chẳng bao giử mơ đến một ngôi nhà tử tế. Hơn nữa, ít nhất trong ngôi nhà nghìn sao của mình, mẹ nó vẫn yêu thương nó giống như bao bà mẹ thương con khác. Cuộc đời sẽ cứ thế trôi đi nếu không có những biến cố. Nhưng cuộc đời lại không có chỗ cho hai từ giá như.
 |
Ảnh minh họa. |
Biến cố ấy bắt đầu khi các em của Tý lần lượt ra đời. Cuộc sống dù có vất vả hơn khi số tiửn hai mẹ con kiếm được mỗi ngà y phải san sẻ thêm cho các em nhưng nó vẫn trôi qua một cách yên ổn bởi tình thương mẹ dà nh cho Tý không hử giảm dù có phải chia bớt cho các em. Bi kịch bắt đầu đến khi các em của Tý ốm phải đi bệnh viện.
Khi mẹ tất bật chăm em trong bệnh viện, cả bốn miệng ăn đửu trông chử và o thằng bé 5 tuổi. Tý nói rằng anh không bao giử quên cái cảm giác một mình lầm lũi cúi mặt đi khắp các chợ để xin tiửn cho các em có được một bữa ăn no trong bệnh viện. Những ngà y không xin được đồng nà o, thằng nhóc 5 tuổi phải đi ăn cắp để có tiửn mang vử cho các em trong bệnh viện. Có những lần bị bắt, Tý bị người ta đánh thừa sống thiếu chết nhưng rồi người ta cũng tha không đưa đi trại trẻ mồ côi hay trại giáo dườ¡ng vì còn quá nhử. Những lúc ấy, Tý mới thấm hết ý nghĩa của hai tiếng bụi đời.
Suốt mấy tháng ròng như thế từ khi em nhập viện, mỗi ngà y trôi qua với Tý vừa là áp lực vừa là cực hình. Thế nhưng Tý không thể nói không bởi mẹ, bởi em còn đang chử đợi trong bệnh viện. Nếu không có những đồng tiửn lẻ nhà u nát do Tý mang vử, mẹ và hai em sẽ chết đói. Với một thằng bé mới 5 tuổi, những ý nghĩ ấy buộc nó phải tiếp tục kiên cường, không còn biết xấu hổ, không còn biết sợ hãi là gì nữa.
Một lần đang ngồi lầm lũi trong công viên đếm những đồng tiửn mới xin được, những người cùng cảnh ngộ bụi đời nói với Tý: Sao mẹ con mà y phải khổ thế, vử mà nhử gia đình mẹ mà y giúp. Nhà ngoại mà y đông anh em, ai cũng già u lắm.
Chưa bao giử Tý nghe đến hai tiếng gia đình. Nó tưởng rằng gia đình của nó chính là mẹ, là các em, là những người cùng cảnh ngộ bụi đời ở công viên Lê Văn Tám. Chưa bao giử nó hửi mẹ nó cha nó là ai, cha các em nó là ai. Nó chưa bao giử nghĩ rằng mẹ nó lại có một gia đình, đừng nói tới chuyện gia đình đó còn rất khá giả. Nhưng thằng bé ấy không thể không bận tâm tới những lời nói kia, nó bắt đầu có những câu hửi và nó buộc phải tìm câu trả lời từ người duy nhất có đáp án “ mẹ nó.
Câu trả lời mà nó nhận được chỉ là sự tức giận của mẹ nó cùng lời nói hết sức nghiệt ngã: Mà y không có gia đình gì hết, mà y chỉ có tao với em mà y thôi. Đừng bao giử mà y hửi vử gia đình nữa. Từ đó, nó luôn ghi nhớ trong đầu, nó chỉ có duy nhất một gia đình là mẹ và các em của nó. Người mẹ đã phải đi móc túi của người ta, phải đi xin ăn của người ta để cho anh em nó được ăn no. Những người mà nó đã phải đi ăn xin, đi ăn cắp để họ không bị chết đói.
Năm Tý 12 tuổi, mẹ đột nhiên đưa nó cùng đám em lóc nhóc trở vử nhà . Không phải là công viên Lê Văn Tám nơi anh em nó lớn lên mà là nhà “ nơi những người anh em của mẹ nó đang cư ngụ.
Đó là lần đầu tiên nó biết được cảm giác có một ngôi nhà ở trên đầu, một ngôi nhà thực sự vững chãi. Không phải ngôi nhà với mái vòm rộng lớn ở công viên Lê Văn Tám nơi có những ánh đèn đường rực sáng cả khi vử đêm, nơi những ngôi sao lấp láy tửa sáng những khi những ngọn đèn không thắp, nơi những đêm co ro tránh rét dưới mái hiên khi những cơn mưa dông à o à o ập xuống.
Ngôi nhà mà nó đang đứng là một ngôi nhà đúng nghĩa, hơn thế nữa ngôi nhà ấy lại hà o hoa hơn tất cả những ngôi nhà mà nó từng tưởng tượng trước đó. Thế nhưng, cảm giác choáng ngợp nhanh chóng mất đi, thay và o đó là sự tổn thương sâu sắc. Nó cảm giác như nó vừa bị cả thế giới nà y phản bội. Ngay cả người mẹ mà nó tưởng chừng như không thể nà o là m điửu đó với nó nay cũng phản bội nó, phản bội niửm tin của nó.
Nó nhớ lại từng lời của mẹ nó đã từng nói: Mà y không có gia đình gì hết, mà y chỉ có tao với em mà y thôi. Đừng bao giử mà y hửi vử gia đình nữa. Khi nó muốn có một ngôi nhà , mẹ nó đã đập ngôi nhà trong mơ ấy của nó vỡ tan tà nh một cách không thương tiếc, dập tắt những mơ ước của nó vử một ngôi nhà như nó hy vọng. Đến khi ước mơ ấy không còn nữa, thì mẹ nó lại đưa nó vử ngôi nhà ấy, ngôi nhà đã chết trong tiửm thức của nó.
Nó có cảm giác mình bị phản bội bởi thời điểm ấy, những ký ức vử những ngà y lang thang khắp các ngõ chợ của Sà i Gòn xin ăn, những lúc nó bị người ta đánh đập thiếu nước chết, những lúc mẹ và em nó suýt chết vì không có tiửn để chữa bệnh và không có tiửn ăn. Bao nhiêu tủi nhục ấy giử dội ngược trở lại và trà n ra ngoà i cùng những dòng nước mắt và câu hửi: Khi ấy gia đình ở đâu. Khi ấy, những người già u có trong ngôi nhà kia ở đâu?
Nguyễn Văn Tý không kìm được nước mắt khi nhớ lại quãng đời tuổi thơ đầy dữ dội của mình. Tý nói với tôi rằng, anh biết những việc mình đã là m là sai trái. Nó là một cách phản ứng ngược với tất cả những điửu mà gia đình kia mong muốn. Nó giống như một sự phản kháng của bản thân anh với những người thân của mình.
Từ tổn thương biến thà nh thù địch
Tất cả những ý nghĩ vử gia đình, vử những người thân của mẹ, Tý giữ trong lòng. Vì mẹ anh nói với anh rằng: Từ bây giử đây là gia đình của mà y. Là ngoại mà y, là cậu mà y. Mà y phải ngoan ngoãn và nghe lời nên anh tạm chấp nhận nó. Thế nhưng chưa bao giử Tý dừng ý nghĩ đi tìm câu trả lời cho câu hửi: Khi chúng tôi cay đắng tủi nhục nhất các người ở đâu?.
Người đầu tiên Tý tìm đến là ngoại dù ngay từ ánh mắt đầu tiên nó biết ngoại không có cảm tình với thằng bé đen đúa, xấu xí như nó. Khi nó hửi ngoại tại sao các cậu đửu có nhà cửa đà ng hoà ng trong khi mẹ nó thì phải lang thang đầu đường xó chợ. Tại sao mọi người đửu được yêu thương trong khi mẹ con nó bị hắt hủi, ngoại nói với nó: Tại mẹ mà y không thích, tại mẹ mà y không chịu nghe lời nên tao không cho. Từ đó, nó bắt đầu không nghe lời bà ngoại, không nghe lời các cậu mà bử đi bụi, quậy phá.
Nguyễn Văn Tý nhớ lại: Sở dĩ khi ấy mẹ con em được chấp nhận trở lại bởi vì mẹ em đã có tiửn. Dù đó là những đồng tiửn phi pháp do buôn bán ma túy.
Tý từng nhiửu lần ngăn mẹ buôn bán ma túy nhưng khi nó lên tiếng vì sợ sẽ có một ngà y mẹ nó phải ngồi tù hoặc xử bắn thì mẹ nó nói rằng không là m thì lấy đâu ra tiửn nuôi chúng mà y rồi lại tiếp tục lao và o con đường phi pháp. Ngay cả những người dì, người cậu của nó, dù ai cũng có nhà cao cửa rộng, ai cũng có xe đẹp đi nhưng vẫn xin tiửn của mẹ nó dù họ biết rằng đó là những đồng tiửn do buôn bán ma túy.
Khi nhìn thấy những cảnh chướng tai gai mắt đó, Tý từng hửi mẹ mình câu hửi tại sao thì mẹ nó mắng lại nó và nói rằng mà y thì biết cái gì, gia đình là trên hết. Lúc đó Tý cự lại mẹ: Lúc con khổ nhục nhất gia đình có ai giúp được gì không. Bây giử mẹ có tiửn thì ai cũng bu và o. Thế nhưng mẹ nó vẫn không chịu nghe lời nó, bao nhiêu tiửn kiếm được từ việc buôn bán ma túy, mẹ nó đửu cho hết những người thân. Ngay cả khi nó khuyên mẹ phải biết tích cóp riêng cho mình đử phòng sau nà y có chuyện không hay, mẹ nó cũng không nghe lời.
Từ đó trở đi, Tý mâu thuẫn, thù địch với những người thân trong cái gia đình ấy. Hễ họ nói với anh điửu gì không được là m, anh cà ng là m lớn những chuyện đó chứ không bao giử nghe theo lời họ. Tý nói rằng, trong lòng anh biết mình sai nhưng đó là cách để anh chống đối lại họ. Kể cả ngoại cũng trở nên khó chịu với nó từ sau khi nó hửi bà hà ng loạt những câu hửi khó trả lời. Bà cùng mọi người trong gia đình nói xấu nó trước mặt mẹ nó. Thậm chí ngoại còn nói với mẹ nó rằng nó sử dụng ma túy dù cho sự thật nó chưa bao giử động và o ma túy.
Mẹ nó cũng tin những lời nói ấy và không cho nó tiửn tiêu vặt như trước kia. Quá thất vọng vử mẹ và vử những người thân của mẹ, Tý rạch tay và nói với mẹ rằng: Con sinh ra không có gia đình. Từ nhử đã bụi đời nên bây giử cũng không có gia đình rồi sau đó cùng bạn bè bử đi bụi.
Trong quãng thời gian ấy, Tý được một người quen ở gần nhà thương quý và dạy cho nghử sửa chữa xe máy. Mọi sinh hoạt ăn ở đửu diễn ra ở xưởng. Số tiửn thù lao hằng tháng không nhiửu nhưng Tý hạnh phúc với quãng thời gian đó bởi dù có đôi chút vất vả nhưng anh thanh thản với số tiửn chân chính mình kiếm được.
Trong thâm tâm Tý, một mặt anh muốn chối bử gia đình của mình. Mặt khác anh vẫn muốn tha thứ và chấp nhận nó. Dù sao, một gia đình đầy đủ vẫn là thứ mà anh mơ ước từ khi còn lang thang ở công viên Lê Văn Tám. Ngay khi nghe tin cậu mình bị người khác đánh hội đồng, lập tức Tý chạy đến giúp. Lần ấy, nạn nhân của Tý bị thương nặng. Còn Tý chạy trốn để tránh sự truy nã của pháp luật.
Những tháng ngà y sống chui lủi ấy, Tý không nhận được bất cứ sự quan tâm nà o của gia đình dù đã vì họ mà ẩu đả với người khác. Trong một lần đi nhậu với bạn bè và đánh nhau với bà n bên cạnh, Tý bị Công an bắt. Cộng với tiửn án trong vụ cố ý gây thương tích lần trước, Tý phải lãnh án 5 năm tù giam khi mới tròn 16 tuổi.
Tý nói rằng, trước khi ở tù, anh chỉ muốn chết sớm ngà y nà o hay ngà y đó, không hử nghĩ tới hậu quả. Miễn là có thể đi khuất mắt khửi gia đình. Thế nhưng quãng thời gian cải tạo giúp anh nhìn nhận lại bản thân. Anh muốn tha thứ cho những người thân của mình, muốn sống hòa hữu với họ sau khi ra tù và muốn là m lại công việc đà ng hoà ng tử tế. Nhưng những ý muốn của anh thêm một lần nữa bị những người thân trong gia đình là m tổn thương. Khi Tý đang thụ án ở Trại giam Thủ Đức thì mẹ Tý cũng bị bắt và phải lĩnh án 15 năm do tội mua bán trái phép chất ma túy.
Thêm một lần lầm lạc
Ngay khi ra tù, từ bến xe Tý trở vử nhà người dì để xin 50 nghìn trả tiửn xe ôm. Lúc nà y người dì nhìn Tý như một người xa lạ, lạnh lùng đáp: Tao là m gì có tiửn cho mà y. Sau một hồi năn nỉ, người dì cho Tý vay 100 nghìn và nói rằng khi nà o có tiửn mà y phải trả lại cho tao.
Vừa ra tù, trong túi không có tiửn, không có nhà để vử, không có công việc để là m và không có ai để nương tựa, Tý buộc phải tìm đến những người bạn bụi đời trước khi và o tù nhử giúp đỡ. Thêm một lần nữa, những kẻ xa lạ ấy lại chìa tay giúp Tý trong khi những người thân chối bử anh.
 |
Ảnh minh họa |
Những ngà y đầu khi mới ra tù, Tý được người bạn nà y cho chỗ ở và cho vay tiửn để bắt đầu lại cuộc sống. May mắn tưởng chừng đã mỉm cười với anh khi ông chủ tiệm sửa xe ngà y xưa nhận anh trở lại tiệm.
Quãng thời gian ấy, anh cũng lặn lội lên Trại giam Xuân Lộc để thăm mẹ đang cải tạo nhưng không được gặp do Tý không có giấy tử. Nguyễn Văn Tý cắn môi bảo: Từ khi sinh ra, em chưa bao giử được thừa nhận là một con người. Em không có giấy khai sinh, không có chứng minh thư và cũng không có hộ khẩu.
Khi công việc đang và o guồng và tưởng chừng như quá khứ đã bị những bánh răng cuốn đi rất xa thì tai họa trở lại. Người bạn đã cưu mang Tý khi mới ra tù đến và nhử Tý đi đưa ma túy. Nguyễn Văn Tý thừa nhận, anh biết đó là ma túy, người bạn kia cũng không giấu giếm chuyện đó nhưng anh không thể chối từ. Khi anh bị những người thân quay lưng thì họ chìa cho anh một bà n tay, đến khi họ nhử lại anh không thể không báo đáp. Tý bị bắt ngay khi giúp bạn chuyển ma túy và lĩnh án 9 năm, tiếp tục và o cải tạo tại Trại giam Thủ Đức.
Tý nói rằng, những phạm nhân giống như anh thường mong đến Tết bởi sau mỗi cái Tết, thời gian cải tạo của họ ngắn dần lại. Hơn nữa trong dịp Tết thường có những đợt đặc xá hoặc giảm án từ Nhà nước. Thế nhưng với anh, Tết là những ký ức đau buồn mà anh không bao giử muốn nhớ lại.
Tý bảo: Chưa bao giử em có một bữa ăn mẹ con đầy đủ hết đừng nói là Tết. Kể cả khi đã vử nhà , em vẫn luôn ước giá như mình được sống bụi đời thì tốt hơn. Nếu như được chọn, em sẽ chọn cuộc sống như trước kia còn hơn là vử nhà sống trong giả dối. Tết đối với em vẫn chẳng khác gì ngà y thường, vẫn là đi bụi. Chỉ có điửu khi ấy buồn hơn vì thấy mọi người ai cũng quây quần bên gia đình, chỉ có mình là bơ vơ bên lử xã hội.
Khi tôi hửi Tý, có bao giử mong ai đó lên thăm mình và o dịp Tết không, Tý buồn bã lắc đầu: Em không mong điửu đó và em cũng không buồn vì điửu đó, bởi trước đó đã có quá nhiửu nỗi buồn rồi. Thà họ đừng bao giử đến thăm để sau nà y ra trại, em và họ không còn dính dáng gì tới nhau nữa.
Vĩ thanh
Câu chuyện của tôi là một câu chuyện vử một phạm nhân có thật. Câu chuyện anh kể lại cho tôi có thật hay không, điửu đó đối với tôi không quá quan trọng nhưng tôi tin câu chuyện ấy bởi một người không hử biết chữ, một người chưa từng được đi học như Nguyễn Văn Tý phải dụng công lắm mới bịa được một câu chuyện hay như thế để kể với tôi. Hơn nữa điửu ấy không cần thiết bởi sự mủi lòng của tôi, những giọt nước mắt của tôi không mang lại cho anh bất cứ lợi ích gì.
Nhiửu độc giả hẳn cũng đang trách tôi, tại sao lại kể một câu chuyện buồn, một câu chuyện thiếu niửm tin vử gia đình như thế trong dịp Tết “ ngà y mà người ta chỉ nên nói những điửu vui, những điửu may mắn và nói vử sự sum họp đầm ấm.
Nói thực lòng, và o dịp tết năm ngoái tôi cũng không ở cùng những người thân trong gia đình mà lang thang du lịch xa nhà . Tôi luôn nghĩ rằng, cả một năm bận rộn, vất vả là m ăn rồi, ngà y Tết cũng nên thưởng cho mình một chuyến đi nghỉ thoải mái, không phải bận rộn với những tụ tập, với những cỗ bà n.
Thế nhưng nghe câu chuyện của phạm nhân Nguyễn Văn Tý, tôi giật mình: Trời ơi, tại sao tôi không nhìn vấn đử theo một cách khác. Cả một năm tôi không được ở bên cha mẹ mình, ở bên những người thân của mình rồi, chỉ có một dịp Tết đoà n viên thôi mà tôi lại chối từ nó. Điửu quý giá mà tôi đang có “ một gia đình hạnh phúc, mọi người yêu thương nhau “ là điửu Nguyễn Văn Tý vĩnh viễn không bao giử có được. Tất cả mọi thiếu hụt của tâm hồn anh, mọi lầm lạc của cuộc đời anh có lẽ cũng đửu bắt nguồn từ sự thiếu hụt ấy.
Tôi kể lại câu chuyện nà y cho quý độc giả của tôi nghe cũng chỉ với một hy vọng nhử nhoi, hy vọng mọi người sẽ lắng mình lại trong năm mới để chia sẻ, để kết nối với những người thân trong gia đình của mình. Gia đình là thà nh trì vững chãi nhất trước bất cứ phong ba bão tố nà o của cuộc đời, bởi nếu như không có nó, chúng ta rất dễ dà ng lạc lối giữa cuộc đời đầy những cám dỗ nà y.
Vử bản thân tôi, chưa bao giử tôi cảm thấy mình may mắn như lúc nà y. Có thể tôi không già u, có thể tôi không thà nh đạt nhưng cha mẹ tôi, những người thân của tôi vẫn thương yêu tôi. Vẫn chử đợi tôi trở vử nhà cùng với họ ăn một cái Tết đầm ấm, sum vầy. Họ vẫn yêu thương vô điửu kiện. Đó là những thứ vô giá mà có bao nhiêu tiửn cũng không mua được và tôi tin rằng, nhiửu độc giả đang đọc bà i báo nà y cũng đang sở hữu những điửu quý giá ấy